استفاده مناسب «خندوانه» برای فرهنگ کتابخوانی

از کار ویژه‌های اصلی رسانه در جهان امروز فرهنگ‌سازی است. حالا اگر این رسانه ادعای ملی بودن هم داشته باشد، وظیفه آن دوچندان می‌شود. چند صباحی است که مدیران صداوسیما فهمیده‌اند، در کنار پخش برنامه‌های پربیننده که اغلب دارای آیتم‌های سرگرم‌کننده‌اند، ظرفیت تقویت فرهنگ مردم هم وجود دارد. خندوانه یکی از این برنامه‌هاست که به واسطه مسابقه کتابخوانی سعی می‌کند از این ظرفیت استفاده و قدری مردم را به مطالعه کتاب تشویق کند. 

گفته می‌شود که سرانه مطالعه در ایران کم است و برای آن هم دلایل مختلفی بیان شده است از جمله اینکه فراغت مردم در ایران زیاد نیست، تلویزیون در ایران بیش از کشورهای توسعه‌یافته برای مردم جذابیت دارد و بالطبع جای مطالعه مردم را پر کرده است یا اینکه فرهنگ شفاهی در میان مردم ایران به دلیل گرم بودن روابط افراد قوی‌تر است و نیز از قوت فردیت در جوامع توسعه یافته در مقابل روحیه محفلی و دورهمی ایرانیان هم به عنوان ریشه‌های پایین بودن سرانه مطالعه در ایران یاد شده است، اما اینکه دلیل این مسئله چه چیزی می‌تواند باشد، موضوع این نوشته نیست، بلکه موضوع این است که عوامل برنامه پربیننده‌ای مثل خندوانه برخلاف خیلی از برنامه‌های دیگر صداوسیما به این نتیجه رسیده‌اند که کارویژه اصلی رسانه فقط پر کردن اوقات فراغت و سرگرم کردن مردم نیست، بلکه در کنار جذب مخاطب باید به فکر انتقال مفاهیم و معانی مورد نیاز جامعه بود. کتابخوانی یکی از این نیازهاست. دوره جدید مسابقه کتابخوانی برنامه تلویزیونی خندوانه از یک‌شنبه ۸ شهریور آغاز می‌شود و تا ۳۱ شهریور ماه ادامه خواهد داشت. در این برنامه ۱۰ کتاب از طریق فروشگاه مجازی کتاب «طاقچه» معرفی می‌شود و در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد و سؤالات مسابقه نیز از متن این ۱۰ کتاب انتخاب می‌شود و مخاطب می‌تواند به هر تعداد از سؤالات درباره کتابی که انتخاب کرده است، پاسخ دهد.

 تهیه‌کنندگان خندوانه رقم شرکت‌کنندگان در این مسابقه را حدود 150 هزار نفر عنوان می‌کنند که رقم خوبی تلقی می‌شود.

البته آنچه باعث می‌شود شرکت در یک مسابقه کتابخوانی جذابیت داشته باشد به طور طبیعی رقم و کیفیت جوایز آن است. جوایز میلیونی که خندوانه برای برندگان در نظر گرفته، مشوق خوبی محسوب می‌شود. تعداد برندگان در هر بخش بر اساس پاسخ صحیح شامل ۱۱۰۰، ۱۱۰، ۴۰، ۱۴، ۵ و یک نفر خواهد بود که برنده نهایی جایزه ۱۱۰ میلیون تومانی را دریافت خواهد کرد. همچنین برندگانی در هر یک از بخش‌های این مسابقه نیز به ترتیب جوایز۴۰۰ هزار تومانی، یک، سه و پنج‌ میلیون تومانی دریافت خواهند کرد.  در این دور از این مسابقه کتابخوانی به تناسب میزان پاسخ‌های صحیح به سؤالات ارائه شده در طبقه‌بندی‌های حداقل 7، ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۵۰ پاسخ صحیح و بیشتر، شرکت‌کنندگان از جوایزی برخوردار خواهند شد. سؤالات مسابقه کتابخوانی برنامه خندوانه از روز ۲۴ شهریور ماه سال جاری از طریق اپلیکیشن طاقچه ارائه خواهد شد و برای شرکت در این مسابقه هر شرکت‌کننده لازم به ثبت شماره تلفن همراه خود در این سامانه است.

 

 

البته اینکه این مسابقه از طریق نرم افزار گوشی‌های همراه عرضه می‌شود به این معنی است که کتاب‌های ارائه شده به مردم در واقع کتب الکترونیکی هستند نه کتاب‌های عادی، مسئله‌ای که اگرچه جزو اقتضائات زمان به شمار می‌آید، اما برخی هم اعتقاد دارند که مطالعه از طریق ابزارهای ارتباطی چون گوشی و تبلت تا حدودی از وجوه متمایزی نسبت به مطالعه کتاب به شکل سنتی آن برخوردار است. 

خیلی از مردم وقت و فرصت اطلاع از کتاب‌های مناسب موجود در بازار نشر را ندارند و این برنامه این فرصت را برای مخاطبان ایجاد می‌کند. کتاب‌های این دوره از مسابقه کتابخوانی خندوانه «تن تن و سندباد» از نشر قدیانی، «باشگاه مغز» از نشر مهرآسا، «آب‌نبات هل‌دار» از نشر سوره مهر، «من دیگر ما» از نشر آیین فطرت، «گردان‌قاطرچی‌ها» از نشر کتابستان معرفت، «ابن‌مشغله» از نشر روزبهان، «دیدم که جانم می‌رود» از نشر شهید کاظمی، «فتح خون» از نشر واحه، «می‌شکنم در شکن زلف یار» از نشر معارف و «مطلع مهر» از نشر حدیث راه عشق اعلام شده است و امکان خرید هر یک از این کتاب‌ها به صورت مجازی نیز در اپلیکیشن طاقچه فراهم شده است.

 

تنوع و تکثر موضوعی و محتوایی کتاب در جهان امروز، خود مسئله‌ای است که در فرهنگ‌سازی جوامع بی‌تأثیر نیست. امروزه کتاب‌ها، دریایی از افکار، عقاید و مکاتب مختلف را به مخاطبان ارائه می‌دهند و در این بلبشوی محتوایی، مخاطب حق انتخاب محدودی دارد. بی‌تردید مسابقه کتابخوانی خندوانه کمک مناسبی به این انتخاب می‌کند.