توضیحات دکتر هدیه ثقفی متخصص زنان در قزوین درباره انواع کیست تخمدان

دکتر هدیه ثقفی جراح و متخصص زنان در قزوین در رابطه با انواع کیست تخمدان و نحوه تشخیص و علائم این عارضه نکاتی را در مطلب زیر بیان می کنند.

تخمک، سلول تولید مثل زنان

داخل بدن زنان، تخمدان ها در دو طرف رحم قرار دارند. تخمدان ها، اندازه و شبیه بادام هستند و از طریق لوله های فالوپ به تخمدان متصل می شوند. تخمک که سلول تولید مثل در زنان است، داخل تخمدان ها نگهداری می شود. تخمک ها در طی زمانی که زن توانایی باروری دارد، داخل تخمدان ها نگه داری و رشد کرده و بالغ می شوند، سپس در دوره های ماهانه طی زمانی مشخص برای پروسه تولید مثل از تخمدان آزاد می شوند. به این پروسه تخمک گذاری می گویند.

پروسه ی تخمک گذاری و شناخت آن

به طور کلی، دوره قاعدگی هنگامی که هورمون های مخصوص جنسی ترشح می شود، (البته این هورمون ها خود توسط واکنش های زنجیره ای از هورمون هایی که از هیپوتالاموس ترشح شده،کنترل می شوند) آغاز می شود. دوره قاعدگی در یک چرخه ماهانه صورت می گیرد که از مراحل مختلفی که هرکدام به صورت مجزا شامل مراحل مختلفی است اتفاق می افتد. مرحله ای از این چرخه تخمک گذاری است. در تخمک گذاری، فولیکول ها که کیسه های کوچکی از جنس مایع مانند هستند و تخمک ها را درون خود نگهداری می کنند، پاره شده و تخمک از درون تخمدان ها آزاد می شود. در واقع تخمک از درون تخمدان خارج و به لوله های فالوپ می رود، به این روند تخمک گذاری می گویند.

به وجود آمدن کیست

در بعضی از مواقع فولیکول ها در چرخه تخمک گذاری پاره نمی شوند که تخمک آزاد شود، در واقع شروع به جمع آوری مایعات کرده و بزرگ می شوند به این مورد کیست می گویند، که نام این مدل، کیست فولیکولی است. نوع دیگر از کیست ها که فولیکول ها در آن نقش دارند، به این صورت است که فولیکول تخمک را آزاد می کند اما کیسه ی آن به جای حل شدن پر از مایعات و خون می شود و ورم می کند. به این کیست جسم زرد یا کورپوس لتئوم می گویند. هر دوی این موارد کیست های فانکشنال هستند. که جزو شایع ترین نوع کیست در بانوان است.

لازم است گفته شود که کیست هایی که پوسته نازک و درون خود مایع دارند طبیعی بوده و خود به خود و یا با دارو رفع می شوند و خطرناک نیستند اما کیست هایی که درون جامد متراکم و یا نیمه جامد و پوسته های کلفت دارند احتمال خطر سرطانی شدن در آن ها بیشتر است.

انواع کیست تخمدان

کیست های فانکشنال که همان طور گفته شد بر دو نوع هستند.

کیست های فولیکولی: شایع ترین نوع کیست است.

هر زن دو تخمدان دارد که تخمک از طریق لوله فالوپ به رحم رفته و لقاح انجام می شود. تخمک ها از بدو تولد درون بدن هر زن وجود دارند. این تخمک ها در دوران جنینی داخل کیسه های فولیکول که جنس آن ها از فلوئید است ساخته و در تمام طول عمر یک زن، و همچنین رشد تخمک، داخل همین کیسه نگهداری می شوند. هنگامی که تخمک می خواهد آزاد شود این کیسه فولیکول می ترکد و تخمک آزاد می شود و خود کیسه حل می شود و از بین می رود. در کیست فولیکولی، پس از خارج شدن تخمک، فولیکول مایعات درون خود را خارج نمی کند و از بین نمی رود و به جای آن مایعات را جمع کرده و یا اصلا تخمکی نیز آزاد نمی کند. در این مواقع فولیکول با مایه پر می شود و کیست فولیکولی تخمدان را تشکیل می دهد. این کیست ها ممکن است در هر زمانی به وجود بیایید و خود به خود نیز از بین بروند.

کیست های کبد لوتئال:این نوع کیست نسبت به موارد گفته شده نادر تر است

بعد از آزاد سازی تخمک فولیکول نمی ترکد و دوباره شروع به جمع آوری خون می کند که بافتی به نام کورپوس لوتئوم به جا می ماند. این نوع کیست نیز بعد از چند ماه خود به خود از بین می رود. در بعضی مواقع به جای خون چربی و یا مایعات دیگر نیز ممکن است داخل این کیست ها جمع شود.

اگر این کیست ها پاره شده و مایع درون آن خارج شود احتمال خونریزی و درد نیز است.

تخمدان پلی کیستیک

در این مورد در روز ۱۴ دوره قاعدگی یا به عبارتی وسط دوره قاعدگی توسط هورمون ها فولیکول تحریک شده و مایع می شود و تخمک آزاد می شود اما در این مورد کیست این اتفاق نمی افتد و به جای آن فولیکول شروع به جمع آوری آب و مایعات می کند و این اتفاق به این شکل است که هر تخمک و فولیکول چندین و چند کیست کوچک تولید می کند در این شرایط تخمدان پر از کیست های کوچک شده که به آن تخمدان های پلی کیستیک می گویند.

کیست فیزیولوژی

در این کیست در زمان قاعدگی که باید تخمک آزاد شود آزاد نمی شود و بزرگ می شود.

کیست اندومکسیوما

در این کیست، خون انباشته شده در هر دوره قاعدگی بیشتر می شود و درون مخاط رحم وجود دارد.

کیست های دیگری نیز هستند که درواقع از خونریزی کیست های دیگر تخمدانی به وجود آمده و به آن ها کیست هموراژیک تخمدان می گویند.

گاهی در اثر رشد دندان و یا مو و هورمون های آن ها، روی تخمدان تاثیر گذاشته و کیست هایی ایجاد می شود که به آن کیست درموئید می گویند. این کیست ها خوش خیم بوده و جزو کیست های پاتولوژیک هستند.

کیست دیگری که جزو کیست های پاتولوژیک است، کیست آدنوما است.

در این کیست ها از سلول های بیرونی تخمدان که تخمدان را احاطه کرده اند تشکیل می شوند به صورتی که به جای اینکه درون تخمدان رشد کنند در بیرون تخمدان توسط شاخه های ساقه مانند به تخمدان وصل و در خارج تخمدان رشد می کنند و در نتیجه می توانند رشد بالایی داشته باشند. درمان این کیست همراه با جراحی است.

نشانه ها و علائم کیست

دردهای لگنی و شکمی

درد در هنگام حرکت روده ها

درد در پاها و پهلوها و کمر و زیر شکم

در در قبل و بعد از دوره قاعدگی

مقاربت دردناک

حساسیت سینه ها

در موارد شدی، استفراغ تهوع و درد غیر قابل تحمل، ضعف یا سرگیجه، نفس نفس زدن که در صورت مشاهده، سریع به پزشک مراجعه شود زیرا که ممکن است کیست تکان خورده باشد یا ترکیده باشد و یا تخمدان وارونه شده باشد.

عوارض وجود کیست ها

پیچ خوردگی: که در واقع وقتی کیست بزرگ باشد می تواند باعث حرکت و چرخش تخمدان شده که در این صورت خطر از دست دادن تخمدان نیز است زیرا سیستم خونرسانی به تخمدان دچار مشکل شده است. از علائم این مشکل می توان درد ناگهانی و شدید لگنی و شکمی همچنین استفراغ و تهوع را نام برد.

تخمدان ها و پارگی کیست ها: این مورد به شکل خونریزی داخل شکمی تعبیر می شود و در واقع خون ریزی داخل تخمدان است. هرچه کیست بزرگ تر باشد خطر پارگی و درصد خونریزی داخلی بیشتر است. و احتمال عفونت در بدن بیمار زیاد است به حدی که ممکن است جان بیمار را نیز به خطر بیندازد.

خطر سرطانی شدن: در تحقیقات انجام شده وجود بعضی موارد احتمال سرطانی شدن کیست ها رو افزایش می دهد.

مشکلات هورمونی مانند مصرف داروهای باروری به صورت خودسرانه و بدون تحت نظر پزشک بودن.

بیماری آندومتریوز که بیماری است که سلول های رحمی خارج از رحم شروع به رشد و تکثیر کرده.

عفونت شدید لگن. در صورتی که عفونت به تخمدان برسد باعث کیست که معمولا عفونی است، می شود.
ناباروری: اگر برای بیشتر از یک سال است که برای باردار شدن تلاش کرده اید و موفق نبوده اید، بهتر است که به وجود کیست تخمدان شکم کنید و به پزشک مراجعه کنید.

شما می توانید برای برطرف کردن مشکلات تنبلی تخمدان و درمان ناباروری زنان در قزوین به دکتر هدیه ثقفی به آدرس قزوین، خیابان فردوسی جنوبی روبروی مجتمع آبادگران، طبقه فوقانی داروخانه صالح مراجعه کنید

تشخیص وجود کیست و نوع آن

پزشک با یک معاینه و آزمایش ساده و توضیحات بیمار ممکن ایت به وجود کیست شک کند و سپس دستور یک سونوگرافی از لگن را بدهد.با این سونوگرافی محل اندازه شکل و نوع جنس مواد داخل کیست قابل تشخیص است. پزشک با توجه به شرایط بیمار و نوع کیست ممکن است درمان را ابتدا با دارو شروع کرده و فقط تا چند ماه با چک کردن شرایط کیست آن را کنترل کند و از بین ببرد. در صورتی که کیت تغییری نورد از روش های دیگر استفاده می شود.

برای تشخیص در مرحله بعد از چند مورد استفاده می شود. MRl و سی تی اسکن.

پس از چک کردن از این روش ها در صورت نیاز به تشخیص دقیق تر در جهت سرطانی بودن و یا شدن این کیست ها آزمایشاتی صورت میگیرد.

در ابتدا آزمایش بارداری که بررسی شود بیمار باردار نباشد

سپس تست سنجش سطح هورمونها مثل هورمون استروژن و پروژسترون. تا مشکلات هورمونی موجود اگر وجود دارد پیدا شود.

تست خون CA-125 در این تست میزان پروتئینی در خون به نام انتی ژن سرطان ۱۲۵ چک میشود که دارای سطحی مشخص است. وجود ابن پروتئین در خون زنان عموما نشانه ای وجود سرطان تخمدان است. البته در بعضی یکاری های دیگر از جمله التهاب های لگنی و فیبروم رحم و... سطح این پروتئین بالا است.

درمان های موجود برای انواع کیست های تخمدان

تحت نظر پزشک بودن

در صورتی کیست تخمدان داشته باشید باید در فواصل زمانی مشخص که پزشک تعیین می کند به پزشک مراجعه کرده تا وضعیت کیست ها چک شود و طبق تغییرات دارو ها و یا روش درمان تغییر پیدا کند.

قرص ضد بارداری

مصرف قرص ضد بارداری در صورتی تشخیص پزشک و با توجه به نوع کیستی که بیمار دارد تجویز می شود. عموما این دارو برای کیست هایی که در پروسه تخمک گذاری پدیدار می شوند تجویز می شود.

از دارو های دیگر می توان متفکرین را نیز نام برد. این قرص و با احساس سیری دادن به بیمار همچنین حتی در تنظیم انسولین برای سلول ها در خون تاثیر در کاهش وزن بیمار و همچنین کاهش چربی در اطراف و داخل تخمدان ها .

درمان با لاپاراسکوپی

اگر کیست در حال رشد باشد و طی درمان های دارویی کوچک نشود و بزرگ شود و همچنین احتمال سرطانی شدن این کیست ها باشد پزشک عمل لاپاراسکوپی را پیشنهاد می دهد. در این عمل نیاز به بیهوشی می باشد و پزشک با یه شکاف کوچک در نزدیکی ناف ایجاد کرده و دسترسی کامل به تخمدان و کیست ها دارد و کیست را خارج میکند، این عمل باید تکرار نشود و در طی یک دوره و پس از آزمایش های لازم صورت بگیرد.

لاپاراتومی

اگر پزشک تشخیص دهد که احتمال سرطانی بودن کیست است و با نمونه برداری، سرطانی باشد با جراحی کل تخمدان و رحم و لوله های فالوپ و یا فقط قسمت درگیر شده خارج و تخلیه می کنند.

برای پیشگیری می توان تحت مراقب پزشک و آزمایشات دوره ای بوده تا همیشه از سلامت برخوردار باشید. زیرا بیماری کیست ممکن است بدون هیچ گوته علائم و نشانه ای باشد.

کیست و بارداری. در دوره بارداری ممکن است کیست بیمار بگیرد اما معمولا با گذشت چند ماه خود به خود رفع می شود از جمله کیست هایی که زنان باردار ممکن است داشته باشند لتئوم است. که در طول چند مال عموما خود به خود خوب می شوند.

خلاصه مطلب

در صورتی که پزشک تشخیص به کسیت های تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک را تایید کرد جدی گرفتن روند درمان نقشی موثر در بهبودی دارد. انتخاب پزشک متخصص زنان و زایمان با تجربه و حاذق می تواند تاثیر بسزایی داشته باشد.

آنچه دیگران میخوانند: