اینجا مردگان را مستقیم در خاک دفن نمی‌کردند!
دست‌کندهای روستای «لافت» جزیره قشم، گور دخمههای کوچگران بختیاری، برد گورهای بازفت، بامیان افغانستان، قلاع اسماعیلیه و صوفیانه در دومین همایش بینالمللی معماری دستکند بررسی شدند.
به گزارش پارس به نقل از ایسنا، شایسته فرح، کارشناس ارشد معماری دانشگاه آزاد قزوین و پژوهشگر اداره‌کل میراث فرهنگی و گردشگری استان هرمزگان در سخنرانی خود با عنوان «پژوهشی در شناخت باورها و آداب و رسوم مرتبط با دست کندهای "تلا "» پرداخت.
او گفت: شناخت و شناسایی معماری دستکند بدون توجه به فرهنگ شفاهی، آداب و رسوم آن منطقه و عوامل فرهنگی که موجب شکل گیری این گونه معماری شده است و نیز فرهنگ و آداب و رسومی که حاصل حضور افراد در انواع دست‌کندها چه به صورت بلند مدت، کوتاه مدت و چه به صورت استفاده از آنها به عنوان تاسیسات و عناصر خدماتی است، ناکافی و با آسیب‌هایی همراه است .
به گفته وی، مجموعه 366عددی دست‌کندهای «تلا» روستای لافت در جزیره قشم به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با زندگی مردمان آن منطقه داشته و دارد در طول تاریخ پدید آوردنده باورها، آداب و رسوم و فرهنگ شفاهی مختص خود شده است .
گوردخمه‌های کوچگران بختیاری
«ریخت شناسی و کاربرد شبه-گوردخمه‌های کوچگران بختیاری» عنوان مقاله اردشیر کوهزاد کارشناس ارشد مرمت آثار اداره میراث فرهنگی شهرستان لالی خوزستان بود که وی با ارائه‌ی مقدمه‌ای از گوردخمه به ارایه‌ی آن پرداخت .
وی گفت: گور دخمه حفره‌ای در دل صخره، کوه‌ها و تپه‌هاست که برای خاکسپاری مردگان ساخته شده و بعدها الگویی برای دیگر کارها شده است .
به گفته‌ی او، در منطقه بختیاری شبه گوردخمه‌هایی وجود دارد ک کاربری آنها صرفا پنهان کردن گنجینه و اشیای با ارزش شخصی بوده است و در برخی موارد حکایت از نوعی معابد با آئین‌های خاص مذهبی دارد .
کوهزاد افزود: این شبه گوردخمه‌ها که منحصر به فرد هستند بر اساس مشاهدات عینی و مطالعات کتابخانه‌ای به روش توصیفی –تحلیلی مورد بحث قرار گرفته‌اند .
بردگورهای بازفت، اجساد مستقیم در خاک دفن نمی‌شدند!
معصومه طاهری دهکردی دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان نیز در این همایش به بیان گوشه‌ای از مقاله‌ی «بردگورهای بازفت» (استان چهارمحال و بختیاری) پرداخت و بیان کرد: در جنوب، غرب و شمال استان در محدوده‌ی فرهنگ بختیاری با بقایای فرهنگی روبه‌رو می‌شویم که در اصطلاح گویش بختیاری به «بردگوری»یا «خرفت خانه»شهرت دارد .
وی افزود: در گذشته برای سه عنصر آب، باد و خاک اهمیت تقدس گونه‌ای قائل بودند، به همین دلیل از دفن مستقیم اجساد مردگان در خاک خودداری می‌کردند .
دهکردی ادامه داد: در آن زمان به علت اینکه دفن اموات در خاک باعث آلوده شدن خاک می‌شد، مردگان را در مکانی خاص که با خاک در ارتباط نبود دفن می‌کردند، به همین دلیل مکان‌هایی مانند بازفت با حفر و کندن دل صخره‌ها با قطعات عظیم سنگی استودان‌های مورد نظر را به صورت دخمه به وجود می‌آورند .
آسیب شناسی دستکند بامیان افغانستان
«معرفی و آسیب شناسی مجموعه دستکند در بامیان افغانستان» نیز توسط خدیجه احمدی کارشناس ارشد شهرسازی دانشگاه هنر ارایه شد .
او در این پنل اظهار کرد: بامیان از ولایت‌های مرکزی افغانستان است که در 175کیلومتری کابل قرار دارد و از نظر تاریخی و گردشگری جزو مناطق دیدنی جهان به شمار می‌رود، این شهر که بطور خطی گسترش یافته است با هشت آبده تاریخی و بویژه دو تندیس بزرگترین بودای دستکند جهان در دل کوه امروزه در فهرست میراث‌های فرهنگی جهان قرار دارد .
به گفته‌ی وی، یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که این مجموعه‌ها دارای ویژگی‌های با ارزش تاریخی و عملکردهای مختلف بوده‌اند.
ساختارهای دستکند در قلاع اسماعیلیه
محمد فرجامی کارشناس ارشد باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان جنوبی نیز در زمان ارائه‌ی گزارش خود از این محوطه‌ی تاریخی اظهار کرد: دژهای اسماعیلی در خراسان جنوبی یکی از سازه‌های شگفت انگیز و خارق -العاده ساخته شده به دست اسماعیلیان در دوره سلجوقی است که آنها را به منظور دفاع از خود در برابر دشمنان اعتقاد و آیین‌های مذهبی خاص‌شان ساخته‌اند .
به گفته وی، دراین قلاع سازه های مختلفی ایجاد شده که در تعدادی از آنها، در برخی از دژها بنا به نیاز ساکنان به برش یا تراشیدن صخره و کوه اقدام کرده‌اند .
دست‌کندهای صوفیانه
رقیه زعفرانلو کارشناس ارشد ایران شناسی اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی نیز درباره‌ی «دست‌کندهای صوفیانه؛معرفی چله خانه‌های دستکند در شهرستان درمیان استان خراسان جنوبی» با اشاره به اینکه خراسان جنوبی در شرق ایران قرار گرفته و از یازده شهرستان تشکیل شده است، گفت: در این بین شهرستان‌های قاین، درمیان، سربیشه و نهبندان دارای مرز مشترک با کشور افغانستان هستند .
او افزود: در روستاهای بنیاب و تخویج شهرستان درمیان تعدادی سازه دست کند وجود دارد که در جریان بررسی‌های باستان شناسی انجام شده ،در این شهرستان شناسایی شده‌اند .
به گفته وی این سازه‌های دستکند که در دل تپه‌هایی از جنس کنگلومرا 3 کنده شده‌اند، در محل به «چله خانه» معروف هستند و فضاها و عناصر معماری موجود در آنها نیز تأیید کننده این وجه تسمیه است .
ارسال نظر