همه چیز درباره ابر متان | تبعات دفن سنتی پسماند

بررسی‌ها نشان می‌دهد منشاء گاز متان منتشر شده در این منطقه به محل دفن پسماند‌ آراد کوه بر می‌گردد. منطقه‌ای که ‌هر روز  پذیرای حدود 6000 تن پسماند است.

البته ثبت چنین تصاویری فقط محدود به کشور ما نمی‌شود و ابزار جدید ناسا که EMIT نام دارد و از آن برای بررسی منبع غبار معدنی سطح زمین استفاده می‌شود، چنین تصاویری را در مناطق مختلف جهان مانند نیومکزیکو و ترکمنستان نیز ثبت کرده است.

آن طور که ناسا اعلام کرده است، چنین تصاویری به محققان کمک می‌کند تا منابع قابل توجه متان و دی اکسید کربن را در جهان شناسایی کنند و با کنترل آنها زمینه را برای کاهش گرمایش زمین فراهم کنند.‌

واکنش‌های عجیب

در این بین اما واکنش‌های برخی مدیران شهرداری تهران نسبت به این اتفاق قابل توجه است، زیرا آنها مانند بسیاری از مواقع به انکار چنین مساله‌ای پرداخته‌اند. درست مانند دی ماه سال گذشته‌ که فیلمی در فضای مجازی منتشر شد که تصاویر چند موش را روی درختی در خیابان طالقانی تهران به تصویر می‌کشید و شهرداری آن را ساختگی دانست!

در واکنش به انتشار تصاویر ماهواره‌ای اخیر نیز‌ حسین حیدریان، معاون پردازش و دفع سازمان پسماند شهرداری تهران به سابقه طولانی دفن زباله در آرادکوه اشاره کرده و گفته حدود 60 سال است که در این محل زباله دفن می‌شود. به همین دلیل باید در این مدت هم ابر متان در این منطقه دیده می‌شد‌.

به نظر می‌رسد، این مدیر اطلاع ندارد، ناسا بتازگی استفاده از این ابزار را برای کمک به محققان آغاز کرده است.

مهدی عزیزی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند تهران نیز به انتشار خبر تشکیل ابر پنج کیلومتری گاز متان در جنوب تهران واکنش نشان داده و گفته آنها‌ اقدامی ‌در کهریزک انجام نداده‌اند که موجب تولید گاز متان شود‌!

به این ترتیب با توجه به اظهار نظر این مدیر شهرداری نیز می‌توان گفت به نظر می‌رسد آنها نمی‌دانند، گاز متان به دلیل تجزیه موادآلی در زباله‌ها منتشر می‌شود و  این حجم از گاز متان به دلیل غیر استاندارد بودن شیوه دفن پسماند ایجاد شده است. ‌

متان از نگاه نزدیک

کارشناسان محیط‌زیست معتقدند اگر با ابزار جدید ناسا از سایت دفن پسماند شهرهای کشور تصویربرداری شود، در بیشتر آنها شرایطی مانند ابر پنج کیلومتری در جنوب تهران به ثبت خواهد رسید، چراکه در بسیاری از سایت‌های دفن زباله کشور اقدامات لازم برای دفن زباله انجام نمی‌شود.

تورج فتحی، کارشناس محیط زیست در این باره  به جام جم آنلاین می‌گوید: گاز متان بی‌رنگ و بی بو است. به همین دلیل از طریق حواس پنج‌گانه انسان قابل شناسایی نیست.

این ویژگی‌های گاز متان حوادثی را نیز رقم می‌زند، برای نمونه گاهی در استان‌های شمالی کشور ‌ افرادی که چاه حفر می‌کنند، دچار خفگی با گاز متان می‌شوند. سرنخ این حوادث را اگر دنبال کنید به این مساله می‌رسید که پوسیدن و تجزیه گیاهان در زیر خاک با انتشار‌‌ گاز متان  همراه است. به همین دلیل برخی مواقع مقنی‌ها گرفتار این گاز شده و جان خود را از دست می‌ دهند‌.

فتحی ادامه می‌دهد: گاز متان حاصل تجزیه موادآلی است و ‌در پسماندها نیز مقادیر زیادی مواد آلی مانند پروتئین و گیاه وجود دارد ‌که در زمان‌  تجزیه گاز متان ‌منتشر می‌کنند.

آن طور که او توضیح می‌دهد ‌علاوه بر متان گازهای دیگری مانند دی اکسید سولفید و سولفات نیز در اثر تجزیه پسماند‌های آلی تولید می‌شود.

خطر دفن سنتی پسماند

آنچه سبب شده است درمناطقی مانند آراد کوه شاهد شکل ‌گیری توده‌های گسترده گاز متان باشیم،  چیزی نیست بجز دفن سنتی پسماند.

تورج فتحی، کارشناس محیط زیست در این باره می‌گوید: در مناطقی که محل دفن پسماند مهندسی شده و استاندارد ساخته می‌شود، معمولا سیستم جمع آوری گاز متان نصب می‌شود تا ‌ هنگام  تجزیه پسماندها  گاز متان منتشر شده را  جمع آوری  کنند و از آن برای تولید برق ‌بهره ‌ببرند.

‌او ادامه می‌دهد: به همین دلیل اگر چنین تصویری از سایت‌های پسماند کشور تهیه شود، می‌توان شاهد ابرهای متان بود‌.

به گفته فتحی انتشار گاز متان از محل‌های دفن پسماند غیر استاندارد از زمان  ساخت آنها آغاز شده است و ادامه خواهد یافت، ‌چون پسماند‌ها به مرور زمان در حال تجزیه هستند.  

به این ترتیب می‌توان گفت در سایت‌های دفن پسماندی که متروکه شده‌اند نیز شاهد انتشار گاز متان هستیم.

فتحی درباره تبعات انتشار گاز متان می‌گوید: در بحث انتشار گازهای گلخانه‌ای ‌فقط دی اکسید کربن مطرح نیست، یکی از مهمترین ترکیباتی که باعث ایجاد اثرات گلخانه‌ای می شود، گاز متان است.

به گفته او هرچند  غلظت این گاز نسبت به دی اکسید کربن در اتمسفر کمتر است.‌ اما ‌می‌تواند تاثیر مخربی روی لایه ازون بگذارد.

‌این درحالی است که در سایت‌های دفن پسماندی که به شکل سنتی مدیریت می‌شوند گازهای دیگری نیز منتشر می‌شود. برای نمونه انتشار  گازهای سولفیدی در جنوب تهران سبب ایجاد بوی‌ نامطبوعی شده است که مسئولان تاکنون نتوانسته‌اند برای رفع آن اقدام مناسبی انجام دهند.

علاوه بر این کارشناسان حوزه محیط‌زیست معتقدند خطرناکترین عامل در سایت‌های دفن پسماند شیرابه‌ زباله‌هاست که سبب آلودگی منابع آب و خاک می‌شود و چنانچه امکان ثبت تصویری از انتشار این آلودگی فراهم شود. ابعاد خطرناک آن برای شهروندان بیشتر قابل درک خواهد شد.‌