رهبری دولت ها را چگونه بدرقه کردند؟

به گزارش پارس به نقل از فردا، بی شک اگر بخواهیم برای اخلاق اسلامی و لحاظ آن در امر حکومتداری یک نمونه منحصر به فرد معرفی کنیم، بلافاصله نام « آیت الله خامنه ای» به ذهن خواهد رسید. مهمترین دلیل برای این امر این است که ایشان همواره در خطابه های عمومی و نصایح به مسئولان بر امری به نام « انصاف» تاکید داشته اند و در این امر خود پیشگام بوده اند.

نمونه بارز این امر را می توان در نحوه بدرقه دولت ها از سوی ایشان به عینه مشاهده کرد. علی القاعده در جامعه ما پس پایان عمر هشت ساله هر دولت، یک موج منفی بر علیه رییس جمهور و کابینه وجود دارد که نکات مثبت دولت را تحت الشعاع قرار می دهد. در میان بکه تازی این موج منفی در رسانه ها و ذهنیت جامعه، رهبر انقلاب همواره شرط انصاف را لحاظ می کنند و در پایان عمر دولت ها در جلسه خداحافظی با روسای جمهور وقت از خدمات و ویژگی های مثبت آنها تقدیر می کنند تا فضای اجتماعی به سمت تلطیف شدن حرکت کند.

برای فهم دقیق این امر گوشه هایی از بیانات رهبر انقلاب در جلسه تقدیر از روسای جمهور وقت، آقایان هاشمی و خاتمی و احمدی نژاد تقدیم می شود؛

بیانات رهبر انقلاب در آخرین دیدار با کابینه هاشمی (۱۳۷۶/۰۵/۰۹)

کشورى که قبل از ویرانیهاى جنگ هم، حقیقتاً هیچ میراث زیربنایىِ قابل توجّه و قابل قبولى از رژیم گذشته - که استقلال این ملت را نشان دهد - نداشت. بسیارى از آن چه را هم که بود و در طول سالهاى متمادى به دست آمده بود، جنگ از دست ما گرفت. بعد از جنگ، ساختن و راه انداختن کشور، راه انداختن مردم و مشتعل کردن احساسِ کار و تلاش و ابتکار و نوسازى و بازسازى، همّتِ بلند و کار پرمرارتى را مى طلبید، که این دولت، این وظیفه را بر عهده گرفت و با موفّقیت انجام داد.

من به شما به خاطر این زحمت هشت ساله، « خسته نباشید» عرض مى کنم. همچنین به همه برادرانى که در دولت شما هستند و بودند - بعضى هم بودند و در خلال این مدّت رفته اند - « خسته نباشید» عرض مى کنم. در همه زمینه ها خیلى زحمت کشیدید، خیلى کار کردید و حقیقتاً کشور را پیش آوردید.

من نمى خواهم بگویم که همه آرزوهاى ما برآورده شده است. از قبیل مسائل مربوط به عدالت اجتماعى و مسائل مربوط به قشرهاى گوناگون، کارهاى زیادى وجود دارد که بایستى به مرور انجام گیرد و ان شاءاللَّه دولتهاى بعدى آنها را انجام خواهند داد؛ ولى آنچه که بر عهده این دولت بود و در طول هشت سال در زمینه بازسازى مى توانست انجام بگیرد، بحمداللَّه به بهترین وجهى انجام گرفته است. خداوند ان شاءاللَّه به همه شما اجر دهد و از شما راضى باشد و به این تلاشى که کردید و به نتایج کارتان، برکت دهد، که بتواند زمینه خوبى براى کارهاى بعدى باشد.

لازم مى دانم - بخصوص - نظر خودم را درباره بخشى از علل موفّقیت این دولت ذکر کنم. هم اینها براى مردم نافع است، هم براى مسؤولینى که در طول زمان - در آینده - حضور خواهند داشت، بلاشک نافع است.

بخش قابل توجّهى از این، به خصوصیّات شخصِ آقاى هاشمى برمى گردد؛ یعنى واقعاً برخى از خصوصیات در ایشان هست که تأثیر تام و تمامى در این موفّقیتها داشته؛ از قبیل برخوردارى ایشان از روحیه کار - پرکارى - روحیه ابتکار و نوآورى و ورود در میدانهاى جدید و ناپیموده، همّت بلند در امر سازندگى و نترسیدن از طرحهاى بزرگ و اقدام کردن شجاعانه در مورد کارهاى بزرگ، شیوه مدیریّت باز که در ایشان وجود داشت و این به همکاران ایشان امکان مى داد که ابتکار و تلاش خودشان را به کار بیندازند و از آن استفاده کنند.

ایمان عمیق به توانایى خود نیز نقش زیادى داشت. همچنین هوشمندى در شناخت مسائل و مضایق و پیدا کردن راه حلها، بخشى از خصوصیاتى است که بلاشک مؤثّر بود.

یک مقدار هم به کابینه برمى گردد که آن هم کاملاً قابل توجّه است. بخشى از آن، مربوط به لیاقتهاى آقایانى است که در مجموعه دولت حضور داشتند - اعم از وزرا، معاونین و مسؤولان سازمانهاى مختلف و وابسته به ریاست جمهورى - که آنها در حدودِ متفاوتى است.

در ضمن، یک نکته مهم در راز موفقیّتها این بود که این کابینه، یک کابینه کارى بود، نه یک کابینه سیاسى. معناى کابینه کارى این نیست که اشخاصى که در این کابینه اند، اهل سیاست نیستند، یا در سیاست دخالت نمى کنند؛ بلکه معنایش این است که نقطه مشترک و کارى و التقاء آنها - دور آن میزى که اسمش هیأت دولت است - اهتمام به انجام کارِ کشور است. این، نقش زیادى داشت و خیلى خوب بود. خدا را شکر مى کنیم.

جناب آقاى هاشمى، به عنوان یک روحانى انقلابى، کارآمد، متدیّن و متعبّد، براى مردم ما مطرح هستند و این خصوصیّاتى است که در ایشان هست.

من در تمام طول مدّت هشت سال، در جریان کارهاى شما آقایان قرار داشتم؛ هم به وسیله ى گزارشهاى مستقیم، هم از طرقى که براى اطّلاع گیرى، در دسترس من بوده است. علاوه بر این که به طور مستمر - اقلاً هفته اى یک بار - جناب آقاى هاشمى با من ملاقات مى کردند. در این ملاقاتها و جلسات، گزارش کارها، طرح مسائل، طرح مشکلات، نظرخواهى و مشاوره در امور گوناگون نیز بوده است. این جلسات، جلساتِ پربرکتى بود.

بنده دائماً شما را در طول این سالهاى متمادى دعا مى کردم؛ شخص آقاى هاشمى را به نام و حداقل در هر شبانه روزى یک مرتبه - و بیش از این - و شما را نیز همین طور، معمولاً دعا مى کردم. باز هم دعا خواهم کرد. امیدوارم ان شاءاللَّه خداوند به شما توفیق دهد، بتوانید کارهایى را که در آینده بر عهده تان است، به بهترین وجهى انجام دهید و کسانى هم که خواهند آمد، بتوانند دنباله این کارها را بگیرند.
چنانچه ملاحظه شده است، بعضى اوقاتْ افرادى از بعضى از مسؤولین انتقاد مى کنند - نسبت به بعضى از چیزها - انتقادها نباید به معناى نفى خدمتها و کارهاى انجام شده، باشد. انتقاد به جاى خود محفوظ است؛ باید خدماتِ اشخاصى که خدمت و تلاش خالصانه کرده اند، مورد نظر باشد. هیچ گاه انتقاد، به معناى نادیده گرفتن خدمات و کارهاى بزرگ نیست.

بیانات رهبر انقلاب در آخرین دیدار با کابینه خاتمی (۱۳۸۴/۰۵/۱۰)

این نکته را هم مورد تأکید قرار بدهم. همان طور که اشاره کردند، خوشبختانه دولت شما در ماه هاى آخر دچار رکود نشد - ما این را شاهد هستیم - تا روزهاى آخر کار کردید؛ و این جاى تشکر و قدردانى دارد. علاوه بر این که لازم است از زحمات شما در طول سالهاى متمادى تشکر و قدردانى کنم، این را هم بخصوص لازم است بگویم و ذکر کنم که شما کار را ادامه دادید و پیش بردید. در روزهاى آخر و هفته هاى آخر، کارهاى خوبى در بخش هاى مختلف انجام گرفت، که نشان دهنده ى زنده بودن دولت بود. امیدواریم همیشه همین طور باشد. اگر ما از قدرتى که در اختیار یک مسؤول قرار مى گیرد، براى خدا و خدمت به مردم استفاده کنیم، این قدرت مى شود نعمت؛ اما اگر براى اهداف شخصى از آن استفاده کنیم، همین قدرت مى شود نقمت و مایه ى انحطاط و سقوط ارزش هاى انسانى در درون خود انسان؛ انعکاس اش هم در جامعه و در میان مردم ظاهر خواهد شد. قدرت، هدف نیست؛ وسیله یى است براى این که انسان بتواند به اهداف والا برسد. هر قدمى در راه خدمت، ما را به این اهداف نزدیک مى کند.

لازم است از شخص جناب آقاى خاتمى هم صمیمانه تشکر کنم. این را به شما دوستان بگویم، به خود ایشان هم شاید بارها گفته ام؛ در طول هشت سالى که ما با ایشان به طور مستمر و مداوم در ارتباط بودیم، رفاقت و صمیمیت ما با ایشان روزافزون بوده؛ خدا را شکر. الان پیوند عاطفى و محبت آمیزى که بین بنده و آقاى خاتمى هست، از آنچه در هشت سال پیش بوده، بمراتب مستحکم تر است؛ و این ناشى از خصوصیاتى است که من در این مدت در ایشان حس کردم. تدین و پایبندى و نجابت و روحیه ى نجیب ذاتىِ ایشان واقعاً جزو امتیازات و خصال برجسته در ایشان است. ایشان در این مدت تلاش متراکمى انجام دادند؛ ما شاهد بودیم و مى دیدیم. در مقاطع زمانى مختلف، کشور و دولت و مسؤولان با حوادثى مواجه شدند، و ایشان در یکى از حساس ترین مراکز این مواجهه قرار داشتند و صبر و تحمل کردند؛ ان شاءاللَّه خداى متعال اجر این صبر و تحمل را خواهد داد.

در میان خصوصیات ایشان، اگر من بخواهم روى یکى از آنها تکیه کنم، این است که ایشان در همه ى این مدت، دشمنانى را که کمین کرده و خیز برداشته بودند، ناامید کردند. خیلى ها از سال ۷۶ - از اول تشکیل این دولت - مى خواستند آقاى خاتمى را در موضع مقابله و مواجهه ى با نظام قرار دهند؛ خیلى هم تلاش کردند؛ ما شاهد بودیم. البته ریشه و مبنا و سلسله جنبان این تلاشها در بیرون از این مرزهاست؛ منتها کسانى هم متأسفانه همان انگیزه هاى فاسد و پلید را در داخل انعکاس مى دادند. خیلى تلاش کردند، اما آقاى خاتمى حقیقتاً مقاومت کردند. آن روزى که ایشان اعلام کردند وقتى مى گویم « جامعه ى مدنى» ، مراد من مدینةالنبى است - که اتفاقاً دیروز یا پریروز در یکى از صحبتهاى ایشان من این را خواندم - خیلى خلاف انتظار بعضى ها شد؛ لذا به ایشان حمله کردند و فشار آوردند.

اینها مواضعِ خیلى باارزشى است. ما که قصور داریم و دیدمان اینقدر کوتاه است، مى فهمیم و مى بینیم؛ کاتبانِ نامه ى اعمال ما - که مأموران الهى هستند - به طریق اولى مى بینند؛ و خداى متعال هم که « من ورائهم محیط» است، همه چیز را مى بیند. اینها پیش خداى متعال اجر دارد. ان شاءاللَّه در آینده هم باید همین طور باشد.

از تجربه و توان شماها باید استفاده شود. مسؤولان و کسانى که مأموریت هایى را بر عهده مى گیرند، باید از محصول کار و از نظرات شما بهره ببرند و استفاده کنند. شما هم حقیقتاً خود را به معناى واقعى کلمه در اختیار نظام و متعلق به نظام بدانید. یک روز انسان در این نقطه مأموریتى را انجام مى دهد؛ یک روز در این نقطه نیست و یک جاى دیگر است. همان طور که عرض کردیم، مسؤولیت هاى دینى و انقلابىِ من و شما تمام نمى شود. ما هر جا باشیم، بالاخره یک عنصر مسلمانِ انقلابى هستیم و مسؤولیت هایى بر عهده داریم. امیدواریم ان شاءاللَّه بتوانید این مسؤولیت را به بهترین وجه انجام دهید.

من همیشه در این مدت شماها را دعا کرده ام. آقاى خاتمى را حداقل در هر شبانه روز یک بار دعا کرده ام؛ یعنى در تمام این مدت شاید هیچ شب و روزى نبوده که من شخص ایشان را دعا نکنم. بقیه ى مسؤولان و دیگران را هم همیشه دعا کرده ام و باز هم دعا خواهم کرد. دعا کنیم که خداى متعال این کشور و این ملت و این نظام را روزبه روز به اهداف خودش نزدیکتر کند و اقتدارى را که شایسته ى این کشور و این ملت است، به او ارزانى بدارد؛ و همین طور هم خواهد شد؛ این را من تردید ندارم.

بیانات رهبر انقلاب در آخرین دیدار با کابینه احمدی نژاد

آنچه که من امروز باید به دوستان عرض کنم، در درجه ى اول خداقوّتى است؛ ان شاءالله که خسته نباشید. هشت سال کار کردید، تلاش کردید، کارهاى خوبى انجام گرفت، تحمل زحمات کار شبانه روزى را شماها نشان دادید؛ یعنى دیده شد، احساس شد، همه فهمیدند که رئیس جمهور محترم و همکارانشان در دولت حجم کارشان بسیار بالا و پرشتاب نسبت به همه ى دوره هاى دیگر بود و هست؛ این نقطه ى برجسته اى است که نباید این را نادیده گرفت. همه ى کسانى که میخواهند درباره ى دولتها، درباره ى کابینه ها، درباره ى رؤساى جمهور قضاوت کنند - چه پیش خودشان، چه در منظر عموم - و نظرى بدهند، خوب است به این نکته هم توجه کنند: حجم کار بالا و تلاش خستگى ناپذیر و اعراض از آسایشها و آسودگى ها و امتیازاتى که معمولاً مسئولان کشورها در دنیا دارند؛ استراحت میکنند، تفریح میروند، امتیاز میگیرند؛ اینها را نخواستن، ندیدن، طلب نکردن، امتیاز بزرگى است که این دولت بحمدالله از این امتیاز برخوردار بود.

یک نکته ى دیگر هم که در مورد این دولت در طول این هشت سال مورد نظرم بود و بارها هم به آن اشاره کردم، این است که این دولت بحمدالله توانست شعارهاى انقلاب را سر دست بگیرد و به آنها افتخار کند و آنها را در جامعه مطرح کند…

این دولت این شعارها را مطرح کرد، برجسته کرد، سر دست گرفت، به آنها افتخار کرد؛ در مجامع جهانى، احساس شرم از انگیزه هاى انقلابى و از اهداف انقلابى و از شیوه هاى انقلابى نکرد؛ این خیلى کار بزرگى بود.
آنچه که براى خدا کردید، خداى متعال آنها را در نامه ى عمل شما ثبت کرده و کرام الکاتبین آنها را نگه داشته اند و بلاشک به درد شما خواهد خورد. آنچه را که شما عمل کردید، چه حالا بنده و امثال بنده ببینیم، بدانیم و تشکر کنیم، چه نبینیم، ندانیم و تشکر نکنیم، « انّ الله شاکر علیم» ؛ (۱) خدا، هم میداند - علیم است - هم سپاسگزار است. امیدواریم ان شاءالله خداى متعال به شماها توفیق دهد.

کارى که باید بر آن همت بگمارید، این است که رشته ى خدمت را رها نکنید. همه ى تلاشها منحصر نیست در فلان وزارتخانه یا فلان مسئولیت در دولت؛ نه، صحنه ى کشور صحنه ى تلاش است، صحنه ى کار است، صحنه ى فعالیت است؛ و این کار، دو جور میتواند انجام بگیرد: متوجه اهداف انقلابى، و غیرمتوجه به اهداف انقلابى. شما چه در دولت آینده و در دولتهاى آینده حضور داشته باشید، چه نداشته باشید، کارى که انجام میدهید و مسئولیتى که برعهده میگیرید - که طبعاً امثال شماها، مدیران شایسته و کارآمد، در هر بخشى از بخشها خالى از مسئولیت نمیمانند - سعى کنید آن را با توجه به اهداف انقلاب و با رویکرد هدفهاى انقلاب ان شاءالله انجام دهید. خداى متعال شماها را مأجور خواهد داشت، ما هم در حد خودمان و به قدر خودمان تشکر میکنیم.