بزرگترین نگرانی ژاپن: آبه دست خالی از تهران برگردد

 

باوجود سکوت مقامات دستگاه دیپلماسی کشور درباره این سفر، سخنان سخنگوی شورای عالی امنیت ملی ایران مورد توجه رسانه های غربی و عربی قرار گرفته است. 

 

روزنامه سعودی الشرق الاوسط که در لندن منتشر می شود درباره سفر امروز آبه به تهران نوشت: شورای عالی امنیت ملی ایران شروط موفقیت آمیز بودن سفر شینزو آبه نخست وزیر ژاپن را به تهران که قرار است روز چهارشنبه با هدف کاهش تنش بین ایران و آمریکا صورت گیرد، مشخص کرد. کیوان خسروی سخنگوی این شورا گفت بازگشت آمریکا به توافق هسته ای و جبران خسارت ایران و لغو تحریم های بین المللی که واشنگتن تحمیل کرده است، می تواند موفقیت سفر آبه را به تهران تضمین کند. خسروی درباره گزارش هایی که نشان می دهد توکیو سیگنال های مثبتی از تهران درباره این میانجی گری دریافت کرده است، اظهار نظر نکرد.

به نوشته الشرق الاوسط سخنگوی دولت ژاپن روز پنج شنبه گفته بود توکیو تلاش هایی انجام خواهد داد که امیدوار است مفید باشد. او به دیدار آبه با رهبر ایران آیت الله علی خامنه ای و رئیس جمهور حسن روحانی اشاره کرد بدون آن که به زمان سفر نخست وزیر ژاپن به تهران اشاره کند.

 

در همین حال خسروی سطح روابط ایران و ژاپن در سطح سیاسی و اقتصادی را ستود و گفت این روابط در اکثر اوقات روندی متعادل را طی کرده است. او گفت ژاپن در سیاست خارجی عمدتا از معیارهای حقوقی و سیاسی جامعه بین المللی حمایت می کند و تحت تاثیر افراط گرایی قرار نگرفته است.

 

پیش از این خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک ژاپنی اعلام کرده بود بهترین چیزی که آبه می تواند بگوید این است که به رهبر ایران آیت الله علی خامنه ای پیشنهاد کند بدون هیچ پیش شرطی با رئیس جمهور آمریکا ملاقات کند. یک دیپلمات سابق ژاپنی در این خصوص گفت: «شاید آبه ریسک می کند ولی من این طور فکر نمی کنم… من گمان نمی کنم که ایران با آقای آبه رفتار بدی داشته باشد. فکر نمی کنم ایران کاری کند که نخست وزیر ژاپن دست خالی از این سفر بازگردد».

 

طی ماه گذشته توکیو فعال ترین خط تبادل پیام بین تهران و واشنگتن بوده است هرچند تلاش هایی نیز از سوی سوئیس و عمان و عراق در این زمینه صورت گرفته است. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اواخر ماه گذشته از مشارکت آبه در موضوع ایران استقبال کرد.

 

ژاپن قبل و بعد از به قدرت رسیدن ترامپ، پیام های ضد و نقیضی درباره موضع خود در خصوص توسعه روابط با ایران ارسال کرده بود. با این حال حمایت ژاپن از برجام پس از خروج ترامپ از آن، پیامی دلگرم کننده برای ایران بود تا برای میانجی گری و آرام کردن اوضاع به سراغ توکیو برود. تصمیم ترامپ برای خروج از برجام و از سر گرفتن تحریم ایران موجب شد شینزو آبه سفر به تهران را که قرار بود اواسط ژوئیه سال گذشته صورت گیرد لغو کند. رسانه های ایرانی در آن زمان به نقل از مقامات ژاپنی اعلام کردند این سفر زیر فشار آمریکا لغو شده است. آبه در دیدار با روحانی در اواخر سپتامبر ٢٠١٨ در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل از باقی ماندن ایران در توافق هسته ای حمایت کرد.

 

در همین حال وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد تحریم های جدید آمریکا علیه بخش پتروشیمی ایران نشان می دهد پیشنهاد واشنگتن برای مذاکره با ایران «غیرواقعی» است. آمریکا روز جمعه بزرگترین شرکت هلدینگ پتروشیمی ایران را به علت حمایت غیرمستقیم از سپاه پاسداران انقلاب، تحریم کرد. آمریکا هدف از این اقدام را خشکاندن منابع مالی سپاه پاسداران اعلام کرد ولی تحلیلگران این اقدام را تا حد زیادی نمادین دانستند.

 

رئیس جمهور آمریکا هفته گذشته اعلام کرد در صورتی که ایران بخواهد، مایل به گفتگو با این کشور است و مایک پمپئو وزیر خارجه او نیز برای مذاکره بدون پیش شرط با ایران اعلام آمادگی کرد. پس از تحریم بخش پتروشیمی ایران، وزارت امور خارجه این کشور اعلام کرد فقط یک هفته انتظار کافی بود تا مشخص شود ادعای رئیس جمهور آمریکا درباره مذاکره با ایران صرفا سخنی توخالی است. این وزارتخانه سیاست فشار حداکثری آمریکا بر ایران را سیاستی شکست خورده دانست و تحریم ها را تروریسم اقتصادی توصیف کرد. وزارت امور خارجه ایران خاطرنشان کرد دولت آمریکا مطمئن باشد هیچ یک از اهداف سیاست فشار حداکثری، تحقق نخواهد یافت.