شریعتمداری: یارانه نقدی دریافت یا انصراف؟

به گزارش پارس، حسین شریعتمداری در سرمقاله امروز کیهان نوشت: این روزها، دریافت و یا انصراف از دریافت یارانه نقدی به یکی از پردامنه ترین مسائل روز تبدیل شده و بخش قابل توجهی از اخبار و گزارش ها و دغدغه مسئولان به ویژه دولتمردان را به خود اختصاص داده است. دولت از چند ماه قبل، تبلیغات گسترده ای را با تاکید بر ضرورت اختصاص یارانه به اقشار محروم و کم درآمد و تشویق خانوارهای بی نیاز به انصراف از ثبت نام آغاز کرده بود. این تبلیغات طی چند روز گذشته و با آغاز مهلت ده روزه ثبت نام اینترنتی سرپرست خانوارها، حجم و شتاب بیشتری گرفته است. دیروز وزیر اقتصاد و دارایی با حضور در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد نزدیک به ۱۰میلیون نفر از صاحبان ثروت و بی نیاز از دریافت یارانه را شناسایی کرده ایم که در صورت ثبت نام از لیست یارانه بگیران حذف خواهند شد و یک خبر اعلام نشده دیگر حکایت از آن دارد که تاکنون تعداد انصراف دهندگان، کمتر از رقمی است که انتظار می رفت. هرچند اعلام رسمی این رقم به بعد از پایان ثبت نام ها موکول شده است.

و اما، در این باره اشاره به نکاتی ضروری تلقی می شود؛

۱- طرح هدفمندی یارانه ها، نیاز مبرم و گره گشایی بود که دستکم طی ۲۵سال گذشته هیچیک از مسئولان برجسته نظام و صاحبنظران در ضرورت اجرا و عملیاتی شدن آن کمترین تردیدی نداشتند ولی دولت های مدعی اصلاحات و سازندگی علی رغم این احساس نیاز، حاضر به اجرای طرح یادشده نبودند و پی آمدهای اولیه اجرای این طرح یعنی، افزایش قیمت حامل های انرژی و به تبع آن افزایش بهای سایر کالا و خدمات را با منافع حزبی و گروهی و سازمان رأی خود ناسازگار می دانستند. این طرح نهایتا در دولت احمدی نژاد و با جسارت قابل تقدیر ایشان به عرصه عمل وارد شد که هرچند برخی از دستاوردهای حاصل از اجرای آن را نمی توان نادیده گرفت ولی متاسفانه به دلایلی در ادامه راه از مسیر اصلی و پیش بینی شده خارج شد و به نتیجه ای که انتظار می رفت نرسید. درباره علت ناتمام ماندن طرح هدفمندی یارانه ها در دولت قبلی می توان به چند عامل اشاره کرد. بعد از آغاز مرحله اجرایی طرح، دو جریان اصلاحات و سازندگی که از یکسو، جرأت و جسارت اجرای آن را در دوران حاکمیت خود نداشتند و از سوی دیگر، دستاوردهای طرح یادشده را کسب یک پیروزی چشمگیر برای دولتی می دانستند که چشم دیدن آن را نداشتند، به سنگ اندازی در مسیر اجرای طرح روی آوردند و بی اعتناء به منافع ملی و نیاز حیاتی کشور، تبلیغات سنگین و پرحجمی  را علیه آن سامان داده و به میدان آوردند. بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها همانگونه که از قبل انتظار می رفت و پیش بینی شده بود، بهای حامل های انرژی افزایش یافت که دولت با سهمیه بندی سوخت موفق به مهار آن شد و در همان حال پروژه جمع آوری اطلاعات برای خوشه بندی و توزیع عادلانه یارانه ها متناسب با توان و بضاعت مالی مردم را در دست اجرا داشت که در صورت عملی شدن می توانست نقش تعیین کننده ای در سامان بخشی به اقتصاد کشور و پیشگیری از هرز رفتن منابع مالی در پرداخت بی رویه یارانه ها را در پی داشته باشد. اما همزمان با افزایش بهای حامل های انرژی قیمت بسیاری از کالا و خدمات مورد نیاز مردم نیز به گونه ای غیرطبیعی و در مواردی به صورت جهشی افزایش یافت و عرصه را بر مردم، مخصوصا اقشار محروم و کم درآمد تنگ کرد. در این هنگام، متأسفانه دولت دهم به آفت ویرانگر حلقه انحرافی مبتلا شده بود و بیشترین وقت و ظرفیت خود را به جای آن که صرف ادامه طرح هدفمندی یارانه ها و چاره اندیشی برای مقابله با سختی معیشت مردم کند، به امور حاشیه ای و نه فقط غیر ضروری بلکه بازدارنده و خسارت آفرین اختصاص داده بود. هجوم تبلیغاتی سنگین شرکت سهامی اصلاحات و کارگزاران که از سوی رسانه های بیگانه و مافیای اقتصادی نیز به شدت پشتیبانی می شد، با وادادگی دولت و حاشیه سازی های مشکوک حلقه انحرافی در هم آمیخت و دولت دهم را از ادامه اجرای طرح هدفمندی یارانه ها دور کرد و در مقابل هجوم تبلیغاتی مجموعه مورد اشاره که سمت و سوی تبلیغات انتخاباتی نیز داشت، به مقابله به مثل تبلیغاتی روی آورد، تا آنجا که شعار افزایش مبلغ یارانه ها از ۴۵ هزار تومان به ۲۵۰ هزار تومان را پیش کشید و…

۲- امروزه اما، برخی از سردمداران همان جریانی که هجوم تبلیغاتی سنگین علیه طرح هدفمندی یارانه ها را در دولت احمدی نژاد سامان داده بودند، در یک چرخش یکصد و هشتاد درجه ای- شاید به دلیل قانونی بودن طرح و الزام به اجرای آن- از ضرورت اجرای طرح سخن می گویند و با فراموش کردن عمدی سنگ اندازی ها و تخطئه های قبلی خود علیه همین طرح، از جمله این که حذف یارانه برخی از اقشار - حتی پردرآمد- را پایمال کردن حق آنها می دانستند! مردم را به انصراف از دریافت یارانه تشویق می کنند. این چرخش یکصد و هشتاد درجه ای و برخورد متناقض اگر چه درخور ملامت است ولی طرح هدفمندی یارانه ها یک طرح ملی است که اجرای آن می تواند نقش تعیین کننده ای در سامان دهی اقتصاد کشور و حمایت نهایی از اقشار محروم و کم درآمد داشته باشد، از این روی باید همراهی با دولت در پیشبرد و اجرای این طرح را یک وظیفه دینی و ملی تلقی کرد.

۳- دولت برای تشویق به انصراف از دریافت یارانه، دست به تبلیغات بسیار گسترده و کم سابقه ای زده است که بیشترین حجم این تبلیغات را رسانه ملی و ده ها شبکه رادیویی و تلویزیونی آن بر عهده دارد ولی در تنظیم و ارائه این تبلیغات کاستی ها و کج سلیقگی هایی دیده می شود که در پاره ای از موارد تبلیغات یاد شده را به ضدتبلیغ تبدیل می کند. از جمله آن که؛

الف: حجم انبوه تبلیغات آنهم با سوژه های تکراری در بسیاری از موارد، نقش کاهنده ای در پذیرش و اقناع مخاطب دارد و علاوه بر دلزدگی، تردیدآفرین نیز هست. به بیان دیگر، دو، دو تا فقط در ریاضیات است که چهار تا می شود.

ب: در کلیپ های تبلیغاتی صداوسیما- مخصوصا سیما- برخی از کسانی جلوی دوربین آمده و ضمن اعلام انصراف از دریافت یارانه دیگران را هم به انصراف تشویق می کنند که اساسا یارانه گرفتن آنها عجیب و غریب است. مثلا؛ فلان فوتبالیست یا هنرپیشه، یا کارخانه دار و بوتیک دار و  در یک مورد، مدیر فلان بانک و… که معمولا از درآمدهای کلان برخوردارند و اعلام انصراف آنها نمی تواند برای دیگران الگو و قابل استناد باشد.

ج: در برنامه های تبلیغاتی سفارش شده به صدا و سیما و نیز مصاحبه های دولتمردان بر ضرورت انصراف خانوارهای بی نیاز تاکید می شود که اقدام شایسته ای است ولی کمتر به نتیجه و دستاورد این انصراف اشاره می کنند و حال آن که آنچه انگیزه آفرین است، اطلاع مخاطب از نتیجه ای است که انصراف وی و امثال او در پی دارد. به عنوان مثال، قرار است درآمد حاصل از هدفمندی یارانه ها، صرف ساماندهی بهداشت و درمان و تدارک امکانات مورد نیاز مراکز درمانی باشد. از این روی، اشاره به مشکلات درمانی مردم و مثلا تهیه فیلم از دشواری های یک بیمار مستضعف می تواند بسیاری از افراد را در مقیاس گسترده ای به انصراف از دریافت یارانه تشویق کند.

د: برخی از مفاسد کلان اقتصادی، وجود دهها هزار میلیارد تومان بدهی معوقه بانکی، پرداخت دستمزدهای کلان به شماری از افراد، نظیر تعدادی از فوتبالیست ها، ریخت و پاش های غیرضروری و… باعث شده که طیفی از مردم نسبت به محل هزینه درآمد حاصل از هدفمندی یارانه ها دچار تردید شوند. در همین زمینه باید به برخی از هنجارشکنی های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دولت و بی توجهی به باورهای دینی و ملی مردم نیز اشاره کرد که امروزه، اعتماد ملت به دولت را با آسیب جدی روبرو کرده است.

مجموعه این موارد اعتمادسوز می تواند در بی رغبتی مردم به همکاری با دولت موثر باشد و هست و جا دارد که دولت محترم، مثلا رئیس جمهور و یا سخنگوی دولت، ضمن محکوم کردن ناهنجاری های یاد شده قول مقابله جدی با آن را بدهند و یا به مردم اطمینان بدهند که قصد مبارزه با مفاسد اقتصادی، پیشگیری از ریخت و پاش ها و اجتناب از هزینه بیت المال در موارد غیرضروری و… را دارند.

۴- بی اعتمادی مورد اشاره به دولت باعث شده است که طیفی از مردم، ضمن اعلام بی نیازی از دریافت یارانه و یا به دلیل مناعت طبع- و علی رغم نیاز- تصمیم بگیرند یارانه را دریافت کرده و سپس مبلغ آن را به نفع نیازمندان هزینه کنند! این طیف باید توجه داشته باشند- و برای آنان توضیح داده شود - که اولا؛ کمک به دولت در اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، یک وظیفه دینی و ملی است که انصراف بی نیازان از دریافت یارانه نقش موثری در اجرای موفق آن خواهد داشت و نتیجه این موفقیت مستقیما به سبد منافع ملی - مخصوصا اقشار نیازمند - ریخته می شود و از اتلاف بیت المال پیشگیری می کند و ثانیا؛ خزانه دولت، با کشوی دخل فلان مغازه بقالی متفاوت است و برداشت از آن در یک چرخه قانونی و تحت نظارت مراکز نظارتی، از جمله مجلس شورای اسلامی صورت می پذیرد. البته گفتنی است بخشی از هزینه های غیرضروری از حساب در اختیار و یا ردیف بودجه ای که به برخی مراکز اختصاص داده شده پرداخت می شود که دولت محترم می تواند از آن جلوگیری کند.

۵- اساس و مبنای طرح هدفمندی یارانه ها، همانگونه که از نام آن پیداست، پرداخت یارانه به کسانی است که نیازمند آن هستند و به طور طبیعی و منطقی افراد بی نیاز نمی توانند و نباید در آن سهمی داشته باشند. به عنوان مثال چرا باید خانواری  که در تنگی معیشت به سر می برد، سهم خود از بیت المال را برای تأمین بنزین و آب و برق و سایر امکانات عمومی خانوارهای بی نیاز هزینه کند و خود از این مواهب که متعلق به همگان و عموم مردم است، غیر از پی آمدهای ناگوار و خسارت بار آن، نظیر هوای آلوده، ترافیک سنگین، تحمل کم آبی و… سهمی نداشته باشد؟ !