چگونگی ماندگاری بیشتر مواد غذایی

معمولا ما تصور می‌کنیم که نگهداری و استفاده از خوراکی‌ها تنها به خرید، قراردادن در یخچال و فریز و سپس مصرف خلاصه می‌شود. در حالی که توجه به شیوه یخزدایی، ‌تاریخ مصرف، بهترین زمان مصرف و... موجب استفاده بهینه خواهد شد.

انجماد زدایی مواد غذایی

یکی از اشتباهات رایج در مورد انجماد زدایی خوراکی‌ها، قرار دادن آن‌ها در هوای محیط است. از آنجا که باکتری‌ها از دمای ۵ درجه سانتی گراد شروع به رشد و تکثیر می‌کنند، به هیچ وجه نباید مواد غذایی را در دمای گرم محیط قرار داد. بهترین روش برای یخ زدایی، یخچال است. زمان این کار با توجه به حجم بسته بندی و نوع ماده غذایی ممکن است از چند ساعت تا یک شبانه روز نیز طول بکشد. در صورت کمبود وقت مایکروویو جایگزین مناسبی است زیرا سبب یخ زدایی سریع می‌شود. البته بسیار مهم است که شیوه صحیح این دستگاه انتخاب شود و همچنین ماده غذایی قابلیت استفاده در مایکروویو را داشته باشد. همچنین می‌توان مواد غذایی که در بسته بندی‌های بدون منفذ قرار دارند را در ظرف آب به مدت حداکثر ۲ ساعت قرار داد. البته درجه حرارت نباید از ۲۱ درجه سانتی گراد بیشتر باشد و آب نیز هر نیم ساعت عوض شود. یکی از نکات مهم در مورد مواد غذایی منجمد این است که پس از انجماد زدایی نباید مجددا یخ بزند.

توجه به تاریخ انقضا

بجز محصولاتی مانند آرد، شکر، ‌نمک و میوه‌ها و سبزیجات اکثر مواد غذایی تاریخ انقضا دارند. معمولا روی بسیاری از مواد غذایی دو تاریخ ذکر شده است؛ تاریخ انقضا ماده غذایی و تاریخ بهترین زمان مصرف. پس از اتمام تاریخ انقضا ماده غذایی باید بیرون ریخته شود زیرا برای سلامتی مضر است. در مورد زمان مصرف بهینه عموما یک تاریخ درج می‌شود که نشان می‌دهد پس از آن، ماده غذایی کیفیت تغذیه‌ای را از دست می‌دهد اما مشکلی برای سلامتی در پی نخواهد داشت. توجه داشته باشید که تولیدکنندگان پس از آزمایشات مکرر این تاریخ‌ها را روی محصولات درج می‌کنند.

نگهداری سبزیجات و میوه‌ها

زمان نگهداری میوه‌ها و سبزیجات تازه با توجه به نوع آن‌ها متفاوت است. این خوراکی‌ها نیز مانند دیگر مواد غذایی فاسد شدنی باید در یخچال با درجه ۰ تا ۴ درجه سانتی گراد نگهداری شوند. ماندگاری آن‌ها با هم فرق می‌کند چنانکه بعضی مانند گیلاس، ‌ مارچوبه، ‌انگور و قارچ چندین و به طور متوسط ۳ تا۵ روز در یخچال قابل نگهداری هستند. بعضی دیگر نیز مانند آلو، گوجه فرنگی، ‌ کاهو و خیار نیز به مدت یک هفته در یخچال تازه می‌مانند. سبزیجاتی مانند چغندر، کرفس و کلم را نیز می‌توان ۲ تا۳ هفته در یخچال نگه داشت. سیب یکی از میوه‌هایی است که مدت طولانی حدود ۶ ماه قابلیت نگهداری دارد و تازه می‌ماند.

منجمد کردن لبنیات

یکی از بهترین روش‌ها برای نگهداری طولانی مدت فرآورده‌های لبنی منجمد کردن است که همه این محصولات مانند پنیر، کره، شیر، خامه و ماست این قابلیت را دارند. شیر پاستوریزه، استرلیزه و هموژنیزه را می‌توان تا ۶ ماه در فریزر نگه داشت. اگر شیر پرچرب را منجمد می‌کنید، پس از انجماد زدایی هنگام مصرف آن را خوب تکان دهید تا چربی‌های ته نشین شده کاملا حل شوند. کره را نیز می‌توان تا ۶ ماه منجمد نگه داشت. پس از این مدت خواص غذایی آن ممکن است تغییر یابد. بر خلاف پنیرهای مرطوب که بافت آن‌ها پس از انجماد تغییر می‌کند، ‌ پنیرهای نسبتا خشک خیلی بهتر باقی می‌مانند و می‌توان آن‌ها را تا ۶ماه در فریزر نگه داشت. گرچه نگهداری ماست در فریزر آن را خراب نمی‌کند و خطری برای سلامتی ندارد اما پس از انجماد زدایی بافت آن دون دون و آبکی می‌شود. خامه نیز همین حالت را در فریزر پیدا خواهد کرد. برای اینکه بافت نرم تری پیدا کند، کافی است تا پس از باز شدن به آرامی زده شود.

نگهداری باقیمانده غذا‌ها در یخچال

باقیمانده غذا‌ها را باید حداکثر ۲ ساعت پس از طبخ در یخچال گذاشت که این مدت در تابستان به ۱ ساعت کاهش می‌یابد. بر خلاف تصور همه، غذا‌ها را می‌توان در حالتی که هنوز گرم است در یخچال گذاشت. توصیه می‌شود برای تسریع در روند خنک شدن غذا و کاهش تکثیر باکتری‌ها، غذا‌ها در چند ظرف با قطر حدود ۵ سانتی متر ریخته شود و به این ترتیب بین ۲ تا ۳ روز قابل نگهداری است. البته انجماد غذا‌ها ارجحیت دارد.

ماندگاری مواد غذایی در فریزر

مدت ماندگاری مواد غذایی در فریزر با توجه به ماهیت هر خوراکی متفاوت است اما هرگز از یک سال بیشتر نخواهد شد. از بین خوراکی‌هایی که قابلیت ماندگاری تا یکسال را د ر یخچال دارند می‌توان به میوه‌ها و سبزیجات به خصوص مارچوبه، ‌کلم بروکلی، ‌ سیب، ‌ گوجه فرنگی و گیلاس اشاره کرد. سبزیجات با برگ‌های ظریف تازه را نیز باید به این لیست اضافه کرد. گوشت‌ها بین ۱ تا ۱۰ ماه قابل نگهداری در فریزر هستند. این مدت با توجه به خام یا پخته بودن گوشت فرق می‌کند. ماهی‌ها و دیگر محصولات دریایی را می‌توان حداکثر ۶ ماه نگه داشت. آش‌ها، تارت ودیگر مواد غذایی پخته ماندگاری ۱ تا ۱۰ ماه در فریزر دارند.