گفت‌وگو بر سر جزئیات فنی، ماه‌ها طول خواهد کشید

گروه بین الملل : اشتاندارد اتریش در گزارشی از مذاکرات ژنو نوشت، هر دو طرف تاکید کرده اند که نباید انتظار « پیشرفت» زیادی در ژنو داشت. حتی درصورت توافق اصولی، که اکنون به هیچ رو موجود نیست، گفت وگو بر سر جزئیات فنی، ماه ها طول خواهد کشید.

به گزارش پارس ، این نشریه اتریشی در ادامه با اشاره به پیچیدگی های مذاکرات گزارش داد؛ « پیشنهادِ اقدام های اعتمادساز آلماتی» که در فوریه ۲۰۱۳ توسط ۱+۵ ارائه شد، نشانه ای است از پیچیدگی کار دو طرف. ایران در ابتدا از این پیشنهاد به عنوان گامی درجهت درست تمجید کرد، اما در ماه مارس و در شهر استانبول، این پیشنهاد را به دلیل آن که « نامتوازن» است، رد کرد. این بیانیه روند فنی چشم پوشی ایران از غنی سازی با خلوص بیست درصد و همچنین شیوه نامه ای برای برخورد گام به گام با سانتریفوژهای مربوط را در بردارد. طبق این پیشنهاد تحریم ها (درمورد فلزات قیمتی و فرآورده های نفتی و امور مالی) تنها در صورتی که همه موارد محقق شده باشد، سبک تر می شود.

نکته مورد اختلاف
یک مساله مورد اختلاف این است: ایران باید چه کاری انجام دهد، تهران از چه زمانی امتیاز می گیرد؟ آیا حق ایران مبنی بر غنی سازی اورانیوم شرط مذاکرات است – یا نتیجه آن؟ زیرا گرچه طبق پیمان جلوگیری از گسترش سلاح های اتمی، هر کشوری اجازه استفاده صلح آمیز از فن آوری هسته ای را دارد، اما از طرف دیگر قطعنامه های سازمان ملل هم وجود دارد که از ایران خواستار توقف غنی سازی شده است. برای ایرانی ها احتمالا مهم است که هدف گفت گوها – این که برنامه اتمی در پایان به چه شکل خواهد شد – درآغاز مشخص شود. باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا، در سخنرانی اش در مجمع عمومی سازمان ملل بر « حق ایران برای داشتن برنامه هسته ای صلح آمیز» تاکید کرد، اما نگفت موضع آمریکا در مورد غنی سازی چیست.

برای همه آشکار است که درخواست برای تعلیق غنی سازی به گذشته تعلق دارد. نکته اول پیشنهاد آلماتی برای « گام های داوطلبانه تهران» این بود: « غنی سازی بیش از پنج درصد به نظر می رسد که در روز دوم گفت وگوهای هسته ای بین ایران و ۱+۵ فضای مثبت به وجود آمده از مذاکرات روز نخست، ادامه یافت. این فضای مثبت از زمان آغاز ریاست جمهوری حسن روحانی، مشخصه اصلی ایران در مناسبات بین المللی است. دیپلمات های غربی پیشنهادهای جدید ایران برای حل مناقشه هسته ای را" مفید" توصیف کرده اند و قرار است گفت وگوها هفتم نوامبر در ژنو ادامه پیدا کند. برای ایران ممنوع باشد» . یک مقام رسمی آمریکا در گفت وگویی جانبی « مسایل اساسی» را این گونه بیان کرد: سرعت و هدف غنی سازی در ایران؛ شفافیت تمام برنامه اتمی؛ میزان اورانیوم غنی سازی شده است.

برای مساله دوم بازرسی های گسترده لازم است – ایران روز چهارشنبه آمادگی خود را برای این کار اعلام کرده است. همچنین بحث پیرامون رآکتور آب سنگین درحال ساخت اراک، که به عنوان محل تولید احتمالی پلوتونیوم، مورد انتقاد است، در این مقوله جا می گیرد.

در ابتدا به نظر می رسید که مساله سوم، خط قرمز ایران است: اورانیوم غنی سازی شده از ایران خارج نخواهد شد. اما پیشنهاد آلماتی جایگزینی در نظر می گیرد: اورانیوم غنی سازی شده با غلظت بیست درصد، می تواند در اختیار ایران باشدٰ به این شرط که تا پنج درصد رقیق» شود. علی لاریجانی، رییس مجلس، هفته گذشته در گفت گویی با آسوشیتدپرس« درباره « مازاد» اورانیوم بیست درصد غنی شده ایران سخن گفت؛ پیرامون بخشی از این اورانیوم غنی شده که برای تولید میله سوختی جهت استفاده در رآکتور پژوهشی تهران مورد نیاز نیست، می توان مذاکره کرد.

محمود احمدی نژاد، رییس جمهور سابق ایران، در سال ۲۰۱۰ نسبت به انجام معامله ای علاقه نشان داده بود که براساس آن بخش اعظم موجودی اورانیوم ایران - که در آن زمان تنها تا غلظت سه و نیم درصد غنی سازی شده بود - به خارج از کشور انتقال پیدا می کرد و سپس با افزایش غلظت غنی سازی، برای رآکتور پژوهشی تهران به میله سوختی تبدیل می شد. از آن جا که این روند بیش از یک سال به طول می کشید، احمدی نژاد در آن زمان مورد انتقاد قرارگرفت که با سهل انگاری، از ذخایر اورانیوم ایران، صرف نظر می کند.