چرا مقتدی صدر ناگهان طرف ایران را گرفت؟

به گزارش پارس نیوز؛ در چند روز اخیر دو اتفاق مهم در عراق رخ داد که منافع ایران را در این کشور تامین می کرد. اولی این بود که گروه های شبه نظامی تحت حمایت ایران، به احتمال زیاد عصائب اهل الحق یا کتائب حزب الله، سه موشک به داخل سفارت ایالات متحده آمریکا شلیک کردند که در نتیجه این حمله یک نفر زخمی شد. دومی این بود که مقتدی صدر، روحانی سیاسی، جنبش اعتراضی عراق را رها و حمایت خود را از ایران اعلام کرد.

حمله موشکی نشان دهنده ادامه ناامیدی و خشم ایران از این مساله بود که در تلافی ترور سردار سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران توسط ایالات متحده، هنوز هیچ آمریکایی کشته نشده است. آنهایی که محل غذاخوری درون مجتمع سفارت را در این حمله موشکی هدف گرفتند، در حقیقت نشان دادند که دست ایران هم در کار بوده است. احتمال اینکه در این حملات موشکی اشخاصی کشته شوند، بسیار بالا بود و اینکه این موشک ها صرفا با منطقه ای باز در مجموعه سفارت برخورد کردند، بیشتر جای تعجب داشت. گروه های متحد و نزدیک به ایران هرگز حملات اینچنینی که جان آمریکایی ها را به طور مستقیم تهدید کند انجام نخواهند داد مگر آنکه مجوز چنین اقدامی را از سوی ایران دریافت کرده باشند. این حمله صرفا یکی دیگر از حملات در سیاست خصمانه فزاینده ایران علیه ایالات متحده بود.

آنچه بیشتر موجبات خوشنودی و رضایت ایران را فراهم آورده، پیشرفت در روابط با مقتدی صدر است. صدر، روحانی برجسته شیعه و رهبر قدرتمندترین بلوک سیاسی در مجلس عراق اخیرا تصمیم به حمایت از ایران گرفته است. صدر تا چندی پیش از جنبش اعتراضی مردمی در عراق علیه فساد دولت نزدیک به ایران حمایت می کرد و نفوذ تهران در سیاست بغداد را مورد انتقاد قرار داده بود. اما صدر حالا می گوید که نمی تواند ادامه تخریب دارایی های دولتی را بپذیرد.

در حالی که آیت الله العظمی علی سیستانی، رهبر ملی گرای شیعه عراق، و برخی از مقامات جناح صدر هنوز از تظاهرات کنندگان حمایت می کنند، عقب نشینی صدر از حمایت از جنبش اعتراضی و گرفتن طرف ایران می تواند آسیب رسان باشد. این اتفاق نشان دهنده یک فصل دیگر در فعالیت سیاسی متلون و دمدی مقتدی صدر است. او دو سال گذشته را صرف ارائه تصویر جدیدی از خود کرده بود تا دیگر یک عامل ایران به نظر نرسد و در مقابل، به عنوان یک ملی گرای عراقی شناخته شود که به اتحاد سازنده بیش از هر اتفاق دیگری اهمیت می دهد. صدر در همین راستا در انتخابات سال 2018 حزب کمونیست عراق را به عنوان متحد کلیدی خود برگزید. اسلام گرایان شیعه و کمونیست ها مشترکات زیادی ندارند، اما هر دو یک پیام مشترک را دنبال می کنند و آن رهایی فقراست.

از این رو، این سوال مطرح می شود که چرا حالا و بعد از دو سال تلاش برای تغییر وجهه، صدر اکنون تصمیم به استفاده از قدرت خود برای حمایت از ایران گرفته است؟

این روحانی برجسته شیعه که به تازگی از سفر به ایران بازگشته، آشکارا به این نتیجه رسیده که در شرایط کنونی از گرفتن طرف ایران دستاوردهای بیشتری خواهد داشت تا اقدام علیه آن. ایرانی ها از حمایت اولیه صدر از تظاهرات کنندگان عراقی به شدت خشمگین شده بودند، اما دریافتند که صدر جریان گسترده و جانسپارانه ای دارد. همین امر به صدر یک فرصت داد تا از تغییر در اتحاد خود، دستاوردی داشته باشد. ایران قطعا در برابر این اتحاد جدید به صدر پیشنهادی داده است. دو احتمال موجود این است که ایران نفوذ صدر بر تحولات مرتبط با شکل گیری دولت جدید در عراق را تضمین کرده یا دسترسی او را به منابع مالی افزایش داده باشد.

پس از ترور سردار سلیمانی، استقلال صدر از ایران به شدت دشوار شد. ماهیت ترور آشکار سردار در مسیر فرودگاه بین المللی بغداد احساسات ضدآمریکایی گروه های شبه نظامی شیعه را تثبیت کرد. صدر با رد این روایت، هویت خود به عنوان یک نیروی مقاومتی معتبر در برابر ایالات متحده را به خطر می انداخت. با این حال، نمی توان مطمئن بود که صدر با عزمی راسخ نهایتا به طرف ایران بازگشته است. این روحانی دائم در حال رنگ عوض کردن و در حیطه سیاسی متلون و دمدمی مزاج است و در داخل عراق هم بیش از آن قدرت دارد که بخواهد به عامل ایران تبدیل شود. زمانی در آینده او مجددا مسیر خود را تغییر خواهد داد. اما در حال حاضر، به نظر می رسد که صدر باور دارد ماندن در کنار ایران برای او بهتر از فعالیت علیه آن است.