پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- پیاده روی اربعین؛ مهم ترین مولفه کنونی دیپلماسی اسلامی روز اربعین را باید بزرگ‎ترین گردهمایی انسانی در طول تاریخ دانست.

مبنای تاریخی چنین بزرگداشتی، ورود اهلبیت به کربلا در اولین اربعین حسینی (سال 61 هجری) و دفن سر‎های مطهر شهیدان به‎ویژه سر مقدس امام حسین (علیه‎السلام) در کنار پیکر‎های مطهر آنهاست. بازگشت سر‎ها از شام به کربلا و دفن سر‎ها در کنار اجساد مطهر شهدای کربلا، یکی از حوادث مهم تاریخ درخشان تشیع تلقی می‎شود.

البته روایت دیگری نیز دیده می شود که مبنای اربعین حسینی را ورود جابر و عطیه به کربلاست. به هر تقدیر تاریخ نگری شیعه که برآمده حس حقیقت جویی آن می باشد،باعث ثبت همچون حادثه بزرگی گشته است.

واقعه ای که به جهت تاثیرگذاری در مکان و زمان، به نوع خود منحصر می باشد که هنوز پس از سالها جمعیت میلیونی مسلمانان راهی این طریق هدایت می شوند، و این خود نشان از عقاید درست و صحیح مسلمانان دارد.

مسلمانان جهان به خصوص شیعیان به طرز هنرمندانه ای توانسته اند از ظرفیت زیارت که تجلی گاه معنویات انسان در برابر مقام انسان کامل است، بهره کافی را برده و آن را تبدیل به یک سازوکار اجتماعی، انسانی و عبادی کرده اند.

به طوری که در کربلای حسینی جمع کثیری از عاشقان اهل بیت (ع) با ساده زیستی و بدون تکلف و حاشیه گرد هم جمع می شوند تا بار دیگر مهم ترین پیام انسانی بشر را در طول تاریخ به گوش همگان برسانند.

مسلمانان با راهپیمایی آرام و بدون دغدغه و تنش خود در عین سازماندهی و انسجام، ادبیاتی متین و موقر از اسلام ارائه می‎دهند و چهره واقعی اسلام را در پرتوی از نور معنویت و ایمان در مقابل قرائت های وهابی، تکفیری،لندنی و ... به نمایش می گذارند.

پس اولین ویژگی اربعین حسینی نمایاندن چهره واقعی اسلام از سوی مسلمانان میی باشد که از این رهگذر ادامه دهنده مولای خودشان امام حسین (ع) می باشند که برای رهانمودن اسلام از چنگ قابیلیان، از جان ومال خود رها گشت، مسلمانان نیز با حرکت بی آلایش اربعین، همان راه را می پیمایند. نیک می دانیم که اکنون در میان کشورعای مسلمان جریان حق و باطلی وجود دارد که قصد دارد از اسلام چهره ای وحشی، افراطی و حتی غیر انسانی به جهانیان ارائه دهد.

حال بهتر این فرموده امام راحل (ره) را پی می بریم که فرمودند؛ این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است.

دومین ویژگی این گردهمایی مبارک را می توان قدرت بالفعل مسلمانان به خصوص شیعیان در بسیج کلان انسانی در قالب تجمعات آرام و شورانگیز قلمداد نمود. راهپیمایی اربعین به همگان نشان می دهد که شیعیان و محبان اهل بیت از هر فرقه ای آماده هرگونه فداکاری و ایثار در این راه می باشند و این زنگ خطری برای دشمنان اسلام است که جمعیتی بیش از 20 میلیون نفر به صورت خودجوش در این گردهمایی شرکت می جویند.

سومین ویژگی اربعین و حرکت عشاق حسینی به کربلا را می توان تبدیل آن به سنتی حسنه که هر ساله به از سالهای گذشته تکرار می شود نامید. همزیستی صادقانه و به دور از تکلیف مسلمین در کربلا و در این ایام نمایانگر قدرت بالفعل مسلمانان و ظرفیت های اسلام برای دوری از تفرقه و جدایی دانست.

چهارمین ویژگی اربعین حسینی را می توان اینگونه بیان کرد که حضور اقشار مختلف مردم از سراسر جهان، نشان از این دارد که مکتب ائمه اطهار (علیهم السلام) یک مکتب پویا و الگو ساز می باشد که حالا آموزه های آن بزرگواران فراتر از مرزهای جغرافیایی، پیام کاملا روشنی برای ملت های جهان دارد.

فرهنگ سیاسی شیعه که متولی برداشت صحیح از اسلام می باشد، خود را در این راهپیمایی اجتماعی و انسانی بروز می دهد و علاوه بر نشان دادن آمادگی خود برای ایثار در راه اسلام، همواره خواستار برقراری صلح و دفاع از مظلومین جهان می باشد.

می توان پنجمین ویژگی اربعین را در مقایسه با مناسک حج برشمرد. تجمع پرشور حسینی در مقایسه با مناسک حج که سالانه تنها دو میلیون نفر از مسلمانان سراسر جهان را در بر می‎گیرد، از ناتوانی رژیم عربستان در مدیریت این تجمع اسلامی حکایت دارد. در مناسک حج در طول 50 سال گذشته حوادث دردناکی مانند آتش سوزی چادر حجاج، ریزش پل‎ها،ازدحام حجاج و در همین امسال کشته شدن زائران بیگناه به خاطر بی کفایتی مسئولیت عربستانی و ... همه وهمه نشان از ضعف حکومت آل سعود در مدیریت این گردهمایی انسانی دارد. ضعف مدیریت رژیم عربستان در ایجاد یک نظم قابل قبول برای حجاج بیت الله الحرام نشان می‎دهد که مدیریت این مناسک باید در اختیار شورایی مرکب از مسلمانان شیعه و سنی قرار گیرد. لذا اربعین حسینی به‎عنوان بزرگ‎ترین تجمع بشری اکنون به یک فرهنگ فراملی و حتی جهانی تبدیل شده و هر سال بیش از پیش توجه جهانیان را به خود جلب می‎کند.

به گونه ای که می توان پیاده روی و گردهایی اربعین حسینی را امن ترین تجمع انسانی در طول تاریخ بشریت به حساب آوریم به گونه ای که بدون هیچ سازماندهی دولتی و حکومتی، به بهترین شکل ممکن برگزار می شود.

پس ازبیان ویژگی های کلی اربعین حسینی، به برخی ظرفیت های مهم این واقعه نیز اشاره می کنیم.

1- وحدت اسلامی؛ 

حضور گسترده اهل سنت، جلوه‎ای زیبا از وحدت اسلامی به این مراسم داده است. امروزه به‎ویژه با توجه به تحولات جهان اسلام، نزدیکی جوامع مسلمان به‎مثابه ضرورتی تعیین‎کننده در عرصه بین‎المللی احساس می‎شود. این روزها وحدت بیش از هر زمان دیگری مورد نیاز می باشد و مانند راهکار مهمی در خنثی سازی توطئه های دشمنان اسلام به ویژه جریان تکفیری موجود می باشد. یکی از عرصه های نفوذ دشمن، در چندین سال اخیر ایجاد تفرقه و پراکندگی در صفوف مسلمین بوده است که برای این کار به روشهای مختلفی دست زده است، زیبایی حرکت اربعین با همراهی شیعه و سنی دوچندان می شود.

2- قدرت نرم و گستره نفوذ پیام تشیع به جهان

قدرت نرم شامل قابلیت‎های یک فرهنگ، کشور یا ایدئولوژی است که به‎صورت غیر مستقیم بر منافع یا رفتار دیگران اثر می‎گذارد. استفاده از قدرت نرم و ابعاد آن باعث کاهش هزینه‎ها و افزایش تاثیرگذاری و اقناع مخاطب می‎شود. قدرت نرم، ناملموس است و منابع آن دین، ارزش‎ها و باور‎ها هستند. آنچه قدرت نرم را بازتولید می‎کند، توانایی جذب است، آنهم نه به‎واسطه محرک‎های مادی. قدرت نرم، نیازی به اجبار، تطمیع و تهدید ندارد بلکه از جنس اقناع و ترغیب است. هم‎چنین شامل توانایی‎‎های جذب‎کردن است و جذب، اغلب باعث اقدام یا مشارکت همراه با رضایت می‎شود؛ بنابراین قدرت نرم، دارایی‎‎هایی است که جذابیت تولید می‎کنند لذا می‎توان گفت که قدرت نرم به‎نوعی، قابلیت شکل‎دادن به علایق دیگران است. هم‎چنین مدیریت احساسات، رکن اساسی در مهندسی قدرت نرم است. مدیریت احساس، یعنی بهره‎گیری از شور مردم در راستای باور‎های صحیح اسلامی.

با توضیحات مذکور به اهمیت بی چون و چرای قدرت نرم در رساندن پیام و باورها و ارزش ها پی برده و خواهیم دانست که در عصر جهانی شدن، ملت‎های جهان براساس اندوخته‎‎های فرهنگی خود و با تکیه بر این اندوخته‎ها، سعی دارند خویشتن را به اثبات برسانند و از این طریق بر قدرت نرم خود بیافزایند و براساس آن جایگاه مناسبی را در بین ملت‎ها و دیگر گروه‎‎های مردمی کسب ‎کنند. مسلمانان در این زمینه دست برتر را دارا می باشند.

البته باید به این نکته بسیار مهم توجه داشت که دوام و نفوذ این آیین‎ها به میزان نسبتی که با حق و حقیقت دارند بستگی خواهد داشت، به همین دلیل شیعیان با تاریخی مشخص، آیین ها و مراسمات انسانی خود را برگزار می کنند برخلاف بسیاری دیگر از اقوام که متهم به تاریخ سازی یا جعل تاریخ شده اند همچون یهودیان. برگزاری بزرگ‎ترین نماز جماعت جهان اسلام در مسیر کربلا، امنیت حداکثری در مسیر راهپیمایی، استفاده از ظرفیت نیرو‎های مردمی در موکب‎ها برای اسکان و پذیرایی زوار، حضور گسترده برادران و خواهران اهل سنت و سایر ادیان همه و همه نشان از منابع قدرت نرم شیعه دارد که در راهپیمایی اربعین بروز پیدا می‎کند

پیاده روی اربعین گرچه از طرف رسانه های غربی تاحدود زیادی سانسور می شود، اما باید دانست این موجی از بیداری که آشکار می شود همه جهان را در برمیگیرد و به طور کلی باید گفت که؛ « حسین (ع) تحریم بردار نیست».

3- گردهمایی به مثابه بیان پیام سیاسی شیعیان برای صهیونیست، آمریکا و غرب؛ 

این پیام در دوران کنونی که خاورمیانه در التهاب و برانگیختگی به واسطه توطئه های غرب می باشد بیش از هر زمان دیگری به وضح خود را نشان می دهد. این پیام حاوی این نکته است که دشمنان اسلام و در صدر آنان شیطان عظیم یعنی آمریکا بدانند و درک کنند که امروزه ژئوپولتیک شیعه در منطقه خاورمیانه قدرتمندتر از هر زمان دیگری حضور دارد. امروز شیعیان منطقه منسجم و متحد در کنار یکدیگر حضور دارند و در حول مقدسات خود متحد شده‎اند. شیعیان خاورمیانه از یمن تا لبنان و از ایران تا عراق مفهومی جدید از ژئوپولتیک را ترجمه کرده‎اند که به‎دنبال جایگاه تاریخی خود در منطقه و جهان اسلام هستند، اما این تلاش برای احیای هویت تاریخی تشیع، به معنی فرصت‎سازی برای بدخواهان جهان اسلام نیست و برخلاف تحلیل‎‎های غرب، دشمن شیعه، اهل تسنن نیست، بلکه ما با اهل تسنن در جبهه واحد علیه دشمنان مشترک ایستاده ایم و اربعین و حضور شیعه و سنی این پیام را به خوبی منتقل خواهد کرد.

4- ایجاد بازدارندگی در مقابل تهدیدات خارجی

راهپیمایی عظیم اربعین، یکی از آیین‎‎های تشیع است که امروز، صلح طلبی و در عین حال جاری و ساری بودن باور دفاع از مظلوم و مبارزه با ظالم در شیعیان را به جهانیان اثبات می‎کند.

یکی از نکاتی که باید پیرامون اربعین بدانیم این است که این حرکت باعث جلوگیری از بسیاری از تحرکات دشمنان در منطقه خاورمیانه می باشد.

حضور میلیونی مردم در اربعین پیام مهمی برای داعش است. بی‎شک خطرناک‎ترین ابزار نظامی داعش سلاح‎‎های آمریکایی نیست بلکه جنگ روانی و وحشت انداختن در دل دیگران است. آن‎ها با راهبرد «النصر برعب» قبل از ورود نظامی، مردم را به وحشت می‎اندازند اما این راهبرد وحشتاندازی در مقابل شیعیان به شکست محکوم شده است و هرساله علی رغم تهدیدها و یاوه گویی های سران داعش، مسلمانان مشتاقانه از سراسر جهان قدم ر این راه میگذارند چرا که ایمان دارند هیچ باطلی را برای همیشه یارای مقاومت در برابر حق نیست.

داعشیان و قابیلیان نیک می دانند که حرمت مشاهد شریفه برای مسلمانان چونان خطوط قرمزی می باشند که کمترین جزای جسارت و هرگونه تعرض به آنها به مثابه پایان شریان زندگی آنها به حساب می آید، به همین خاطر است که می توانیم پیاده روی و گردهمایی اربعین را به عنوان انسانی ترین قدرت بازدارنده جهان قلمداد کنیم.

در پایان این نوشتار می توان گفت همه چیز برای ایجاد یک تغییر بزرگ در منطقه خاورمیانه مهیاست و گردهمایی اربعین حسینی می تواند که نقطه عطفی برای این تغییر به شمار آید.

احیای شعائر علاوه بر ثواب و ابعاد معنوی، باعث پویایی پیام اربعین می‎شود. وقتی هرساله این مراسم باشکوه‎تر از سال قبل برگزار می‎شود، این نشانه سیالیت و پویایی پیام عاشوراست. این پیام نه تنها در طول تاریخ خاموش نشده بلکه روزبه روز پویا‎تر و درخشنده‎تر شده است و وظیفه مسلمانان می باشد که از طریق این پیاده روی پیام عاشورا و اسلام را به جهانیان برسانند.