درمان اضطراب

اضطراب چیست؟

هرکسی دچار اضطراب می شود، آن را تشویشی فراگیر، ناخوشایند و مبهم درک می کند که اغلب، با علائمی نظیر سردرد، تعریق، تپش قلب، احساس نفس تنگی در قفسه سینه و ناراحتی مختصر معده نیز همراه است. فرد مضطرب ممکن است احساس بیقراری داشته باشد که نشانه اش این است که نمی تواند به مدت نسبتاً کوتاهی یک جا بنشیند. مجموعه علائمی که در حین اضطراب وجود دارد، اغلب در هر فرد به گونه ای متفاوت از دیگران است. در ادامه به بررسی درمان اضطراب می پردازیم.

ویژگی های اختلال اضطراب فراگیر

افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بیشتر اوقات با اضطراب غیرقابل کنترل دست به گریبان هستند. تلاش های آنها برای کنترل کردن نگرانی شان معمولا بی نتیجه است و به نشانه های متعدد جسمانی و روانی مبتلا می شوند که در عملکرد اجتماعی و شغلی آن ها در زندگی اختلال ایجاد می‌کند. آنها اغلب اوقات مستعد احساس بی قراری و هیجان زدگی هستند و به سختی می توانند تمرکز کنند و حتی گاهی احساس می کنند ذهن شان تهی شده است. هنگام شب به سختی می توانند به خواب بروند. در طول روز احساس می‌کنند خسته، تحریک پذیر و ناآرام هستند. نگرانی افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر می تواند سال ها ادامه یابد. در واقع، این افراد اغلب می گویند هیچ زمانی در زندگی شان بدون احساس اضطراب و ناآرامی نبوده اند.

اضطراب پاسخ طبیعی بدن شما به استرس است

درمان اختلال اضطراب فراگیر

اکثر بیماران اگر درمان شوند، بهبود نمایانی در علائم اضطراب خود پیدا می کنند. دو درمانی که بیشترین تاثیر را دارد، دارو درمانی و درمان شناختی رفتاری است. با گروه درمانی و خانواده درمانی هم می شود به بیمار و خانواده اش کمک کرد که خود را با واقعیت وجود این اختلال در بیمار و مشکلات روانی اجتماعی ناشی از آن سازگار سازند. در چندین مطالعه و گزارش معلوم شده که ترکیب شناخت درمانی یا رفتار درمانی با دارو درمانی موثرتر از هریک از این رویکردها به تنهایی است.

✓رویکرد شناختی در درمان اختلال اضطراب فراگیر

از دیدگاه شناختی اضطراب فراگیر از تحریف های شناختی ناشی می شود.افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر از دردسرهای جزئی و اختلال‌های پیش پا افتاده در زندگی به راحتی ناراحت می‌شوند. اگر اشکالی در زندگی روزمره  آنها روی دهد، مانند خراب شدن ماشین، جر و بحث با یک همکار یا مشکل تعمیراتی در خانه آن را بزرگ می‌کنند و درباره پیامد آن بیش از حد نگران می‌شوند. توجه آنها از خود مشکل به نگرانی های خودشان جابه‌جا می‌شود. در نتیجه نگرانی آنها دو چندان می‌ شود. آنها در نتیجه نگرانی مداوم در تکالیف روزمره خود کمتر کارآمد هستند. در نتیجه، هر چه اشکالات بیشتری برای آنها پیش بیاید بیشتر دچار نگرانی می شوند. وقتی که اضطراب به هر دلیل آغاز می‌شود، از کنترل خارج شده و نگرانی روی نگرانی انباشته می‌شود.آنچه بسیار زیانبار است، عدم اطمینان فرد به توانایی خویش در کنترل کردن احساسات، واکنش های اضطرابی و همینطور عدم اطمینان به توانایی اداره کردن تکالیف زندگی به نحو شایسته است.

سرانجام اینکه ، تشخیص دادن نقش عوامل اجتماعی فرهنگی در اختلال اضطراب فراگیر حائز اهمیت است. استرس‌های زندگی می توانند گرایش فرد را به تجربه کردن اضطراب مزمن، افزایش دهند.

✓رفتار درمانی

نکات کلیدی برای دستیابی به موفقیت در این روش درمان عبارت است از

۱)وفاداری و تعهد بیمار به روند درمان

۲) تعریف و مشخص نمودن مشکلات و اهداف عینی

۳ ) فراهم کردن راهبردهایی بدیل و جایگزین برای مدارا با احساسات ناشی از اضطراب.

انواع مختلفی از فنون رفتار درمانی به کار گرفته شده اند که رایج ترین آنها حساسیت زدایی تدریجی است. در این روش از رفتار درمانی بیمار به صورت پیاپی در معرض فهرست از پیش تعیین شده ای از محرک های برانگیزاننده اضطراب قرار می گیرد که  شدت ترس حاصل از آنها از حداقل تا حداکثر مرتب شده است. از طریق استفاده از داروهای آرامبخش ،هیپنوتیزم و آموزش آرام سازی عضلات بیمار یاد می گیرد که چگونه استراحت و آرامش روانی و جسمی را در خودش القا کند. پس از کسب مهارت در این فنون به بیمار یاد داده می شود که از آنها برای القای آرامسازی در هنگام مواجهه با هریک از محرکهای برانگیزاننده اضطراب استفاده کند.

✓درمان دارویی اختلال اضطراب فراگیر

آلپرازولام (xanax) و پاروکستین (paxil) داروی مصوب FDA برای درمان اختلال اضطراب فراگیر هستند. تجربه در مجموع برتری SSRI ها و کلومیپرامین را بر بنزودبازپین ها و داروهای سه حلقه ای و چهار حلقه ای از جهت تاثیر و قابلیت تحمل عوارض نشان می دهد. در گزارش‌های اندکی به نفازودون و ونلافاکسین اشاره شده است و بوسپیرون نیز برای برخی بیماران به عنوان داروی کمکی مطرح شده است. مصرف ونلافاکسین برای درمان اختلال اضطراب فراگیر توسط FDA تایید شده است و برای اختلال اضطراب همراه با افسردگی نیز مفید می باشد. رویکرد محافظه کارانه آن است که اگر فقط اختلال اضطراب فراگیر در کار است با پاروکستین، سرترالین (Zoloft) ، سیتالوپرام( Celexa) یا فلووکسامین ( Luvox ) شروع کنیم. اگر می‌خواهید علائم شدید بیمار را به سرعت رفع کنید در آغاز باید یک دوره کوتاه آلپرازولام همزمان با SSRI ها داده شود و بعد بنزودیازپین به تدریج قطع شود. برای اضطراب فراگیر همراه با افسردگی فلوکستین در دراز مدت داروی موثری است،اما به دلیل خاص تحریک کننده اولیه‌اش ممکن است تا چند هفته به سختی تحمل شود.

گرچه بنزودیازپین ها و داروهای جدیدتر ضد اضطراب مانند بوسپیرون (buspirone) برای درمان نشانه های اضطراب همراه با این اختلال مصرف شده اند، ولی بازدارنده های جذب مجدد گزینشی سروتونین از جمله پاروکستین و بازدارنده جذب مجدد ترکیبی به نام ونلافاکسین جایگزین آنها شده اند. برای اینکه به افراد کمک شود داروهای ضد اضطراب را بعد از مصرف طولانی به تدریج متوقف کنند، یا نشانه‌های افسردگی همراه با این اختلال برطرف شوند، از داروهای ضد افسردگی می توان استفاده کرد.

✓درمان شناختی رفتاری

به جای دارو می توان از درمان شناختی رفتاری نیز استفاده کرد که به موجب آن درمان جویان یاد می‌گیرند افکار مضطرب را تشخیص دهند، گزینه‌های منطقی تر را به جای نگران شدن جستجو کنند، و برای امتحان کردن این گزینه ها، اقدام نمایند. تاکید بر قطع کردن چرخه افکار منفی و نگرانی هاست. بعد از اینکه این چرخه قطع شد، فرد می‌تواند احساس کنترل بر رفتار نگران کننده را پرورش دهد و در کنترل کردن و کاهش دادن افکار اضطراب آور ورزیده شود. در دراز مدت منافع این نوع درمان به طور حتم بر منافع سایر درمان های دارویی برتری می یابد. لازم به ذکر است که انواع درمان های فعال از رویکرد های بی رهنمود بهتر هستند. مخصوصاً، درمان شناختی رفتاری که تمرین های آرمیدگی درمان شناختی را ترکیب می‌کند می‌تواند به درمان جویان کمک کند نگرانی خود را تحت کنترل درآورند.

✓آرام سازی کاربردی

هدف از آرام سازی کاربردی، آموزش آرامش و القای احساس تسلط بر سطح اضطراب و آرامش خود در بیمار است. با کاربرد فنون استاندارد آرام سازی عضلات و تصور موقعیت های آرام بخش، بیمار روش‌های را یاد می گیرد که می توانند به وی در حین تجربه اضطراب کمک نمایند.

✓خانواده درمانی

خانواده بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر ممکن است تحت تأثیر اختلال فرد هم خانواده خود قرار گیرند. خانواده درمانی معطوف به آموزش و حمایت اغلب در این مورد مفید واقع می‌شود. با خانواده درمانی اغلب می شود به بیمار کمک کرد که در حین درمان فعالانه با اضطراب خود روبرو شود، با کمک خانواده درمانی، هم می‌شود خانواده بیمار را به فعال شدن در درمان او  واداشت و هم می شود ماهیت مشکلات بیمار را به آنها فهماند.

روان درمانی بینش مدار

روان درمانی بینش مدار هم می تواند در درمان اختلال اضطراب فراگیر مفید واقع شود. کانون توجه این نوع درمان، کمک به بیمار برای فهم معنای ناخودآگاه اضطرابش و مفهوم نمادین موقعیتی که از آن اجتناب می کند، لزوم واپس زنی تکانه ها و منافع ثانویه علائم است. فرض بر این است که حل تعارض های اوایل کودکی و دوره ادیپی با حل فشارهای روانی فعلی فرد رابطه دارد.

منبع: دکتر ترانه موذنی