رمزگشایی از اظهارات مرکل

حنیف غفاری
منازعه ضمنی وزیر امور خارجه و صدر اعظم آلمان بر سر ایجاد ساختاری مشابه "سوئیفت" در قالب یک ساختار مالی مستقل از ایالات متحده آمریکا، از ابعاد مختلفی قابل بررسی است. آنگلا مرکل  ضمن رد سخنان "هایکو ماس" وزیر امور خارجه این کشور در خصوص حفظ برجام با ایجاد یک ساختار مالی مستقل از آمریکا اظهار داشت :
" ما در موضوع نظام های مستقل پرداخت مشکلاتی در همکاری با ایران داریم، اما از سوی دیگر تردید نداریم که به طور مثال در موضوع تامین مالی تروریسم! سوئیفت از اهمیت بالایی برخوردار است.حفظ همکاری با آمریکا در زمینه امنیت بسیار مهم است."
همان گونه که مشاهده می شود، صدر اعظم آلمان بلافاصله پس از رد سخنان وزیر امور خارجه خود، به همکاری های امنیتی اروپا و آمریکا اشاره کرده است . به عبارت بهتر، مرکل به صورت غیر مستقیم، "استقلال اقتصادی اروپا از آمریکا" را به دلیل " سلطه امنیتی واشنگتن بر اروپا" ناممکن دانسته است. از این رو صدر اعظم سرزمین ژرمنها بار دیگر پرده از وابستگی امنیتی خاص اروپا به آمریکا ( در ذیل ساختار ناتو)
برداشته و "حفظ برجام از سوی اروپا" را نیز در هاله ای از ابهام و تردید قرار داده است. 
بخشی از منازعه صورت گرفته میان صدر اعظم و وزیر امور خارجه آلمان، مرهون تعلق خاطر این دو به دو جریان دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات است. هایکو ماس که به حزب سوسیال دموکرات تعلق دارد و در دولت ائتلافی مرکل مسئولیت دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی را بر عهده گرفته است، نسبت به صدر اعظم این کشور گارد بسته تری در قبال ایالات متحده آمریکا و دولت ترامپ دارد. این در حالی‌است که دموکرات مسیحی های آلمان تعلق خاطر بیشتری نسبت به ایالات متحده داشته و در بسیاری از موارد در کسوت حافظ منافع واشنگتن در اروپا ایفای نقش می کنند. 
اظهارات صدر اعظم آلمان، شاخصی جهت سنجش نسبت امنیتی  آمریکا و اروپا محسوب می شود. نباید فراموش کرد که اتحادیه اروپا کماکان در نگاه امنیتی کلان خود، همچنان خود را وابسته به ایالات متحده آمریکا می داند.افرادی مانند ترزا می نخست وزیر انگلیس، امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان همچنان مشی و جهت گیری کلی امنیتی اروپا در نظام بین الملل را بر مبنای "وابستگی امنیتی به آمریکا" تنظیم کرده اند.
مقامات اروپایی در بهترین حالت ممکن، صرفا وارد فاز "مهار ترامپ" خواهند شد و "تقابل با کاخ سفید" جایی در استراتژی ها و حتی تاکتیک‌های تعریف شده در حوزه سیاست خارجی اروپای واحد ندارد. دولت ترامپ نیز با درک این موضوع،دست به گروکشی امنیتی از اتحادیه اروپا و خصوصا اعضای اروپایی ناتو زده است. بدیهی است که متعاقب  "گروکشی امنیتی آمریکا از اروپا" در جریان نشست ناتو ، شاهد استمرار "بازی پارادوکسیکال" اروپا در قبال برجام خواهیم بود. چنانچه تا کنون از دل رفتارهای اروپا استنباط شده است،  تروئیکای اروپایی قصد دارند پرونده توافق هسته ای و مذاکره با تهران، همچنان مفتوح باقی بماند. در هر حال، لازم است دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان در محاسبات خود موضوع "وابستگی امنیتی مطلق اروپا به آمریکا" را به عنوان یک شاخصه کلان امنیتی و سیاسی محاسبه کرده و نسبت به استقلال اروپا در قبال حفظ توافق هسته ای و ارائه تضمین‌های لازم برای این موضوع دل نبندد. اتفاقا اظهارات اخیر صدر اعظم آلمان در خصوص وابستگی امنیتی اروپا به آمریکا باید به صورتی دقیق از سوی مسئولین دستگاه دیپلماسی کشورمان مورد واکاوی و تحلیل قرار گیرد. اظهاراتی که از مناسبات  امنیتی و سیاسی آشکار و تا حدی نهان "واشنگتن- بروکسل" پرده بر می دارد.