صنعت هسته‌ای ایران مثل خودروی پارک شده است
صالحی به ابهامات در خصوص توقف صنعت هسته‌ای کشورمان و علت تعلل چینی‌ها در همکاری هسته‌ای با ایران پاسخ داد.
/ آمریکا و روسیه خریداران عمده آب سنگین ما هستند/ مدیرعامل نطنز به خواست خود کناره‌گیری کرد
علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی طی سال‌های اخیر و با امضای برجام به یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های رسانه‌ای تبدیل شد و تقریبا هر سوالی راجع به برنامه هسته‌ای کشور و ابهامات به وجود آمده در آن به این فرد منتهی می‌شود. صالحی جز معدود مدیران کشور است که متناسب با تحصیلات و حوزه تخصصی اش در سازمان انرژی اتمی ابقا شده است. رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان تحصیلات خود را در دانشگاه آمریکایی بیروت (AUB) و مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) در رشته‌های فیزیک و مهندسی هسته‌ای به پایان رسانده، استاد مهندس انرژی در دانشگاه شریف است و در دو دوره ریاست این دانشگاه را نیز بر عهده داشته است.
از علی اکبر صالحی می‌توان به عنوان یکی از مدیران خوش برخورد در عرصه رسانه نام برد، چراکه معمولا سوال خبرنگاران را با دقت بالایی پاسخ می‌دهد؛ این مدیر با تجربه در ماه‌های منتهی به ۲۲ بهمن امسال در‌های سازمان انرژی اتمی را بر روی خبرنگاران گشود و در مصاحبه با رسانه‌های مختلف اخبار مهم و گا‌ه خوش حال کننده‌ای را از وضعیت فناوری هسته‌ای کشور در اختیار مردم و رسانه‌ها قرار داد. وی مصاحبه ای را نیز با باشگاه خبرنگاران جوان انجام داد تا پاسخگوی ذهن کنجکاو خبرنگاران جوان این رسانه باشد.
صالحی در گفت‌وگوی با اشاره به مصاحبه‌های قبلی خود در زمینه خرید لوله‌های راکتور آب سنگین اراک و ابهامات به وجود آمده در خصوص آن اظهار کرد که در خرید لوله برای راکتور آب سنگین اراک هیچ دور زدنی در کار نبوده است و برخی مسائل را تنها باید افراد معدودی بدانند. وی همچنین با اشاره به گله مندی از همکاری چینی‌ها در بازطراحی راکتور آب سنگین اراک گفت که مقامات پکن از تحریم‌های آمریکا در هراسند. علاوه بر این صالحی با اشاره به آب سنگین فریز شده در عمان، مهم‌ترین خریداران آب سنگین ما را روسیه و آمریکا برشمرد. رئیس سازمان انرژی اتمی در پایان با اشاره به انتقاد‌های موجود نسبت به اخراج برخی دانشمندان و کارکنان قبلی سازمان پس از برجام تاکید کرد که هیچ دانشمند هسته‌ای با امضای او اخراج نشده و در عین حال قرار نیست هر لیسانسیه‌ای با کمی تجربه را دانشمند تلقی کنیم.
شما در مصاحبه اخیر خود در یکی از برنامه های تلویزیونی با اشاره به راکتور آب سنگین اراک عنوان کردید که در همان روزهای اول مذاکرات و اجرای تعهدات برجامی لوله های سوخت جایگزین این راکتور را خریداری کرده بودید که فقط تعداد معدودی از افراد نظام نظیر شخص رهبری از آن مطلع بوده اند. این خبر واکنش های متفاوتی را در فضای رسانه ای و مجازی به دنبال داشت، به طوریکه عده ای آن را دور زدن تیم مذاکره کننده قلمداد کردند و برخی نیز مدعی شدند ایران در مذاکرات بازی دوگانه ای را داشته است؛ لطفا در این زمینه تا حدودی شفاف سازی کنید و اطلاعاتی را در اختیار مخاطبین ما قرار بدهید.
صالحی: در مهندسی واژه‌ای به نام «ریداندنسی» داریم که در اصطلاح عمومی مانند زاپاس خودرو است؛ شما اگر ماشینی داشته باشید که ۴ چرخ دارد، یک چرخ هم برای این است که اگر اتفاقی افتاد، بتوانید از آن استفاده کنید. در صنعت هسته‌ای نیز با توجه به حساسیت این صنعت به لحاظ ایمنی، برای بسیاری از تجهیزات و وسایل آن «ریداندنسی» را در نظر می‌گیریم و به خصوص اینکه در جزیره هسته‌ای یا «نیوکلیر آیلند» یعنی جایی که تجهیزات هسته‌ای به طور کامل وجود دارد، در نتیجه احتمال هرگونه اتفاقی محاسبه می‌شود و سوال شما مستثنی از این امر نیست. لوله‌های خریداری شده برای «کالاندریا» هستند.لوله هایی که خریداری شده بخشی از راکتور است که سوخت وارد آنها می‌شود و من دقیق قطر آن را نمی‌دانم، ولی فرض کنید ۷ الی ۸ سانتی‌متر است و همچنین طولی معادل ۲ متر دارند. ما تعدادی از آنها را به دو بخش بالا و پایین جوش می‌دهیم و سوخت را داخل راکتور گذاشته و آنجا بارگذاری می‌کنیم. اگر راکتور عوض شود، کالاندریای قبلی دیگر به درد نمی‌خورد و نیاز به کالاندریای جدید داریم. لذا زمانی که ما مذاکره می‌کردیم با تاکید بر داشتن زاپاس، لوله‌هایی را با تعداد بیشتر خریداری کردیم. این موضوع نه تنها اینجا بلکه هر جای دیگری و در رابطه با هر موضوع دیگری قابل کاربرد است. برای مثال پمپی می‌خرید، اما تنها به یک پمپ اکتفا نمی‌کنید و برای آن زاپاس هم می‌خرید که اگر مشکلی پیش آمد کار متوقف نشود.
در خریداری لوله ها برای راکتور اراک هیچ دور زدنی در کار نبوده است
باید تاکید کنم در دوره ای که ما لوله ها را خریداری کرده بودیم، هنوز پروتکل الحاقی امضا نشده بود و مقررات یا قوانین پادمانی بودند و ما در چارچوب آن تصمیم گیری کردیم، در نتیجه هیچ چیزی را خلاف مقررات انجام نداده ایم. به اعتبار اینکه من اشراف قابل توجهی نسبت به مقررات جاری آژانس دارم و ۵ سال نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودم، ما هیچ زمان کاری را نمی‌کنیم که بر خلاف تعهدات پذیرفته شده مان باشد. ما در چارچوب مقررات فعالیت‌های خود را انجام دادیم و هیچ دور زدنی در کار نیست. باید تاکید کنم در طول دوران مذاکرات همه با هم بودیم. برخی افراد شکاک هستند و نمی‌خواهند مسائل را آنگونه که واقعیت دارد ببینند و همیشه به دنبال حاشیه سازی هستند. حتی اگرحرف خوب بزنید، بد استنباط می‌کنند و حرف بد بزنید، بدتر استنباط می‌کنند و اینها را نمی‌شود کاری کرد. ما وقتی می‌خواهیم بگوییم «لا اله الا الله» می‌گویند شما گفتید «لا اله»؛ ما می‌گوییم بگذارید «الا الله» را هم بگوییم، اما آنها می‌گویند که شما منکر خدا شده‌اید!
: شما در مصاحبه‌های قبلی خود انتقاداتی را نسبت به همکاری چینی‌ها در باز طراحی راکتور آب سنگین اراک مطرح کردید. یکی از موارد مطرح شده در برجام همواره این مسئله بوده است که این توافق فرصتی را فراهم کرده که ما بتوانیم راکتور آب سنگین اراک را باز طراحی کنیم و با فناوری‌های به روز بهبود بخشیده و ارتقا دهیم. ابتدا آمریکا پیش از خروج از برجام قرار بود این وظیفه را به عهده داشته باشد پس از آن انگلیس و حالا هم چین، اینکه حالا طرح‌های پایه‌ای را دانشمندان خودمان طراحی می‌کنند و فقط نیاز به تایید چینی ها داریم. شما فرمودید که چینی‌ها کند پیش رفته و ما ممکن است که راه خودمان را ادامه بدهیم و آنها نباید دیگر در این زمینه گله مندی کنند. آیا این امکان وجود دارد که ایرانی‌ها راکتور آب سنگین اراک را به تنهایی بهبود و ارتقا بدهند؟
صالحی: کندی همکاری چینی‌ها زمانی شروع شده که بخش عمده کار انجام گرفته و ما قله را گذراندیم و در سرازیری هستیم. طبق برجام کارگروهی برای بازطراحی راکتور آب سنگین اراک تشکیل شد که حتی در قطعنامه ۲۲۳۱ هم به آن اشاره شد و این قطعنامه اعلام کرد که اگر برجام هم بهم خورد نباید پروژه اراک بهم بخورد. لذا این انتظار را داریم که هیچ کندی در همکاری اعضای کارگروه پیش نیاید. متولی کار ایران است، یعنی محاسبات را دانشمندان ایرانی انجام می‌دهند و آنها فقط نظارت می‌کنند که اگر عیب و نقصی داشته باشد اعلام کنند تا ما رفع نقص کنیم. در حال حاضر با توجه به اینکه حدودا ۳ سال از برجام می‌گذرد، ما بخش قابل توجهی از کار را انجام داده‌ایم و می‌شود گفت که از گردنه‌های سخت گذشته ایم. اما حدود ۳ ماه است که ما شاهد همکاری خوب چینی‌ها نیستیم و روند همکاری با کندی پیش می‌رود. با طرف چینی صحبت کردیم اما من اعتراضی به آن مفهوم که برخی رسانه‌ها تیتر‌های عجیب و غریب نظیر «هشدار صالحی به چین» می‌زنند را نداشته‌ام. ما تنها عنوان کرده ایم از چین به عنوان یک شریک تجاری عمده انتظار داریم به صورت مکمل با ما رفتار کند. چین نیاز به برخی محصولات دارد که ما می‌توانیم تامین کننده مطمئن برای آنها باشیم و ما نیاز به محصولاتی داریم که آنها می‌توانند تامین کننده قابل اعتمادی برای ما باشند. در عین حال بسیاری از آراء ما در صحنه بین‌المللی تقریبا به یکدیگر نزدیک است، لذا ما با چین یک احساس نزدیکی خاص می‌کنیم و در فعلیت یافتن برجام آنها پشتوانه خوبی بودند.
چینی ها گفتند که از تحریم های آمریکا هراس دارند!
وقتی ما از طرف چینی پرسیدیم که چرا تعلل می‌کنید و برای قرارداد جدید یکسری شرط‌هایی را گذاشته اید که در جهت همکاری نیست، پاسخ دادند که نگران تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌هایمان هستیم، زیرا شرکت‌های ما با ایالات متحده هم کار می‌کنند. در مقابل ما به آنها گفتیم که این پروژه در چارچوب برجام است و مستثنی شده، ولی آنها بسیار محتاطانه رفتار می کنند و می گویند صبر کنید! با این حال ما کار را پیش می بریم و متوقف نشده‌ایم، ولی آن نظارت و بازبینی که آنها باید انجام دهند مقداری کند شده است. ما می‌خواهیم درست در زمانی که اعلام کرده ایم کارها انجام شود. اگر همه چیز به خوبی پیش رود و مسائل تامین مالی نیز برطرف شود، می توانیم در زمان مقرر بتوانیم کلید تست راکتور اراک را بزنیم. وقتی یک راکتور به پایان می‌رسد، نمی تواند شروع به کار کند. راکتور اراک هم مانند نیروگاه اتمی بوشهر به حدود ۳ سال تست نیاز دارد. امیدواریم طبق زمان‌بندی که انجام داده‌ایم کارها به خوبی پیش برود.
کشور ما با اجرایی شدن برجام ملزم شد مقداری آب سنگین را به خارج از کشور منتقل کند که در پی آن، حجم بالایی از آب سنگین در عمان فریز شده و به گفته برخی رسانه ها قرار بر این شد که مشتری هایی برای آن پیدا شده و به فروش برسد. سرنوشت آب سنگین در مسقط به کجا رسیده است و کدام کشورها آن را خریداری کردند؟
صالحی: خواهش من این است که شما به آن فراز برجام که در آن به تعهد ایران در ارتباط با آب سنگین اشاره شده نگاهی بیندازید و برای مردم عزیز هم اطلاع رسانی کنید؛ در آنجا بطور واضح گفته شده است که جمهوری اسلامی ایران مقدار آب سنگینی که برای راکتور اراک نیاز دارد حدود ۶۵ تُن است، اما ما یک ۶۵ تُن اضافه را هم با استناد بر منطق «ریداندنسی» یا همان زاپاس ذخیره کرده ایم و در اختیار داریم تا اگر اتفاقی افتاد، آب سنگین به اندازه کافی داشته باشیم؛ لذا به طور جمعی توافق کردیم ۱۳۰ تُن آب سنگین را در کشور داشته باشیم و هر آنچه اضافه بر ۱۳۰ تُن است را در اختیار خریدار خارجی قرار دهیم.
آمریکا و روسیه خریداران عمده آب سنگین ما هستند
یعنی الان آب سنگین فریز شده در عمان فروخته شده است؟
صالحی: بله ما تا به امروز آب سنگین زیادی را به خریداران خارجی فروخته ایم. عمده خریداران آب سنگین ما دو کشور روسیه و آمریکا بوده اند.
کارکنان قبلی سازمان انرژی اتمی انتقاداتی را مطرح می کنند نظیر اینکه فردو به محیط آموزشی صرف تبدیل شده است و در عین حال افراد بسیار زیادی که با دانشمندانی هم چون احمدی روشن مشغول فعالیت بودند پس از امضای برجام در این سازمان از کار بیکار شده اند. شما صحت این مطالب را تایید می کنید؟ همچنین در خصوص به کارگیری نیروهای جوان و علاقمند به کار در سازمان انرژی اتمی نیز توضیحاتی را برای مخاطبان ما عنوان بفرمایید.
صالحی: ما در سازمان انرژی اتمی ۳ نوع به کارگیری نیرو داریم یک جور مربوط به استخدام رسمی است مثل هر ارگان دولتی دیگری شما برای اینکه استخدام بشوید باید امتحان بدهید و بعد از مصاحبه و ارزیابی استخدام بشوید. زمانیکه وقتی یک نفر به استخدام رسمی دولت در می‌آید کسی نمی‌تواند او را اخراج کند حتی رئیس یک دستگاه هم نمی‌تواند یک مستخدم رسمی دولت را از کار برکنار کند مگر اینکه کار خلافی صورت گرفته باشد و هیئت تخلفات اداری تشخیص بدهد که فرد مجرم است و اخراج شود؛ در نتیجه ما اصلاً نمی‌توانیم نیروهای استخدامی رسمی را اخراج کنیم و قدرت آن را نداریم،؛ چراکه فرد می‌تواند به دیوان عدالت اداری شکایت کند در چنین شرایطی بنده محکوم خواهم شد. پس این یک نوع بکارگیری نیروی انسانی است.
یک استخدام دیگر داریم که تحت عنوان نیروهای شرکتی از آن یاد می‌شود و قانون تجارت بر آنها حاکم است. این شرکت‌ها استخدام یک ساله می‌کنند و به طور سال به سال قرارداد خود را تمدید می‌کنند و در عین حال سنوات هم به صورت سال به سال پرداخت می‌شود ما بیشتر نیروهایمان شرکتی است برای مثال شرکتی را داریم که قرار است بازطراحی راکتور اراک را بر عهده بگیرد و ۷۰۰ نیروی انسانی را دارد و با شرکت‌های هم نوع خودش حدود ۹۰۰ مهندس و نیروی انسانی مشغول به کار هستند. این شرکت‌ها تا زمانیکه پول و پروژه دارند نیرو جذب می‌کنند وقتی که پروژه تمام شد دیگر نمی‌توانند نیروهای جذب شده را حفظ کنند برخی از این شرکت‌ها درآمد – هزینه هستند یعنی خودشان باید از طریق درآمدهایش هزینه کنند، اما در مقابل برخی از شرکت‌ها هم هستند که در حد معقول از سازمان انرژی اتمی کمک می‌گیرد تا پروژه انجام شود و کار پایان پیدا کند و سپس شرکت مذکور به حالت اولیه خود بازمی‌گردد و در قالب درآمد – هزینه به راه خود ادامه می‌دهد. برای مثال کسانی که در نطنز از کار برکنار شدند در قالب شرکت‌هایی کار می‌کردند که سال به سال قرارداد خود را تمدید می‌کردند و استخدام رسمی وجود نداشته، زیرا استخدام‌های رسمی ما عمدتاً هیئت علمی‌ها هستند که در پژوهشگاه‌ها کار می‌کنند برای مثال ما حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هیئت علمی داریم که استخدام‌های رسمی سازمان انرژی اتمی را شکل می‌دهند که سطح تحصیلات آنها دکترا و کارشناسی ارشد است، اما قالب نیروهای شرکتی ما لیسانس هستند. خب حالا یک شرکتی عنوان کرده که من ۲ الی ۳ نیرویم را نمی‌خواهم، در این زمینه ما باید پاسخ گو باشیم؟!
مدیرعامل نطنز به خواست خود کناره گیری کرد
کسی که ادعا دارد معاون سازمان بوده مدارک خود را ارائه دهد!/هر لیسانسه ای به معنای دانشمند هسته ای بودن نیست!
در عین حال باید عنوان کنم یکی، دو نفر دیگری هم که مدعی هستند از کار برکنار شدند نیروی شرکتی بودند حالا من دلم می‌خواهد یکی از آنها که مدعی است معاون سازمان بوده و نمی‌دانم دقیقاً کی معاون سازمان بوده است؟ ادعای خود را تایید کند زیرا در مملکت ما شما هر حرفی بزنید کسی نمی‌آید سراغتان و ما هم فردی نیستیم که برویم و بگوییم این فرد اصلاً معاون نبوده است این هم پرونده‌اش از نظر علمی. من بارها به صدا و سیما گفته‌ام آنهایی که مدعی هستند از سازمان انرژی اتمی اخراج شده‌اند بیایند و خودشان را معرفی کنند و پرونده‌شان را هم نشان بدهند در عین حال کارنامه علمی‌شان را نیز نشان بدهند آن وقت ببینیم اگر ما واقعاً دانشمند هسته‌ای را اخراج کرده‌ایم همین امروز بنده را از سازمان انرژی اتمی کنار بگذارند. آخر مگر می‌شود آدم عاقل بیاید و دانشمند فرهیخته‌ای را از سازمان اخراج بکند؟ در عین حال تعریف دانشمند نیز متفاوت است هر لیسانسه‌ای که یک مقدار تجربه دارد نباید به عنوان دانشمند از آن یاد کرد اگر این طور باشد بیشترین دانشمندان دنیا را ما داریم. انیشتین یک دانشمند است چراکه کشف آیت‌های الهی کرده است ما که نمی‌توانیم هر کسی را که لیسانس دارد و یک مقدار هم تجربه دارد و چند روزی پشت یک دستگاه کار کرده دانشمند هسته‌ای بدانیم!
از قول من بنویسید هر کسی دانشمند بوده و اخراج شده کارنامه‌اش را بیاورد
متأسفانه از آنجا که ما علاقمند نیستیم در مطبوعات و رسانه مانند آقایان زبان درازی بکنیم و حرف نامربوطی بزنیم خاموش بوده‌ایم اما این یک چالش است و شما به آنها بگویید آقای صالحی گفته هر کسی دانشمند بوده و اخراج شده کارنامه‌اش را بیاورد و ببینیم چرا اخراج شده و نوشته شده باشد که اخراج شده ما باید بنویسیم اخراج،که آنها هم چنین ادعایی را بکنند دیگه! برای مثال ممکن است من ادعا بکنم برنده جایزه نوبل هستم! در چنین شرایطی باید یک سند ارائه بدهم. نه خیر! اصلاً اینطور نیست ما برعکس تعداد زیادی از جوان‌های با استعداد را به کار گرفته‌ایم و روی کسانی که استخدام می‌شوند بسیار اصرار داریم که واقعاً بر توانمندی آنها تأکید شده باشد زیرا این بیت‌المال هست که از بین می‌رود و باید بهترین‌ها در سازمان انرژی اتمی کار کنند دوست، فامیل، رفیق، برادر، خواهر و غیره یا برای مثال فرزند بنده بیاید اینجا چنین کارهایی را نداریم الحمدلله.
اگر این اخراج‌ها واقعیت داشت آنها می‌توانستند به دیوان عدالت اداری شکایت کنند
طی روزهای اخیر ما شاهد دو خبر خوشحال کننده هسته ای بوده ایم یکی دست یابی به فناوری تولید سوخت جدید 20 درصد و دیگری انتقال 30 تن کیک زرد به اردکان یزد، این دوخبر نشان می دهد که فناوری هسته ای ما همچنان شاداب و سرزنده است آیا انتشار این دو خبر را می توانیم گامی در جهت کاهش محدودیت های برجامی توصیف کنیم؟
صالحی: نه خیر! ما تا زمانی که دستور خاصی از سوی مقامات ارشد صادر نشود گامی را در جهت کاهش محدودیت‌های برجام برنخواهیم داشت چراکه ما نمی‌توانیم سرخود اقدامی را انجام بدهیم که برخلاف تعهدات برجامی ما باشد. ما هیئتی را داریم به نام هیئت نظارت بر برجام که زیر نظر مقام معظم رهبری است که هر از چند گاهی اوضاع را بررسی و تحلیل می‌کنند و تصمیمات مقتضی را اتخاذ می‌کنند و سپس دستورات لازم بر ما ابلاغ می‌شود و به ما می‌گویند شما آماده چنین اقداماتی باشید مانند برخی از مواردی که طی ماه‌های اخیر مطرح شد. برای مثال فرمان رئیس جمهور در زمینه پیشران‌ها و یا دستور مقام معظم رهبری در خصوص غنی‌سازی ۱۹۰ هزار سو مواردی بودند که بر ما ابلاغ شد و ما زمینه‌های لازم را فراهم کردیم. در خصوص فرمان رهبر انقلاب سالن مدرن مونتاژ سانتریفیوژ را در نطنز ایجاد کردیم چنانچه اگر می‌خواستیم این مسیر را به پیش ببریم چند سالی به طول می‌انجامید، اما الان این سالن مجهز و برپاست.
مگر این کشور متولی ندارد که صنعت هسته ای متوقف شود!؟/ من روی قسم خود هستم و صنعت هسته ای متوقف نشده است
در خصوص پیشرفت‌ها در صنعت هسته‌ای هم از دوربین صدا و سیما می‌خواهم از سایت‌های هسته‌ای دیدن کنند و ببینند که صنعت متوقف نشده است، مگر می‌شود که یک صنعت متوقف شود؟ مگر این کشور متولی ندارد؟ ما بیاییم صنعت هسته‌ای را متوقف بکنیم که چه بشود؟ بنده عمری را در این کشور زندگی کرده‌ام و انشاالله خدمت صادقانه‌ای را هم کرده باشم بعد از چهل و خورده‌ای سال بیایم صنعت هسته‌ای را متوقف کنم؟ آخر آدم یک مقدار عقل هم داشته باشد این کار را انجام نمی‌دهد یعنی ما می‌خواهیم حیثیت خود را به باد بدهیم که صنعت هسته‌ای متوقف شود؟ اصلاً فرض را بر این بگذاریم که این کار را می‌خواهیم بکنیم یعنی این مملکت رهبر، رئیس جمهور ،مجلس و نهاد نظارتی ندارد که در این زمینه تصمیم‌گیری کنند؟! حرف‌هایی که در خصوص محدودیت در فناوری هسته ای زده می شود کاملاً خلاف واقعه است همه چیز الحمدلله به خصوص در حوزه فنی به خوبی پیش می‌رود من روی قسم خودم هستم و صنعت هسته‌ای متوقف نشده است.
برای پروژه تترا ۶۰ میلیون دلار هزینه کرده ایم/ برای ساخت بیمارستان یون درمانی ۲۰۰ میلیون یورو هزینه شده است
ارسال نظر