کتابی که لازم است نیروهای مسلح بخوانند

 مراسم رونمایی و معرفی «امدادگر کجایی؟» و «مخابرات در جنگ»  که به‌تازگی توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به چاپ رسیده است با حضور نویسندگان این دو کتاب معصومه رامهرمزی و دکتر یحیی نیازی و برخی از اصحاب رسانه برگزار شد.

مرتضی قاضی: کتاب «امدادگر کجایی؟»؛ کتاب تخصصی در حوزه امدادگران است

در این نشست مرتضی قاضی مدیر مطالعات غیرنظامی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بابیان اینکه این گروه جزو گروه‌های محتوایی مرکز است، اظهار داشت: مطالعات غیرنظامی مرکز در سه حوزه ترجمه، مطالعات غیرنظامی و جامعه‌محور است که مخاطب عام را موردتوجه قرار داده است.

وی با اشاره به کتاب «امدادگر کجایی» گفت: یکی از سرفصل‌های گروه مطالعات غیرنظامی نقش گروه‌های مختلف مردمی یا همان نقش اقشار در جنگ است که این کتاب یک تکه پازل از آن مجموعه بزرگ است. 

مدیر مطالعات غیرنظامی مرکز  تأکید کرد: کتاب «امدادگر کجایی؟» را می‌توان کتاب تخصصی در حوزه امدادگران عنوان کرد که در اینجا از زحمات آقای علائی مدیر قبلی گروه و سردار نائینی که مأموریت دادند این کتاب‌ها دیده شود و به آن بها داده شود تشکر می‌کنیم.

معصومه رامهرمزی: فهم عمیق، پشتوانه‌ بخش زیادی از کتاب‌ها در حوزه دفاع مقدس نیست

در ادامه معصومه رامهرمزی نویسنده کتاب «امدادگر کجایی؟» یادآور شد: موضوع این کتاب در رابطه با نقش امدادگران در 8 سال دفاع مقدس است.

وی در خصوص علت انتخاب این موضوع گفت: در خلال تحقیقات و پژوهش‌هایم درباره امدادگرها مشاهده می‌کردم که کتاب جامع و کاملی در این خصوص وجود ندارد و کتاب‌های موجود نیز نقش امدادگران زن را بیان می‌کنند و از نگاه مردان امدادگر به جنگ کتابی منتشرنشده است. با توجه به اینکه در زمان جنگ امدادگر بودم و اهمیت امداد را می‌دانستم که اگر امدادگرها نبودند کار جبهه پیش نمی‌رفت، احساس نیاز کردم که این‌گونه موضوعات پرداخته شود و عموم مردم از آن مجاهدت‌ها مطلع شوند.

وی با تأکید بر اینکه در نگارش موضوعات مرتبط با دفاع مقدس باید دست از شعار برداریم و به سوژه‌های استانی و مرزی برویم، تصریح کرد: در دهه 90، یکی از کارهایی که مهم و ضروری، کنار زدن سوژه‌های قدیمی و به دنبال موضوعات بکر رفتن است. این سوژه‌ها فقط در تهران نیست و نیازمند صرف وقت می‌باشد.

رامهرمزی گفت: من در مقدمه کتاب عنوان کردم که برای اینکه سوژه‌های بهتری را پیدا کنیم باید از مرکز شهر دور شویم و به شهرهای مرزی که از نزدیک درگیر جنگ بودند برویم و این کار را برای من سخت کرده بود؛ زیرا برای گرفتن مصاحبه با آقای عچرش باید به آغاجاری می‌رفتم و در فرصت‌های خالی که بعد از کارشان داشتند من با ایشان مصاحبه می‌کردم.

وی بابیان اینکه جمع‌آوری خاطرات از سال 87 آغازشده است و حدود 10 سال به طول انجامید، گفت: وجود فاصله، نبود پیشینه اطلاعاتی در مورد نیروهای داوطلب امدادگر جنگ و عدم وجود متولی در این زمینه و اطلاعات آرشیوی و حجم بالای فعالیت‌های من باعث شد که نگارش این کتاب زمان زیادی ببرد. البته در خلال این مدت بسیاری از رزمندگانی بودند که اطلاعات آن‌ها برای راحت‌فهم‌تر شدن برخی موضوعات نیاز بود اما آن‌ها حرفی نزدند و این‌ها ظلم بسیار بزرگی در این زمینه بود.

نویسنده کتاب «امدادگر کجایی؟»  متذکر شد: تاریخ شفاهی دفاع مقدس، رمان دفاع مقدس و هر آن چیزی که در حوزه دفاع مقدس به چاپ می‌رسد ممکن است تفاوت‌های ماهوی داشته باشد اما در یک موضوع مشترک هستند و آن موضوع این است که نویسنده باید درباره آن موضوع به یک فهم عمیق برسد و این فهم در پژوهش، زمان، صبر، باور، علم و اخلاق می‌خواهد. بخش زیادی از کتاب‌هایی که در حوزه دفاع مقدس نوشته‌شده‌اند، فهم عمیقی پشتوانه‌اش نیست و این بسیار مهم است که به این فهم عمیق برسیم تا سؤال درون ذهن مخاطبان را پاسخ دهیم.

وی در خاتمه سخنانش ضمن تشکر از مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس برای چاپ این کتاب گفت: یکی از معضلات و مشکلات نویسندگان در حوزه دفاع مقدس، این است که قراردادها پاسخگوی زحمات خاطره‌نویس‌ نیست و این یکی از مسائل جدی است که باید نقش خاطره‌نویس‌ در آن مشخص شود ولی خوشبختانه در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جایگاه اجتماعی نویسنده بالاتر از قرارداد است.

یحیی نیازی: محور بودن، سند محور بودن، هدفمند بودن و کنشگر بودن از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تاریخ شفاهی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است

در ادامه یحیی نیازی نویسنده کتاب تاریخ شفاهی سردار مهدی شیرانی نژاد با عنوان «مخابرات در جنگ» است، درباره این کتاب گفت: بنده در دوران دفاع مقدس در بخش مخابرات مشغول بودم و سردار شیرانی نژاد جانشین مخابرات قرارگاه خاتم بودند و انگیزه شروع نگارش کتاب از آنجا شکل گرفت.

وی بابیان اینکه مخابرات به‌عنوان سلسله اعصاب یک سیستم است که اگر وجود نداشته باشد آن سیستم از کار می‌افتد, گفت: در مسیر تبیین این اهمیت و متقاعد کردن سردار شیرانی نژاد به‌عنوان پایه‌گذاران مخابرات در دفاع مقدس، با توجه به مشغله‌هایی که داشتند یک مشکل طاقت‌فرسا بود و این متقاعد کردن یک سال به طول انجامید و پس‌ازآن مصاحبه از مرداد 89 آغاز و تا تیرماه 92 در فواصل مختلف در 27 جلسه که 81 ساعت شد به ثمر نشست. 

نیازی خاطرنشان شد: فهم عمیق و اشراف اطلاعاتی که  خود نسبت به موضوعات به لحاظ تجربی و علمی داشتم بسیار کمک کرد تا بتوانیم تمامی اتفاقات را بازخوانی کنیم.

وی با اشاره به فعالیت مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در حوزه تاریخ شفاهی، به برخی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد نگارش تاریخ شفاهی در این مرکز اشاره و عنوان کرد: تاریخ شفاهی در مرکز با یک اسلوب خاص دنبال می‌شود که روند محور بودن، سند محور بودن، هدفمند بودن و کنشگر بودن ازجمله ویژگی‌های منحصربه‌فرد تاریخ شفاهی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است.

نویسنده کتاب تاریخ شفاهی سردار مهدی شیرانی نژاد با اشاره به نحوه نگارش کتاب که به‌صورت پرسش و پاسخ است، گفت: در این نوع نگارش سهم محقق و علم مصاحبه‌گر مشخص‌شده و همچنین سهم راوی نیز حفظ می‌شود و لذا در مرکز اسناد مصوب شد تا تاریخ شفاهی به‌صورت پرسش و پاسخ آورده شود. 

وی در خصوص کتاب اظهار داشت: این کتاب جایگاه مرجعیتی دارد و به نظر بنده، فعالان این رسته و مخصوصا نیروهای مسلح لازم است تا این کتاب را بخوانند تا بدانند مخابرات چگونه از چند بی‌سیم غنیمتی از ساواک شکل گرفت تا جایی که اواسط جنگ فرمانده سپاه می‌توانست مکالمات بی‌سیمی 6 گردان از درون یک لشکر را بشنود.