موزه‌ها، مکانی برای پایانِ مناقشات تاریخی

محمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز در سخنانی هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه را "نوروزِ میراث فرهنگی و آغاز سالِ آن" دانست و بیان کرد: این روز و این هفته، فرصت شایسته‌ای است تا به پشت سر و پیش رو نگاه بیندازیم که چه کرده‌ایم و به کجا قصد رفتن داریم.

او همچنین راه‌اندازی موزه‌های خصوصی را در ایران اقدامی بدیع دانست و افزود: خوشبختانه با همت فرهیختگانی که مسئولیت ملی سنگینی را بدون اجر به دوش گرفته‌اند، راه‌اندازی موزه‌های خصوصی شدت گرفته است.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ادامه با اشاره به شعار امسال ایکوم برای روز جهانی موزه‌ها گفت: این شعار همانند آن است که از شخصی پرسیده شود دودوتا چند تا می‌شود؟ و آن وقت این پاسخ را دریافت کنیم که می‌خواهید بخرید یا بفروشید. این وضع در زندگی روزمره ما جاری است. نوعی سوداگری بر جریان آن حاکم شده است. مشابه این اتفاق درباره مباحث تاریخی نیز صادق است.

وی اضافه کرد: هنوز در کشور ما بر سر اینکه کوروش واقعیت دارد و یا ما اصلا نسبتی با آن داریم دعوا است. هنوز بر سر اینکه ایرانی‌ها از صدر اسلام به قبل در توحش بودند و بعد از اسلام بویی از تمدن استشمام کردند و یا اینکه پیش از اسلام فرهنگ غنی داشتند و به واسطه برخورد با آن متفاوت از دنیا شده‌اند دعوا است. هنوز نمی‌دانیم صفویه خوب بوده یا بد بوده، از حاکمیت آن خوشحال شویم یا اوقات تلخ، قاجار را یک سلسله بی‌عرضه زن‌باره مایه ننگ بدانیم یا تمدنی که قله‌هایی را فتح کرده، می‌بینید که ماجرای دودوتا چند تا است با مصلحت‌اندیشی برخی در تاریخ نیز صادق است.

بهشتی ادامه داد: نتیجه دودوتا همه چیز می‌تواند باشد الا چهار تا. با این جواب یعنی هیچ چیز در سر جای خود قرار ندارد و این به معنای نداشتن عدل و پدید آمدن ظلم و ضرر است. اما چه چیزی می‌تواند این شرایط را تغییر دهد؟ شاید تنها اراده پاسخ آن باشد. اراده باعث می‌شود هر چیزی در سر جای خود قرار گیرد و انسان تنها موجود این عالم است که به واسطه داشتن اراده، ظالم است.

وی همچنین اظهار کرد: یکی از مأموریت‌های موزه‌ها برقراری عدل است. موزه تنها مکانی است که پاسخ دودوتا را چهارتا جواب می‌دهد و تنها مکانی است که مناقشات در آن متوقف می‌شود. موزه مظهر بی‌ارادگی و آیینگی است. آیینه با وجود شفافیت سمبل خوبی برای بی‌ارادگی است.

این کارشناس و محقق میراث فرهنگی سپس بیان کرد: شعاری که ایکوم انتخاب کرده به نقشی در موزه‌ها توجه نشان داده که ماهوی و ذاتی است. ان‌شاءالله ما هم موفق شویم موزه‌ها را از این حیث بهره‌برداری کنیم.

افتتاح مرکز مستندنگاری تاریخی

در ادامه مراسم روز جهانی موزه‌ها، مرکز مستندنگاری پیشرفته نیز افتتاح شد.

«بابک داورپناه»، نماینده مرکز مستندنگاری پیش از افتتاح این مرکز در توضیحاتی شیوه و فرایند کار این مرکز و نمونه‌های انجام شده در جهان و ایران را تشریح کرد و افزود: در حال حاضر 10 درصد از دارایی‌های موزه لوور به نمایش گذاشته شده و موزه بریتانیا نیز دو درصد از اموالش را نمایش داده است. در واقع بسیاری از داشته‌ها و گنجینه‌ها بنا به دلایلی قابل دیدن نیستند، اما وجود چنین تکنولوژی‌هایی می‌تواند برای به نمایش گذاشتن آن‌ها کمک باشد.

نمایش سایه‌ها با نوای چنگ ارجان

در این مراسم که با حضور جمعی از موزه‌داران، مجموعه‌داران خصوصی و راهنمایان موزه همراه بود نمایش «سایه‌های قصه‌گو» با بهره‌گیری از نقوش سفالینه‌های تاریخ ایران اجرا شد. نمایش «سایه» یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌های نمایشی در تمدن تاریخی است که رو به فراموشی رفته است. این نمایش را رابعه زند با تک نوازی ساز باستانی چنگ ارجان همراهی کرد. این چنگ نمونه بازسازی شده تصاویر حک شده بر سفالینه‌های ایران باستان است.

همزمان با روز جهانی موزه‌ها نیز در حضور معاون میراث فرهنگی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مدیرکل موزه‌ها و مدیر موزه ملی در غیاب زهرا احمدی‌پور رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درحالی که قرار بود این مراسم را همراهی کند از مدیران موزه، راهنمایان، امین‌اموال، مرمت‌گران، مجموعه‌داران خصوصی، یگان حفاظت و بازنشستگان سال 95 در حوزه موزه‌ها با اهدای لوح تقدیر شد.

فهرست بخشی از برترین‌های روز جهانی موزه

مدیران موزه:

فیروزه سپیدنامه (موزه ایران باستان)، پریسا صبوری (مردم‌شناسی گرمسار)، گیسو فکور (پوشاک سعدآباد)

مسئولان موزه‌های استان‌ها:

سارا متین (تهران). فرزانه ولی‌پور (آذربایجان غربی). قاسم طالب‌زاده ثانی (خراسان شمالی)

موزه‌دار:

رقیه خلیل‌زاده (نقاشی پشت شیشه) صدیقه شعبانی (رشت)، مهناز اسدی (نیاوران)

راهنمای موزه:

نغمه حسین قزوینی (موزه ملی ایران)، خلیل حق‌شناس (بافت تاریخی گرگان)، رحمت‌اله همتی (استاد نادری خراسان رضوی)

امین‌اموال:

شکوفه ابوالفتح‌زاده (آذربایجان شرقی)، معصومه نعمتی وردینی (سعدآباد)، سیما عابد کهنمویی (موزه ملی ایران)

مرمتگران برتر: