پیامدهای مخرب استرس را جدی بگیرید

از جمله عوامل وقوع  حمله های قلبی می‌توان به استرس اشاره کرد. استرس عبارت است از واکنش های فیزیکی، ذهنی و عاطفی که در نتیجه تغییرات و نیازهای زندگی فرد، تجربه می شوند و این تغییرات می توانند بزرگ یا کوچک باشند.

استرس یا فشار روانی  به دو دسته  استرس حاد و استرس مزمن طبقه بندی می شود.  به فشارهای روانی زود گذر استرس حاد و فشارهای روانی که بیش از یک ماه ادامه داشته باشد استرس مزمن گفته می شود. تحقیقات نشان می دهد که استرس مزمن تاثیر بیشتری روی سلامتی  انسان می گذارد. 

تاثیرات استرس 

۱. پوست، مو و زیبایی

استرس افراد را پیر‌تر از سن واقعی‌شان نشان می‌دهد عمر پوست هم کم میکند. استرس بر فعالیت غدد سبابسه پوست اثر می گذارد. این غدد با ترشح چربی، سلامت و شادابی پوست را حفظ می کند، اما چون استرس بر روی آن اثر می‌گذارد باعث کم یا زیاد شدن ترشح شده که باعث خشکی پوست یا چربی بیش از حد می‌شود. حالت‌هایی مثل، اخم کردن، فشردن چشم‌ها هنگام استرس چین و چروک‌های پوستی را زیاد می‌کند.

یکی دیگر از عواملی که استرس با ان ارتباط مستقیم دارد ریزش مو است که بسیاری از افراد از ان رنج می‌برد. استرس مو را از چرخه رویش وارد چرخه ریزش مو می‌کند. ریزش از یک نقطه سر و بعد به تمام نقاط انتقال می‌یابد. البته باید گفت که این ریزش موقتی است و بعد از کنترل و رفع استرس مو دوبارع به رشد خود بر میگردد.

۲. هورمون‌ها

استرس بر روی هورمون‌ها هم اثر می‌گذارد. یکی از این هورمون‌ها، کروتیزول است که در بازار دارویی به صورت مصنوعی تحت عنوان «پردنیزولون» یا «کورتون» عرضه می‌شود. تاثیر این هورمون‌ها بر روی افزایش قند خون، فشار خون و ضربان قلب است.

لازم به ذکر است که بالا رفتن کورتیزول بخشی از مکانیسم دفاعی بدن است. در زمان استرس بالا رفتن همین هورمون و کار قلب، ریه و قند خون موجب می‌شود بدن از حالت استرس خارج شود. این خبر خوبی است، اما اگر ادامه دار باشد موجب اسیب جدی می‌شود.

۳. قلب و عروق

یکی دیگر از عاملی استرس بر آن اثر می‌گذارد قلب و عروق است. استرس برای افرادی که فشار خون بالا و یا بیماری‌های قلبی دارند خطرناک است حتی اگر فرد تحت نظر دکتر باشد و دارو مصرف کند، زیرا دستگاه عصبی سمپاتیک تحریک شده و موجب بالا رفتن ضربان قلب و فشار می‌شود. برخی اوقات عامل اصلی سکته به واسطه استرس‌های روانی شدید اتفاق می‌افتد. در حقیقت باید گفت که اگر عروق کرونر از قبل دچار گرفتگی و تنگی باشند با بالا رفتن ضربان قلب و فشار خون، توانایی خون رسانی خود را از دست داده و فرد دچار سکته قلبی حاد میشود.

بعضی از افراد در خانه فشار خون طبیعی دارند، اما در مطب و در مقابل پزشک افزایش می‌یابد. گفته شده است که این گروه از افراد اگر افزایش فشار خونشان ادامه دار باشد در معرض خطر بیماری‌های قلبی_عروقی قرار می‌گیرند. شکل‌های استرس در افراد به مدل‌های مختلف پیدا می‌شود. مثلا در بعضی افراد که معمولا این گونه افراد از دارو‌های قلبی جواب نمی‌گیرند، اما درد قلبشان با دارو‌های ضد اضطراب بهبود می‌یابد.

۴. مغز و حافظه

در این مورد استرس به اطلاعات وگروه بندی آن در مغز برمی گردد که در آن مغز دچار مشکل می‌شود، زیرا استرس زیاد باعث زیاد یا کم شدن ترشح هورمون‌های ما، در مغز و بدن می‌شود. مانند زمانی که ناگهان در امتحان تمام مطالب خوانده شده، فراموش می‌شود.

اثر نامطلوبی که استرس بر روی مغز می گذارد اگر مدت زمان طولانی باشد باعث سردرد‌های میگرنی می‌شود که در این واقع پزشکان به بیما تن خود توصیه می‌کند که از دارو‌های ضداضطراب مثل «نورتریپتیلین» یا «آمی تریپتیلین» و دارو‌های ضدافسردگی استفاده کنند. علاوه بر این استرس موجب سکته مغزی با فشار خون بالا می‌شود.

اما در برخی موارد خوب است. مثلا زمان امتحان. استرس زمان امتحان با کاهش ترشح ملاتونین (هورمون آرامش بخش) همراه است که از خواب الودگی جلوگیری می‌کند. همین طور با زیاد شدن هورمون کورتیزول قند خون افزایش یافته و مغز به اندازه کافی قند می‌سوزاند و کارکرد بسیار خوب و مطلوبی دارد.

۵. دستگاه ایمنی

گاهی اوقات استرس اگر به صورت پیاپی و مزمن ایجاد شود قدرت ایمنی بدن را به خطر می‌اندازد. اما در بعضی مواقع سیستم ایمنی بدن را فعال ساخته و در حالت آماده باش میگذارد. اگر سیستم ایمنی بدن پایین باشد ضعف خود را در مقابل استرس با بیماری‌های مختلفی نشان می دهد؛ مانند زمانی که تبخال می‌زنیم.

عامل تبخال نوعی ویروس است که در سیستم عصبی بدن بسیاری از افراد به صورت نهفته وجود دارد. سیستم ایمنی در حالت عادی این ویروس را سرکوب می‌کند و اجازه فعالیت به آن نمی‌دهد، اما وقتی دچار ضعف می‌شود، ویروس فعال می‌شود و فرد تبخال می‌زند.

در حالت کلی کسانی که دچار استرس مزمن هستند بیشتر دچار انواع عفونت مثل سرماخوردگی، عفونت ادراری، ریوی و... می‌شوند. این مسئله در مورد سایر عوامل ویروسی، مانند باکتریایی و قارچی هم صادق است. یک سری بیماری‌هایی هستند که وابسته به استرس است و اثر آن را تشدید میکند مانند لوپوس و ام اس.

۶. دستگاه گوارش

افراد در برخی شرایط حساس استرس می‌گیرند و دچار کم کاری در هضم و جذب مواد غذایی می‌شوند و بسیاری از بیماری‌های گوارشی را هم تشدید می‌کند. به علاوه استرس حرکت روده را کند کرده و باعث یبوست یا اسهال می‌شود. در این حالت فرد دچار یبوست یا اسهال بی دلیل و درد طول کشنده شکم (بیش از ۳ ماه) می‌شود. کولونوسکوپی و آزمایش‌های هم مشکلی نشان نمی‌دهند. همینطور باعث درد زخم گوارشی میشود و ترشح اسید معده را زیاد می‌کند. یکی دیگر از آثار استرس بر دستگاه گوارش، اختلال در کارکرد کبد و کیسه صفراست.

۷. سیستم اسکلتی- عضلانی

فیبرومیالژیا یکی دیگر از بیماری‌هایی است که کاملا وابسته به استرس و اضطراب است و موجب درد‌های پراکنده در نقاط مختلف بدن مثل زانو، کمر، گردن و... می‌شود. استرس در به وجود آمدن و زیاد شدن درد‌های عضلانی_اسکلتی پراکنده نقش زیادی دارد. زمانی که پزشک انان را معاینه می کنند هیچ عامل بیماری زایی یافت نمی‌کنند.

این افراد معمولا دچار اختلال خواب هستند و همیشه احساس خستگی می‌کنند. درمان آن‌ها هم با کم دارو‌های ضداضطراب مثل «دولوکستین» انجام می‌شود.

۸. غدد درون ریز

استرس شدید و مزمن، ترشح غدد درون ریز را مختل می‌کند. این مسئله می‌تواند موجب قطع یا بی نظمی عادت ماهانه و تغییر در میزان خونریزی عادت ماهانه شود.

همینطور می‌تواند ترشح شیر مادر را کم کند. استرس بر ترشحات لوزالمعده هم تاثیر می‌گذارد و قند خون را به خصوص در بیماران دیابتی بالا می‌برد و از کنترل خارج می‌کند. یکی از عوامل خطر «گریوز» یا پرکاری تیرویید هم استرس است. علاوه بر این‌ها استرس می‌تواند موجب بالا رفتن تعریق در نقاط مختلف بدن مثل کف دست شود. این نوع تعریق اغلب با مصرف دارو‌های ضداضطراب کاهش پیدا می‌کند.

۹. جریان خون

جریان خون در شرایط استرس زا افرایش میابد و از اراگان‌هایی مثل کبد، معده، روده و کلیه‌ها به سمت اندام‌هایی مثل قلب و ریه اثر می‌گذارد. برای مثال اگر استرس به واسطه حمله یک حیوان وحشی ایجاد شده باشد، بدن برای محافظت از فرد، عروق را منقبض و جریان خون را از سایر ارگان‌ها به سمت قلب و ریه هدایت می‌کند تا کارکرد آن‌ها را افزایش دهد. این وضعیت به فرار فرد از این شرایط کمک می‌کند، اما اگر به صورت مزمن باشد، به ارگان‌های بدن آسیب می‌رساند.

۱۰. کلیه‌ها

زمانی که افراد استرس میگیرند ترشحات هورمون هایشان و فشار خون از کلیه‌ها افزایش می‌یابند. سیستم دفع اداری را سرکوب می‌کند و موجب تنگی رگ کلیه می‌شود. در این مسئله، جریان ورودی خون به کلیه و عملکرد کلیه در تصفیه خون کم می‌شود.

بعضی از افراد در فواصل کوتاه نیاز به دفع ادرار پیدا می کنند، زیرا با وجود استرس دچار گرفتگی و انقباض مثانه می‌شوند.

اما راه‌هایی هست که بتوان با آن میزان استرس راکاهش داد. مانند ورزش کردن حتی خیلی کم. مطالعه، محدود کردن مصرف خوراکی‌های شیرین و کافئین دار در روز و خوراکی‌های مفید با بهبود فشار خون و رساندن مواد مغذی به بدن که تمامی این موارد از افزایش اضطراب جلوگیری میکند. با وجود این چند روش ساده میتوان به استرس خود غلبه کرد و باید گفت که می‌شود با انجام کار‌های ساده ان را تغییر داد و استرس را کاهش داد.