چرا ایران به سمت ساخت آزمایشگاه "مرجع خلاء" حرکت کرد؟

به گزارش پارس نیوز، ساخت آزمایشگاه "مرجع ملی خلاء" در سایت فردو یکی از دستاوردها و بهره‌برداری‌های صنعتی از فن‌آوری هسته‌ای کشور است و بنا بر اعلام مسئولان کشور قرار است این آزمایشگاه ۲۰ فروردین سال 1398 هم‌زمان با روز ملی فن‌آوری هسته‌ای افتتاح شود.

ساخت آزمایشگاه مرجع ملی خلاء، اقدامی اساسی در عرصه رقابت اقتصادی و استراتژیک و صنعت هسته‌ای کشور است. آزمایشگاه مرجع ملی خلاء، حلقه ارتباطی آزمایشگاه‌های کارخانه‌ها و تمامی تجهیزات اندازه‌گیری با واحدهای اندازه‌گیری اصلی است.

اعتبار اندازه‌گیری‌ها در داخل کشور به کالیبراسیون آنها توسط آزمایشگاه‌های معتبر و قابل ردیابی به مراکز ملی و در نهایت قابل ردیابی به مراکز بین‌المللی است.

در حوزه فن‌آوری خلاء با وجود اهداف مرکز ملی اندازه‌شناسی و مرکز ملی تایید صلاحیت ایران، اقدام جامع و کاملی در زمینه اندازه شناسی به خصوص محدوده خلاء متوسط به بالا انجام نشده است و عملا دانش و تجربه کافی در این زمینه وجود ندارد.

کالیبراسیون ابزارهای اندازه‌گیری در داخل کشور صرفا از طریق روش‌های ثانویه با استفاده از مراجعی انجام می‌گیرد که یا قابلیت ردیابی به استانداردهای مرجع را ندارند یا این قابلیت صرفا برای محدوده‌های خلاء پایین است.

در حوزه خلاء متوسط نیز کالیبراسیون با روش‌هایی ثانویه و مقایسه با ابزارهایی انجام می‌شود که صحت و سقم این کالیبراسیون با توجه به عدم کالیبره بودن ابزار مرجع، در هاله‌ای از ابهام است و قابل اعتماد نیست. از طرف دیگر، کلیه محصولات داخلی تولید شده در حوزه خلاء فاقد هرگونه استاندارد است و کشور از کمبود یک آزمایشگاه مرجع در زمینه آزمون و کالیبراسیون تجهیزات خلاء به ویژه فشارسنج‌های خلاء در تمام محدوده‌های خلاء از خلاء پایین تا خلاء بسیار بالا، رنج می‌برد.

علاوه بر ابعاد استراتژیک راه‌اندازی چنین آزمایشگاهی در زمینه کالیبراسیون ابزار دقیق حوزه فن‌آوری خلاء، این آزمایشگاه قادر خواهد بود در زمینه تست و کالیبراسیون ثانویه ابزارها و تجهیزات خلاء به عنوان تنها مرجع ملی استانداردسازی تجهیزات خلاء خدمات رسانی کند و امکان کالیبراسیون و استانداردسازی تجهیزات خلاء تولید و موجود در داخل کشور فراهم می‌گردد.

با توجه به این‌که فن‌آوری خلاء یکی از فن‌آوری‌های برجسته و حیاتی در حوزه‌های مختلف فعالیت سازمان انرژی اتمی است و با توجه به توانمندی‌های علمی، فنی و ظرفیت‌های تجربی و عملیاتی که در طول سال‌ها در زیرمجموعه‌های این سازمان به دست آمده است،‌ سازمان انرژی اتمی اقدام به راه‌اندازی آزمایشگاه ملی مرجع خلاء کرد تا در بالاترین سطح امکان ارایه خدمات در زمینه‌های مختلف حوزه خلاء مثل کالیبراسیون‌های اولیه را داشته باشد. فن‌آوری خلاء در حوزه گداخت هسته‌ای، فوتونیک (شاخه‌ای از علم که به گسیل، عبور، تقویت و ثبت نور به‌ وسیلهٔ ابزار نوری می‌پردازد)، شتابگرها، لیزر و چرخه سوخت هسته‌ای کاربرد دارد.

کاربردهای دیگر تکنولوژی خلاء در صنایعی از جمله هوانوردی، کشاورزی، خودروسازی، سوخت‌های فسیلی، محیط زیست، آزمایشگاها، زیردریایی، معدن، استخراج، گاز و نفت و غیره است.