سریال‌هایی که نه کرونایی هستند و نه رمضانی
«امسال در ماه مبارک رمضان چهار سریال از تلویزیون در حال پخش است که هیچ کدام از نظر مضمون و مولفهها، ارتباط معنایی و محتوایی با خصوصیت این ماه ندارند و حتی با شرایط کرونایی کشور هم همخوان نیستند.»
جبار آذین ـ نویسنده و منتقد ـدرباره کیفیت سریال‌های مناسبتی ماه رمضان گفت: هیچکدام از این سریال‌ها استانداردهای بالا و کیفیت‌های درجه یک را ندارند و جزو آثار فاخر و مانای تلویزیون نیستند. اینکه عنوان می‌شود به دلیل شرایط ایجاد شده ناشی از کرونا امکان تولید برنامه‌های مناسبتی شایسته وجود نداشته است، به هیچ عنوان قابل قبول نیست زیرا برنامه‌های مناسبتی باید در طول سال برنامه‌ریزی شوند.
جبار آذین در ادامه سریال‌هایی که در رمضان ۹۹ از شبکه‌های تلویزیونی پخش شدند را اینگونه نقد کرد.
شبکه سه: «سرباز»
نگاه سلیقه‌ای سازنگان «سرباز» به محتوا ضربه زده است
«سازندگان سریال «سرباز» دارای کارنامه‌ای به نسبت مطلوب در سینما و تلویزیون هستند. نگاه سلیقه‌ای و شخصی نویسنده و کارگردان این سریال، مضامین، پرداخت و استفاده از قالب خاص سبب شده تا مخاطب به گونه‌ای غیر رایج به تماشای سرباز بنشیند. در اوضاعی که نیاز مخاطب به سرگرمی و تماشای آثاری است که اوقات فراغت را پر کند و حرف‌هایی هم برای گفتن داشته باشد، سرباز نتوانست در بلند مدت بر تعداد تماشاگران اندکش بیفزاید. علت اصلی این عدم توفیق این است که بازی با فرم و فرم‌گرایی سبب شده تا نوعی ساختارشکنی در قصه‌گویی شکل بگیرد و مانع ارتباط مستمر مخاطب با آن شود.
کارگردان «سرباز» با نگاه سطحی به برخی از رخدادهای اجتماعی مانند خدمت سربازی سبب شده تا فضای ترسیم شده فانتزی و تخیلی باشد؛ در حالی‌که در فضای واقعی خدمت سربازی به این شکل اتفاقات سهل و من‌درآوردی وجود ندارد. به خاطر نوع ساختار، نوع مضمون و اتخاذ بازی‌های خاص، ریتم بسیار کندی در سریال حاکم شده که همین ریتم کند هم ضربه‌ای دیگر به محتوا زده و مانع ارتباط گرفتن مخاطب با سریال شده است. مجموعه این ایرادات مانع دیده شدن ویژگی‌های خوب مضمونی سریال «سرباز» که می‌توانست دست‌مایه مناسبی برای تولید یک اثر به یاد ماندنی باشد شده است.»
شبکه دو: «بچه مهندس»
«بچه مهندس» تحت تاثیر نظر و سلیقه برخی مدیران قرار گرفته است
جبار آذین در ادامه درباره سریال بچه مهندس معتقد است: «علت تولید سریال‌های موفق به شکل فصل‌های مختلف استقبال مخاطب از آنها است اما گاه استقبال مخاطب در تلویزیون تحت تاثیر توصیه، سفارش و سلیقه برخی مدیران قرار می‌گیرد. سریال «بچه مهندس» در فصل‌های اول و دوم به دلیل موضوع و مضامین مورد پسند خانواده‌ها مخاطب را کم و بیش با خود همراه کرد اما به یک‌باره با توصیه برخی مضامین از مسیر قصه‌گویی مناسب خانواده و اجتماع خارج شده و وارد فاز دیگری از جمله مسائل اطلاعاتی و امنیتی شده است که هیچ ارتباطی با جریان اصلی زندگی شخصیت‌ها به‌خصوص جواد جوادی ندارد. سازندگان «بچه مهندس» به جای اینکه نظر و سلیقه مردم را در تولید ادامه سریال لحاظ کنند عمدتا به توصیه و سفارش برخی مدیران گوش دادند و در واقع فصل سوم حاصل دیدگاه‌های مردمی نیست بلکه ماحصل سفارش خود تلویزیونی‌هاست. این‌کار به جای ایجاد جذابیت سبب دافعه شده و به نوعی نشانگر آن است که شاهد دورتر شدن تولیدات تلویزیونی از فرهنگ، سلیقه و نظر مخاطب هستیم و این ضعف بزرگی برای سازمان صداوسیما است.»
شبکه پنج: «پدر پسری»
نگاه سبک و سطحی «پدر پسری» به برخی مناسبات خانوادگی
این منتقد «پدر پسری» را مجموعه‌ای می‌داند که «ادعای خانوادگی، اجتماعی و طنز بودن دارد اما آنچه که در آن به تصویر درآمده نگاه سبک و سطحی به برخی مناسبات خانوادگی است که با بهره‌گیری سطحی از مقوله مهم مورد نیاز جامعه یعنی طنز ارائه شده، اما در واقعیت نه ویژگی‌های گونه‌های خانوادگی، اجتماعی و طنز در ان لحاظ شده و نه از ساختار هنری مناسبی برخوردار است.»
در ادامه این نقد آمده است: «پدر پسری یک سریال زیر متوسط است که می‌توانست به جای تک موضوعی سطحی در قالب یک داستان خوب خانوادگی یا اجتماعی حرفهای خوبی را بازگو کند و صرفا فضایی برای ازمون خطا و تجربه سازندگانش نباشد. «پدر پسری» می‌توانست قوی تر و بهتر باشد اما به توفیق نرسیده است.»
شبکه یک: «زیرخاکی»
«زیرخاکی» موضوعی کلیشه‌ای با پرداختی نسبتا جدید
این منتقد درباره سریال جلیل سامان می‌گوید: «گرچه سریال «زیرخاکی» تجربه تازه‌ای برای کارگردانش در عرصه تولید آثار طنز به حساب می‌آید و موضوع اصلی آن کلیشه‌ای و تکراری است، اما چون با پرداخت به نسبت جدید همراه است و استفاده از مضامین سیاسی و انقلابی و اجتماعی در آن لحاظ شده به توفیق نسبی رسیده است. بهره بردن از برخی عوامل کاربلد و حرفهای به ویژه بازیگران توانمندی مانند ژاله صامتی که بازی فوق‌العاده‌ای ارائه کرده است، سبب شده تا این سریال در میان دیگر سریال‌ها مخاطب بیشتری را با خود همراه کند.
آذین در پاسخ به این سوال که سریال طنز «زیرخاکی» در مقایسه با آثار طنز ماندگار سال‌های نه چندان دور تلویزیون در چه جایگاهی قرار دارد؟ می‌گوید: یکی از ویژگی‌های آثار مناسبتی به ویژه رمضانی طنز و شوخی سلامت و مناسب فرهنگ جامعه بوده که ماندگاری در اذهان جامعه را به ارمغان آورده است. با آنکه «زیرخاکی» نخستین تجربه طنز سازندگان آن به ویژه جلیل سامان است همین توجه سخت‌کوشانه به مقوله طنز باعث توفیق آن شده است اما این توفیق به معنای آن نیست که توانسته باشد در سطح سریال‌های موفق خانوادگی و طنز سال‌های دور تلویزیون باشد.
او با بیان اینکه جای خالی برنامه‌سازان گذشته در تلویزیون محسوس است، می‌افزاید: سال‌ها از دوری برخی برنامه‌سازانی که برای تلویزیون برنامه سازی می‌کردند گذشته است و تلویزیون هم از خود تمایلی برای بازگرداندن این طیف از هنرمندان جهت تولید آثار درجه یک و شایسته نشان نمی‌دهد. جای خالی هنرمندان و آثار قوی و غنی طنز و حتی آثار با محتوای اجتماعی در تلویزیون به‌خصوص در مناسبت‌ها و ماه مبارک رمضان خالی و به‌چشم‌آمدنی است.
آذین در پایان صحبت‌هایش در عین حال چنین عنوان می‌کند: هر چند که هیچکدام از این سریال‌ها رمضانی نیستند و حتی کرونایی هم نیستند اما در حد آثار سرگرم کننده متوسط در این شرایط باعث پر شدن اوقات فراغت مردم و پر شدن آنتن‌های صدا و سیما شده‌اند.
ارسال نظر