.از «نبرد امام مهدی» چه می‌دانید؟

مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس طی سال‌های طولانی جنگ و پس از جنگ، فراز و فرودهای وقایع مرتبط با جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را با رویکردهای متنوع در سه حوزه مسائل نظامی در دو سطح راهبردی و تکنیکی، حوزه مسائل منطقه‌ای و بین‌الملل و حوزه اقتصاد و اجتماعی موردپژوهش قرار داده است.

کتاب «نبرد امام مهدی (عج)» که به تازگی توسط انتشارات منتشرشده، از جمله کتاب‌هایی است که در حوزه نظامی قرار دارد، بر آن شدیم تا با نویسنده کتاب مهدی حاجی خداوردی خان مصاحبه‌ای را داشته باشیم.

مهدی حاجی خداوردی خان بابیان اینکه کتاب «نبرد امام مهدی (عج)» درباره وقایع سوسنگرد است، به محورهای موضوعی کتاب اشاره کرد و گفت: محورهای اصلی این کتاب پاسخ به چند پرسش مهم است از قبیل اینکه چرا عراق در بدو حمله به ایران و در راستای پیشروی به سمت اهواز، مسیر سوسنگرد را انتخاب کرد؟ اندیشه و تفکر عملیاتی فرماندهی عراق برای انتخاب این مسیر چه بود؟ این مسیر و این جبهه از حیث راهبرد نظامی و جنبه‌های تاکتیکی چه اهمیتی داشت؟

وی اضافه کرد: واکنش نیروهای ارتش و سپاه در بدو تجاوز عراق به این جبهه و شهر سوسنگرد چگونه بود؟ چرا عراق پس از ناکامی اولیه، مجددا تلاش کرد در آبان ماه 59 این شهر را به اشغال خود درآورد؟ چه عواملی باعث ناکامی عراق در تحقق این هدفش شد؟ تأثیرات مدیریت و فرماندهی سپاه سوسنگرد در دفع تجاوز عراق، چه دستاوردهایی برای جبهه سوسنگرد به ارمغان آورد؟ در پویایی و اقدامات تأثیرگذار این جبهه، چه افراد یا گروه‌هایی فعال بودند و طراح اصلی این عملیات چه کسی بود؟ در چه شرایطی انجام شد و نتیجه عملیات چه شد؟

نویسنده کتاب «نبرد امام مهدی (عج)» چگونگی نقش شورای عالی سپاه اهواز و سپاه سوسنگرد در دفع تجاوزات عراق را ازجمله پرسش موردتوجه این کتاب برشمرد و گفت: با مطالعه این کتاب خواننده متوجه خواهد شد که سپاه چگونه با فعالیت در این جبهه در مسیر تحول قرار گرفت تا حدی که تلاش‌ها و فعالیت‌هایش موجب ایجاد ترس و وحشت در اردوگاه دشمن شد.

وی بابیان اینکه بر پایه پرسش‌های اشاره‌شده، ساختار کتاب «نبرد امام مهدی (عج)» در چهار فصل و یک ضمیمه طرح‌ریزی شده است، عنوان کرد: در فصل اول به سه واقعه مهم اشاره دارد که در نوع و زمان خود واقعه بسیار مهم بودند تا جایی که شاید بتوان ادعا کرد این وقایع توانسته‌اند تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای درروند جنگ در جبهه‌های جنوب بگذارند.

حاجی خداوردی خان در خصوص فصل دوم کتاب گفت: فصل دوم کتاب به تلاش مجدد عراق برای محاصره و اشغال سوسنگرد، تقابل سپاه با اقدامات عراق، اجرای عملیات‌های نافرجام ارتش در هویزه و جاده ماهشهر – آبادان منتهی می‌شود.

وی بابیان اینکه فصل سوم معطوف به این است که سپاه چگونه در مسیر تحول قرار می‌گیرد، در ادامه خاطرنشان شد: البته عوامل متعددی در این تحول تأثیرگذار بوده‌اند که در این فصل به آن‌ها پرداخته‌شده و همچنین اشاره به دعوت سپاه از ارتش برای انجام عملیات مشترک دارد.

نویسنده کتاب «نبرد امام مهدی (عج)» در خصوص فصل چهارم اظهار داشت: در این فصل به تشریح جزئیات عملیات امام مهدی (عج) پرداخته می‌شود و فصل پنجم که به عنوان ضمیمه در نظر گرفته‌شده شامل عکس، کالک و سندهای مرتبط با جبهه سوسنگرد است.

وی با اظهار بر اینکه عملیات امام مهدی (عج) نقطه عطفی بر آزادسازی شهر سوسنگرد تلقی می‌شود، به برخی از جنبه‌های بااهمیت این عملیات که در تاریخ 26/12/1359 انجام‌گرفته، اشاره و عنوان کرد: این عملیات آزمونی مهم در جهت قدرت و تفکر تهاجمی در جبهه‌ها تلقی می‌گردد و اعتبار و قدرت نظامی نیروهای مردمی و سپاه به نمایش گذاشته‌شده است.

حاجی خداوردی خان افزود: این عملیات بیانگر قابلیت و ارتقا سطح تفکر نظامی فرماندهان جوان سپاه بود که باوجودآنکه فقط شش ماه از جنگ می‌گذشت در مقایسه با نیروهای کلاسیک مستقر در منطقه، طرح‌های بدیع و خلاقانه‌ای را در نبرد با دشمن به منصه ظهور رساندند.

وی در خاتمه به منابع کتاب «نبرد امام مهدی (عج)» اشاره کرد و گفت: به سبب کمبود منابع اطلاعاتی تلاش کردم با مصاحبه میدانی با رزمندگانی که در این جبهه و عملیات امام مهدی (عج) حضور فعالی را داشته‌اند و نیز اسنادی که از آن مقطع جمع‌آوری کردم موردتوجه و پژوهش قرار گیرد.

نویسنده کتاب «نبرد امام مهدی (عج)» ادامه داد: در خصوص حوادث و رویدادهای این جبهه تا حدی که بررسی و مطالعه کردم، کتابی که در آن وقایع شش‌ماهه سال اول جنگ را به صورت تجمیع شده، جمع‌آوری کرده باشد، مشاهده نکردم. گرچه برخی کتاب‌ها و نشریات صرفا به انتشار خاطراتی کوتاه مدت مبادرت کرده‌اند، لیکن از انسجام کافی برخوردار نبوده‌اند.

کتاب «نبرد امام مهدی (عج)» پاسخ به چند پرسش مهم است از قبیل اینکه چرا عراق در بدو حمله به ایران و در راستای پیشروی به سمت اهواز، مسیر سوسنگرد را انتخاب کرد؟