جنگ احزاب در تهران
علی اعطا خبر داده که روز یکشنبه (۲۰ آبان) شورا شنوای برنامه‌های منتخبان است و دو گزینه از بین این پنج گزینه معرفی خواهند شد.
اعضای یکدست اصلاح‌طلب شورای پنجم، طی یک‌سال و دوماه و چند روز گذشته، علاوه‌بر دو سرپرست و دو شهردار برای کرسی مدیریت شهری پایتخت انتخاب کردند و حالا این روزها آستین‌ها را برای انتخاب سومین شهردار بالا زده‌اند تا همچنان شاهد ثبت رکورد در بی‌ثباتی مدیریت شهری باشیم. اما این رکورد هم باعث نشد شورایی‌ها به رسیدن رئیس‌شان به کرسی ریاست بهشت تن دهند و بار دیگر محسن هاشمی، حتی از کرسی رقابت میان نامزدهای شهرداری نیز بازماند. در این میان برخی اعضای شورای شهر از تماس شبانه عارف خبر دادند و صراحت‌هایش برای اما و اگرهای گزینه‌های شهرداری! هفته پیش بود که محمدرضا عارف در نشست مشترک اعضای هیات‌رئیسه فراکسیون امید، شورای عالی اصلاح‌طلبان، شورای شهر و مجمع نمایندگان تهران تاکید کرد اعضای شورای شهر به‌واسطه حضور در لیست امید شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان رای آورده‌اند و اشتباه است که فکر کنند عقبه حزبی‌شان باعث رای‌آوری شده است.
بعد از قطعی‌شدن قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، تلاش‌های گسترده‌ای برای استثنا شدن افشانی (شهردار بازنشسته تهران) صورت گرفت تا آنجا که محمود صادقی، عضو فراکسیون امید مجلس، اقدامات هم‌جریانی‌هایش در راهروهای مجلس را عجیب، زننده و نوعی لشکرکشی خویشاوندی و قومیتی جهت استثنا شدن شهردار تهران خواند. با این حال اما دستان رقم‌زنندگان این صحنه‌های عجیب و زننده خالی ماند و بهارستانی‌ها شهرداران بازنشسته کلانشهرها را تافته‌ای جدا بافته از سایر مدیران بازنشسته ندانستند. از این رو حضور ۶ ماهه محمدعلی افشانی هم در بهشت پایان یافت و روز سه‌شنبه گذشته (۱۵ آبان) اعضای شورای شهر از میان ۱۳ گزینه انتخابی‌شان پنج نفر را به‌عنوان کاندیدای شهرداری برگزیدند. اگرچه همان روز هم انتخاب و رای‌گیری از میان نامزدها، حرف و حدیث‌های بسیاری داشت و محمدجواد حق‌شناس، عضوشورای شهر و شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، پیشنهاد تاخیر در رای‌گیری را مطرح کرد و مسجدجامعی، عضو باسابقه شورای شهر نیز از اطلاعات متناقضی از کاندیداهای شهرداری سخن گفت و با تاکید بر اینکه هر روز نمی‌شود شهردار انتخاب کرد، خواستار تامل بیشتر شد. ولی درنهایت آتش انتخاب شهردار در دل اعضا آن‌قدری تند بود که به این خواست تن ندادند.
درنهایت محسن هاشمی، رئیس شورای یکدست اصلاح‌طلب شهر تهران که چندی‌پیش اعلام کرده بود با تیغ قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان تنها چهار سال فاصله دارد، با هشت رای در مقابل ۱۴ رای رسول کشت‌پور، ۱۱ رای عباس آخوندی و پیروز حناچی، ۱۰ رای غلامرضا انصاری وسیدکامل تقوی‌نژاد، حتی در زمره پنج گزینه اعضای شورا هم قرار نگرفت. حالا علی اعطا خبر داده که روز یکشنبه (۲۰ آبان) شورا شنوای برنامه‌های منتخبان است و دو گزینه از بین این پنج گزینه معرفی خواهند شد. دو گزینه‌ای که روز سه‌شنبه ۲۲ آبان از میان‌شان گزینه نهایی شهرداری انتخاب می‌شود.
۶ ماه دیگر هاشمی شهردار است؟
مروری بر پنج گزینه انتخابی اعضای شورا از سایه سنگین اختلافات حزبی حکایت دارد و نشان می‌دهد که مدیریت شهری اصلاح‌طلبانه همچنان بر پاشنه سیاسی‌کاری خواهد چرخید؛ سیاستی که با یادآوری سال‌ها همدستی همراه با اختلاف و عالی‌جناب سرخپوش‌خوانی‌ها، در برهوت قحط‌الرجال نیز به شهرداری محسن هاشمی تن نمی‌دهد و از طرف دیگر از گروکشی‌های درون‌خانوادگی اصلاح‌طلبان حکایت دارد. رقابت اصلی میان اعضای شورای شهر تهران را رقابتی میان احزاب اصلاح‌طلب اتحاد ملت، کارگزاران و اعتماد ملی می‌توان خواند. کارگزارانی‌ها و اتحاد ملتی‌ها هریک خود را دو سر مقابل هم طناب اعتدال و تندروی اصلاحات میخوانند و چون رقبایی قدیمی در شورای شهر نیز به رقابت می‌پردازند. در میان این رقابت اما رای اعتمادملی‌ها کارساز است و برنده میدان رقابت حزبی است که بتواند رای اعضای عضو حزب اعتماد ملی را به خود جلب کند.
بعد از حواشی قلبی(!) محمدعلی نجفی که استعفایش را ضروری کرده بود (...)، اعضای شورای شهر از عباس آخوندی وزیر راه وقت به‌عنوان گزینه مطلوب شورای عالی سیاستگذاری اصلاحات برای تصدی شهرداری نام می‌بردند؛ گزینه‌ای که بعد از فاجعه سانچی، زلزله کرمانشاه وسوءمدیریت‌های مکرر، همزمان با تکاپو برای انتخاب شهردار جهت پاسخگویی به مجلس احضار شده بود. از این رو، شورایی‌ها هوای پایتخت را موافق با انتخاب آخوندی ندانستند و به ناچار نمد رقابت میان کارگزاران و اتحاد ملت، کلاهی برای اعتماد ملی فراهم کرد و با حذف محسن هاشمی، اتحاد ملت به کاندیدای اعتماد ملی تن داد و افشانی به‌عنوان دومین محمدعلی بعد از نجفی به بهشت رسید.
اگرچه رسول کشت‌پور، شهردار فعلی منطقه دو که احتمال بازنشستگی‌اش هم اما و اگرهای فراوان داشت، در مرحله اول بیشترین رای اعضای شورای شهر را به خود اختصاص داد ولی به نظر بیش از آنکه رای‌ها از حب و علاقه به وی باشد، مخالفت با محسن هاشمی، رای‌ها را به سمت کشت‌پور سرازیر کرده است.
به باور اکثریت، دوران وزارت عباس آخوندی، کارنامه‌ای درخور برای وی به‌جا نگذاشته است. عباس آخوندی در آخرین روزهای مهرماه متنی به‌عنوان استعفایش از وزارت راه و شهرسازیمنتشر کرد و در آن متن خطاب به رئیس‌جمهور تاکید کرد «به‌نظر نمی‌رسد در روش بازآفرینی شهری موردنظر جناب‌عالی بتوانم کار موثری انجام دهم. همچنین در ارتباط با سیاست دولت در بازار و روش ساماندهی امور اقتصادی به‌لحاظ شرایط موجود بازار نیز امکان هماهنگی ندارم.» و به بیانی روشن به دفاعی تمام‌قد از دیدگاه‌های نئولیبرال برخاست و با رنگ استعفا، از کارنامه ناموفق خود فرار کرد. با این حال نامزدهای تصدی شهرداری از طرف اعضای شورای شهر به‌گونه‌ای انتخاب شدند که مسیر رسیدن آخوندی به بهشت را می‌توان از سایر گزینه‌ها هموارتر خواند و حتی برخی عجله شورایی‌ها در بررسی نامزدها را به‌دلیل بریدن و دوختن قبای تصدی بهشت بر اندام عباس آخوندی می‌دانند؛ قبایی که حتی یکشنبه، ۶ آبان در ملاقات برخی از اعضای شورای شهر با وزیر مستعفی راه و شهرسازی در خانه وارطان (واقع در خیابان طالقانی) پرو شده بود.
در این میان اما کارگزارانی‌ها و هواداران شورایی محسن هاشمی که به‌صراحت مدیریت شهری را بازیچه سیاسی‌کاری هم‌جریانی‌هایشان می‌دانند و هاشمی را تنها گزینه موجود برای شهرداری می‌خواندند، حالا در میان گزینه‌ها مطلوبی نمی‌بینند از این رو محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران که از ابتدا محمدعلی نجفی را هم مرد استعفاها می‌دانست، به مزاح گفته است «آرای آقای هاشمی در حال رشد است و امیدواریم ۶ ماه دیگر با این روند رو به رشد آرا، آقای هاشمی شهردار شود!» مزاحی که در راستای بی‌ثباتی مدیریت شهری می‌تواند جدی تلقی شود.
غلامرضا انصاری، قائم‌مقام حزب اتحاد ملت نیز اگرچه در رای‌گیری اولیه اعضای شورای شهر تنها یک رای کمتر از عباس آخوندی داشت، ولی به‌نظر نخواهد توانست درنهایت نظرها را به خود جلب کند. پیروز حناچی، معاون شهرسازی و معماری فعلی شهردار تهران ۶ ماه پیش هم به‌عنوان گزینه شهرداری انتخاب شد و درنهایت از رقابت با مکارم و افشانی بازماند. نکته قابل توجه درخصوص حناچی، معاونت معماری و شهرسازی آخوندی در دولت یازدهم است که رنگ و بوی کاندیدای پوششی بودن علنی‌تری نسبت به سایرین به وی می‌زند.
سیدکامل تقوی‌نژاد که سابقه ریاست دفتر سیاسی حزب اعتماد را در کارنامه خود دارد، سهمیه حزب اعتماد ملی در دولت تدبیر و امید می‌خواندند، سهمیه‌ای که توانست ریاست سازمان امور مالیاتی را برعهده بگیرد. با این وصف اعتمادملی‌ها که در انتخاب دومین شهردار توانستند کاندیدای هم‌حزبی‌شان یعنی افشانی را راهی بهشت کنند این‌بار نیز سودای رسیدن به شهرداری را در سر می‌پرورانند ولی تقوی‌نژاد در مقابل عباس آخوندی که گفته می‌شود گزینه مورد نظر شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان است، رقابتی سخت خواهد داشت.
سلطه احزاب بر مدیریت شهری پایتخت
سایه سنگین سیاست بر شهر
پروسه انتخاب سومین شهردار تهران در یک سال اخیر همچنان درحال انجام است. بعد از اعلام لیست بلند و ابتدایی ۳۰ نفره اعضای شورای شهر تهران و بعد از انصراف چند نفر از این لیست، پنج نفر به‌عنوان گزینه‌های نهایی و با رای اعضای شورای پنجم انتخاب شدند تا از بین آنها، یک نفر راهی بهشت شود و به‌عنوان سومین شهردار تهران در یک سال گذشته فعالیت خود را شروع کند.
رسول کشت‌پور، عباس آخوندی، پیروز حناچی، تقوی‌نژاد و غلامرضا انصاری پنج گزینه تصدی شهرداری تهران هستند که یکشنبه همین هفته، برنامه‌های خود را برای مدیریت شهر تهران به شورای شهر اعلام می‌کنند تا درنهایت در تاریخ ۲۲ آبان‌ماه، شورایی‌ها یک نفر را به‌عنوان شهردار انتخاب کنند.
کشت‌پور هم بازنشسته است
در رای‌گیری اولیه، رسول کشت‌پور با کسب بیشترین آرا به‌عنوان گزینه اول از آن لیست بلند انتخاب شد. محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر در واکنش به معرفی کشت‌پور گفت که او بازنشسته است اما کشت‌پور اصرار می‌کند که این‌طور نیست و سه سال و سه ماه دیگر از خدمت او باقی‌مانده است.
سوای آغاز این کشمکش‌های تکراری؛ اینکه کشت‌پور بازنشسته است یا خیر و آیا آنقدر جدی است که آخوندی را پشت‌سر بگذارد و... نکته قابل تامل‌تر حضور محسن هاشمی، رئیس شورای شهر در ابتدای آن لیست بلند و بعد با تعداد آرای پایین در این لیست پنج نفره است.
جریان رسانه‌ای و حمایت از محسن هاشمی
در همین چند روز پس از اعلام لیست پنج نفره، نقل‌قول‌ها و کنش‌های جالب رسانه‌ای در این ارتباط رخ داده است. پیش از اظهارنظرهای گوناگون، روزنامه سازندگی ارگان حزب کارگزاران در صفحه نخست خود با انتشار تصویری از محسن هاشمی با تیتری تحت عنوان اتمام حجت، هاشمی را به‌عنوان بهترین و اصلی‌ترین گزینه شهرداری تهران معرفی می‌کند. هاشمی از سال ۹۲ و در دوئل تصدی ریاست شهر تهران با قالیباف تا امروز همواره به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین و البته بازنده‌ترین گزینه‌ها مطرح بوده و به عقیده بسیاری از هم‌طیف‌ها و همفکرهای جریان اصلاح‌طلبی، قربانی دعوای میان احزاب بوده است و نهایتا هرگز به صندلی بهشت نخواهد رسید.
شورای احزاب یا شورای شهر؟
این گزاره یعنی عدم اعتماد و انتخاب هاشمی در دفعات متعدد هم این را تایید می‌کند. محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران هم در تایید نگاه‌ها و انتخاب‌های حزبی در شورای شهر گفت: «شورای پنجم خیلی زیاد، حزبی رای می‌دهد.»
ناکامی به خاطر بی‌توجهی به خواسته‌های حزبی
در ادامه این جریان محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از رویه مدیریت شهر توسط شورای پنجمی‌ها، در نشست مشترک اعضای هیات‌رئیسه فراکسیون امید، شورای عالی اصلاح‌طلبان، شورای شهر و مجمع نمایندگان تهران گفت: «اعضای شورای شهر تهران و اکثر کلانشهرها به‌واسطه حضور در لیست امید شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان توانستند رای بیاورند و اشتباه است که تصور کنند عقبه حزبی‌شان باعث رای‌آوری آنها شده است، هر چند تعدادی از این آقایان هم عضو هیچ حزبی نبوده‌اند، به همین دلیل انتظار می‌رفت در مباحث کلان مدیریت شهری همچون انتخاب شهردار با شورای عالی اصلاح‌طلبان، مشورت‌های لازم صورت بگیرد که اگر این مشورت‌ها انجام می‌شد مطمئنا مجبور به تغییر شهردار در کمتر از یک سال نمی‌شدیم. برای عملیاتی کردن برنامه حداقل یک دوره چهار ساله مدیریتی لازم است، به همین دلیل عدم ثبات مدیریتی لطمه شدیدی به مدیریت شهری می‌زند. ثبات در مدیریت لازمه تحقق برنامه اداره شهر است.»
وضعیت فعلی، ناشی از دخالت احزاب در امور شهری است
کشمکش‌های حزبی، عدم ثبات و لطمه‌زدن به شهر، مولفه‌های اصلی سخنان محمدرضا عارف بود که به خوبی نشان می‌دهد شورای پنجمی‌ها در یک سال گذشته چه بر سر شهر آورده‌اند. با این همه، نکته قابل تامل‌تر در این باره واکنش محسن سرخو، عضو سابق شورای شهر تهران به سخنان عارف است، وی در واکنش به اظهارات عارف گفت: «تمامی مشکلاتی که تاکنون در شورای شهر تهران وجود داشته و اعضای این شورا نتوانستند نیازهای شهر تهران را برآورده کنند، عمدتا ناشی از دخالت‌های شورای سیاستگذاری و برخی تشکل‌های دیگر است که روحیه انحصارطلبی از گذشته در این تشکل‌ها حاکم بوده و متاسفانه منجر به این شده که با تمامیت‌خواهی و انحصارطلبی خودشان اجازه ندهند که اعضای شورای شهر به انتخاب اصلح بپردازند. برخی حکم‌هایی که از سوی این تشکل‌ها صادر می‌شود مبنی‌بر اینکه «شخصی که عضو شورای شهر است حق حضور در کاندیدای شهرداری تهران را ندارد»، مباحث غلطی است که متاسفانه مدام هم روی آن تاکید می‌شود. اگر واقعا قرار است شهر تهران با هدف تامین منافع شهروندان تهرانی اداره شود، در شرایطی که فرد اصلح برای مدیریت شهرداری در میان اعضای شورای شهر باشد نیز لازم است که این فرد برای اداره امور شهر تهران انتخاب شود. بعضی جریان‌ها منافعی در بخش‌های مختلف شهرداری دارند که این منافع به آنها حکم می‌کند مانع از شهرداری آقای هاشمی شوند. هر گزینه دیگری به جز محسن هاشمی برای شهرداری انتخاب شود، نتیجه قابل دفاعی برای شورای شهر پنجم دربر نخواهد داشت و با حذف او از گزینه‌های تصدی شهرداری تهران، نمی‌توان افق خاصی برای آینده مدیریتی شهر تهران متصور بود.»
سرخو در سخنانش ضمن انتقاد از جریانات حزبی، محسن هاشمی را بهترین گزینه برای تصدی شهرداری تهران و عدم انتخاب او را همین تعارض منفعتی برای اشخاص و جریانات در شهرداری تهران دانست.
طنز اما واقعی
وضعیت سخت و دشوار شورای شهر تهران در جریان انتخاب سومین شهردار تهران بر کسی پوشیده نیست. محمد علیخانی، عضو شورای شهر تهران بعد از اعلام پنج گزینه اصلی، طی سخنانی به طنز یا شاید جدی، رشد آرای هاشمی را نکته مثبتی دانسته و گفته است: «آرای آقای هاشمی درحال رشد است و امیدواریم ۶ ماه دیگر با این روند رو به رشد آرا، آقای هاشمی شهردار شود.»
این طنازی، واقعیت شورای شهر پنجم در یک سال اخیر بوده است، انتخاب محمدعلی نجفی در شهریورماه ۹۶ و استعفای او در فروردین و اردیبهشت ۹۷، انتخاب محمدعلی افشانی در اردیبهشت ۹۷ و خداحافظی او در آبان ۹۷، نشان‌دهنده ماندگاری ۶ ماه و اندی شهرداران پایتخت در منصب مدیریتی شهر تهران دارد و با این رویه پیش رو و گمانه‌زنی‌هایی که وجود دارد، هیچ بعید نیست که دوباره ۶ ماه بعد شورای شهر مجبور به انتخاب گزینه دیگری باشد و آن وقت هاشمی تنها گزینه شورای پنجمی‌ها برای شهرداری تهران شود.
برخی گزینه‌ها شبیه به شوخی هستند
حالا ورای چرایی انتخاب یا عدم انتخاب هاشمی به‌عنوان شهردار تهران، وجود برخی دیگر از اسامی در بین پنج نفر نهایی نیز جالب توجه است. غلامرضا انصاری یکی از اعضای سابق شورای شهر تهران است که فارغ از مسئولیت در سفارت ایران در انگلیس و ترکمنستان و تحصیلات علوم آزمایشگاهی و حضور در یکی از شرکت‌های بزرگ تابعه وزارت کار، حواشی مختلفی را در دوره چهارم شوراها پشت‌سر گذاشته است. حضور در پروژه یاشار سلطانی و البته اظهارنظرهایی درباره برجام که او در مناظره با قدیری ابیانه گفته بود: «به جای اینکه با شاخ گاو دربیفتیم، باید پستان این گاو را در دهان بگیریم»، تمام آن چیزی بود که غلامرضا انصاری در زمان تصدی مسئولیت شهری مبادرت به انجام آنها کرده بود، البته اینها سوای سن بالای اوست که با ۶۲ سال مثل بسیاری دیگر از افراد منتخب نافی شرط جوانگرایی برای شهردار شدن است.
در پایان می‌شود گفت که هاشمی همان‌طور که خودش هم گفته کاندیدا نیست، حتی اگر بخواهد و برایش جریان رسانه‌ای هم به راه بیندازند. در هر صورت انتخاب هر فرد دیگری از این پنج نفر به گفته بسیاری از کارشناسان شهری نمی‌تواند برای شهر گره‌گشا باشد و تهران همچون یک سال گذشته رنگ عمران و آبادی و آرامش را نخواهد دید.
ارسال نظر