صالحی: بحران کتاب‌نخوانی کم خطرتر از بحران آب نیست

سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ساعاتی پیش بدون حضور رئیس جمهور در سالن چهل‌سرای مصلی امام خمینی(ره) افتتاح شد. این نمایشگاه از فردا به مدت 10 روز پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود.

در این مراسم سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر فرهنگ صربستان، مشاور رئیس جمهور ایتالیا، مشاور وزیر تونس، محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت ارشاد و جمعی از ناشران حضور داشتند.

صالحی در سخنانی با خوش آمدگویی به وزرای کشورهای مختلف دلیل غیبت رئیس جمهور در این مراسم را این‌چنین عنوان کرد: به نیابت رئیس جمهور سلام و عذر ایشان را منتقل می‌کنم. رئیس جمهور دغدغه های فرهنگی داشته و دارند. همین چند ماه پیش ما در مراسم کتاب سال در حضورش بودیم و امروز تا آخرین ساعات این برنامه وجود داشت که حضور داشته باشد اما پاره ای از اتفاقات بین المللی و داخلی که نیاز به تصمیمات عاجل را فراهم می‌کرد و تعطیلی نیمه شعبان و آخر هفته و سفر استانی که به خراسان در هفته آینده خواهد داشت تراکم کاری بالایی را برای وی رقم زده بود که موجب شد در مراسم حضور نداشته باشند.

وی با اشاره به کتاب و کتابخوانی گفت: بی تردید مسئله کتاب را تنها به عنوان یک ظرفیت رسانه‌ای و امری که در حقیقت قالب فرهنگی است نمی‌توان دید. کتاب از زوایای مختلف به عنوان پایه و مادر فرهنگ محسوب می‌شود. هم از این جهت که حلقه ارتباط همه اجزای یک ملت به کتاب متصل می‌شود و هم اینکه بر مبنای ریشه فرهنگ میوه می‌دهد هیچ حوزه‌ای نیست که از کتاب ارتزاق نکند. بنابراین نمایشگاه کتاب تهران نمایشگاه همه ملت است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: کتاب مبدأ خیزش‌ها و جنبش های تمدنی است. هر ملتی اگر می‌خواهد جهش را در خود آغاز کند با کتاب باید همراه باشد کتاب‌ها بعثت‌های بزرگی را آفریدند و بزرگترین بعثت آسمانی که همان بعثت نبوی است با کتاب آغاز شد ما ملت ها با کتاب با هم مبادله فرهنگی و تمدنی می‌کنیم امروز در دنیا ایران را با شاهنامه مثنوی و دیوان حافظ می‌شناسند.

صالحی کتاب را سرمایه ماندگار ملت ها از جمله ملت ایران دانست و گفت: معادن تمام می‌شوند نفت تمام می شود اما کتاب می ماند. از این رو کتاب و نشر را به عنوان حلقه و ماده اصلی تمدنی و ملی یک جامعه باید دانست.

وی با اشاره به چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی گفت: انقلاب اسلامی در چهل سال گذشته گام‌های بسیاری را پیموده است از سال 57 تا 96 حدود یک میلیون و 230 هزار عنوان کتاب چاپ شده که 667 هزارعنوان آن چاپ اول بوده است از این تعداد 960 هزار کتاب تألیفی و 272 هزار عنوان ترجمه بوده است. ایران در 40 سال گذشته جریان پرشتاب فرهنگ و تولید علم را طی کرده است. در این قلمرو موضوع قابل توجه این است که تنوع موضوعی بسیار است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به کتاب‌های منتشره در 40 سال گذشته گفت: رقم نخست کتاب‌ها در حوزه ادبیات است. شعر، رمان و نمایشنامه است در این حوزه 145 هزار عنوان چاپ اول است و این نشان می‌دهد که ایران همچنان کشور شعر، قصه و داستان است. مردم ما با شعر زنده‌اند و با داستان زندگی خود را برای دیگران روایت می کنند. در حوزه کودک و نوجوان نیز ظرفیت قابل توجه است 175 هزار عنوان کتاب کودک و نوجوان در 40 سال گذشته منتشر شده است.

صالحی با اشاره به رشد بخش خصوصی در حوزه نشر نیز گفت: بخش خصوصی نشر ایران در این 40 سال فعالتر شده است امروز وقتی به ناشران سال 96 نگاه می‌کنیم، می‌بینیم آنهایی که بین 300 تا 1000 عنوان کتاب چاپ کرده‌اند همه خصوصی‌اند و نشر خصوصی ما بسیار پرتکاپو است. در حوزه کودک هم در میان  ناشرانی که 230 عنوان کتاب به بالا چاپ کرده اند 8 ناشر خصوصی دیده می‌شود. بنابراین باید گفت جریان نشر خصوصی در ایران رو به فعالیت متزاید ، متکامل و متأثر است و این چیزی است که می‌تواند نشر ایران را پایدار نگه دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به لزوم افزایش سرانه مطالعه گفت: سرانه مصرف کتابخوانی در ایران باید ارتقا یابد و این فقط در حوزه نشر نیست. بلکه همتی باید در میان حاکمیت، دولت و ملت وجود داشته باشد تا سرانه مطالعه ارتقا یابد. امروز کتابخوانی درمعرض رقابت با سایر رسانه‌های پرهیاهو، آمزوش و پرورش نظام آموزش عالی صداوسیما و رسانه های دیگر باید یک عزم جدی داشته باشند تا سرانه مطالعه را ارتقا داد. اگر بحران آب را درک می‌کنیم باید بحران کتاب خوانی و مصرف کتاب را نیز جدی بدانیم چرا که این بحران کم خطرناکتر از بحران آب نیست. باید این بحران را درک کنیم و برای آن ستاد تشکیل داده و برنامه ریزی کنیم. ما در وزارت ارشاد اقداماتی انجام داده ایم اما به عزم ملی نیاز است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اقتصاد نشر گفت: مایه مباهات است که بخش خصوصی ما میراث دار حوزه نشر شده است. اینکه رانت دولتی کمتر می‌شود مایه خوشحالی است اما بخش خصوصی را باید جدی‌تر گرفت. در حوزه هزینه های بالاسری دسترسی و توزیع. ما نیازمندیم که اشتغال را در حوزه فرهنگ جدی بگیریم. اشتغال تنها در کارخانه‌های اقتصادی نیست اشتغال در کارخانه های فرهنگی نیز کم اهمیت تر نیست. فضای اشتغال در عرصه فرهنگ فضای عاشقانه است نباید آن را دست کم بگیریم.

صالحی با اشاره به امنیت در حوزه نشر گفت: نشر در حوزه آزادی اندیشه و هم امنیت عرضه و توزیع گرفتار اختلالاتی است ما به سهم خود باید از آزادی اندیشه حفاظت کنیم و اجازه ندهیم جریان‌های انسدادگرایانه آن را محدود کند. در کنار بحث انمیت و آزادی اندیشه نشر بحث امنیت عرضه نیز امروز مطرح است امروز فضای نشر درگیر قاچاق‌هایی بدتر از قاچاق بنزین و ارز است. قاچاق بنزین و ارز صرفا یک منبع اقتصادی را متلاشی می‌کند اما قاچاق کتاب اندیشه را غارت می‌کند و عشق به نشر را می‌میراند. امنیت اقتصادی در حوزه نشر باید جدیتر گرفته شود. چرا که ناشران در ناامنی از غارتگران هستند باید بتوانیم با همت همه جانبه فضای این غارت گری را به حداقل برسانیم.

محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این مراسم در سخنانی گفت: ایران سرزمین کتاب و شعر است و ما مردمان کتاب دوست و اهل شعر و ادب هستیم مفهوم کتاب و شعر عشق است و امیدارم مردم ما این میراث جاودان سرزمینمان یعنی کتاب و شعر را بیش از گذشته احیا کنند.

رئیس نمایشگاه کتاب تهران اظهار امیدواری کرد که امسال نیز شاهد حضور 4 میلیون نفر درن مایشگاه کتاب تهران باشیم و گفت: امیدوارم به جایی برسیم روزی اعلام کنیم کل جمعیت ایران بازدیدکننده نمایشگاه کتاب تهران بوده است.

یحیی دهقانی معاون اجرایی سی ویکمین نمیشگاه کتاب تهران نیز در این مراسم با اشاره به جابجایی نمایشگاه کتاب از مصلی به شهر آفتاب و دوباره بازگشت به مصلی گفت: یکی از دغدغه‌های اهالی نشر این بود که نمیاشگاه کتاب تهران دارای مکانی مناسب باشد ما در دوسال گذشته با اشتیاق به شهر افتاب کوچ کردیم اما متأسفانه امکانات آنچنان که لازم بود برآورده نشده بود بنابراین دوباره با اشتیاق ناشران به مصلی بازگشتیم مصلی در روزهای نخست آمادگی لازم را نداشت اما با همت مدیران مصلی و همکاری شهرداری تهران تاکنون کارها بسیار خوب پیش رفته است.

وی افزود: نمایشگاه کتاب تهران در قالب 15 کمیته اجرایی می‌ شود که در این میان 7 کمیته براساس سیاست‌های واسپاری ارشاد به بخش خصوصی یعنی صنف واگذار شده است یکی از اتفاقات خوب امسال این است که صنف متولی امر تبلیغات هم شده است که می تواند بخشی از هزینه‌ها را برآورده کند و این نویدی است که در سال‌های بعد صنف بتواند محل درآمدی نیز داشته باشد.

وزیر فرهنگ صربستان نیز در سخنانی کوتاه با اشاره به فرهنگ دو کشور گفت: من از کشوری دوست می‌آیم که در مرز فرهنگی شرق و غرب است و تاریخ و فرهنگی پر از تماس با ایران داشته است و من امروز در سرزمینی هستم که احساس خارجی بودن در آن نمی‌کنم علی رغم تفاوتهای فرهنگی بین کشوری نیمه شرقی با سنت ارتدکس و جمهوری اسلامی ایران. در کشوری که نامهای بزرگی از ادبیات را در خود دارد.

معاون وزیر فرهنگ تونس نیز در سخنانی ضمن ابراز خرسندی از حضور شهر تونس در نمایشگاه کتاب تهران به عنوان شهر مهمان ویژه گفت: دعوت ایران از تونس را با استقبال کامل پذیرفتیم و خوشحالیم که در این نمایشگاه به تبادلات فرهنگی می پردازیم.

وی خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی ایران گفت: بی شک این ارتباط و حضور بیانگر سطح عالی روابط بین دو کشور ایران و تونس است. این حضور نشان دهنده رویکرد مثبت روابط بین دو کشور برای ارتباط فرهنگی است. ما به صورت مستمر برای پشتیبانی و متنوع سازی فعالیت‌های خود چه به لحاظ کمی و چه کیفی برنامه ریزی کردیم. ما در حضورمان تلاش داریم تا چهره‌ای واقعی از تونس نشان دهیم فرهنگی که از سایر کشورها با فرهنگ استقبال باز می‌کند ما قانون اساسی ایران را در دانشگاه‌ها تدریس می‌کنیم قانونی که از ارزش‌های فرهنگی و مبارزه با خشونت حمایت می کند.

انتهای پیام/