مروری بر دست گل بزرگی که ژنرال در پارس جنوبی به آب داد

به گزارش پارس نیوز، در مردادماه سال 96 بود که رئیس جمهور برای دفاع از وزیر پیشنهادی نفت که در دولت یازدهم هم سکاندار هدایت این وزارتخانه بود، پشت تریبون بهارستان ایستاد و گفت: «برخی از وزرای ما اسامی‌شان در دنیا برند جذاب است.»

حسن روحانی از سه وزیر در اینجا به عنوان برند نام برد که یکی از آنها «بیژن نامدار زنگنه» بود.

رئیس جمهور در اینجا در تعریف از برند بودن وزیر نفت دولتش گفت: «برای من مهم است که وزیر نفت من کسی باشد که بتواند سرمایه خارجی را به داخل کشور بیاورد.»

یکی از سرمایه گذاری‌های خارجی که در دولت دوم روحانی در کشور اتفاق افتاد حضور شرکت نفت و گاز فرانسوی توتال بود. قراردادی که در آن زمان جنجال زیادی به پا کرد که چرا از یک شرکت بدنام که پیشتر غیرقابل اعتماد بودنش را نشان داده بازهم در یک پروژه مهم شرکت داده شده است.

 شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال در سال ۱۳۷۹ برای توسعه بخش بالادستی فاز ۱۱ پارس جنوبی به توافق رسیدند و تفاهم‌نامه‌ای به امضا رساندند. اما عملاً اقدام خاصی از طرف این شرکت فرانسوی صورت نگرفت و در نهایت توتال فرانسه که به دنبال خروج از این پروژه بود با ارائه رقمی بسیار بالا برای توسعه این فاز، ایران را در شرایطی قرار داد که نتواند پس از حدود ۸ سال معطل ماندن فاز ۱۱، این قرارداد را با شرکت فرانسوی به امضا برساند. شرکت ملی نفت ایران با پیشنهاد حدود ۱۰ تا ۱۱ میلیارد دلاری فرانسویها مخالفت کرد و به این ترتیب شرکت توتال از این پروژه کنار گذاشته شد.

 وزیر نفت نیز تمام قد از قرارداد خود دفاع کرد و خطاب به منتقدان گفت: «یا فرمودند به جای توتال بای یک شرکت خوشنام امضاکنید. خوب این شرکت های خوشنام را به ما معرفی کنید. بریم انگلیس میگید روباه پیر، آمریکا هم که هیچ، فرانسه هم که اینطور میگید، پس کیا بیان؟"اگر قرار است ما با اروپایی ها کار کنیم قوی ترین آنها، فرانسه هست، بعد هم فرانسه با چین آمده است.»

اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی نیز درباره این قرارداد بیان داشت که «قرارداد با شرکت توتال به معنای شکست آمریکا و تحریم هاست و هر کس که به توسعه ایران علاقه مند است باید از انعقاد این قرارداد خوشحال باشد اما متاسفانه عده ای از این اتفاق ناخرسند هستند.»

روز دوشنبه 29 اردیبهشت بیژن نامدار زنگنه دوباره آب پاکی را به دست منتقدان ریخت و درباره آخرین وضعیت قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی، گفت:  «توتال به صورت رسمی قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی را ترک کرده  و بیش از 2 ماه است که اعلام کرده از قرارداد خارج می شود.»

با این اوصاف دوباره ماجرای عهدشکنی توتال تکرار شد و ضرر و زیان‌هایی به پروژه‌ای که بایستی در این مدت کار در آن انجام می‌شد وارد شد.

در همین حیطه، هدایت الله خادمی، نایب رییس کمیسیون انرژی مجلس بیان کرد: «قرارداد قابل ذکری در دوران برجام بسته نشده است و قرارداد توتال نیز وقت ما را تلف کرد و اطلاعات ما را گرفت و در شرکت‌های قطری که با آنها مشارکت داشت از آن استفاده کرد.»

وی در ادامه گفت: ما با شرکت توتال اروپایی‌ در رابطه با فاز ۱۱ پارس جنوبی قرارداد بستیم که نتیجه آن نیز چندان مشخص نبود. دو هفته پیش نیز بنده نامه‌ای به وزیر فرستادم و از ایشان خواستم گزارشی در رابطه با فاز یازدهم پارس جنوبی به ما دهد و امکان بازدید را فراهم کند تا ما از نزدیک ببینیم چه اتفاقی افتاده است.

حالا وزیر برندی که قرار بود سرمایه خارجی به کشور وارد کند، طوری عمل کرد که بازهم ایران عهدشکنی طرف غربی را به خود دید و از سوی دیگر هم گفته می شود که با سرمایه‌گذاری غیراروپایی نیز بدرفتاری شده و این شرکت‌ها از ایران رفته‌اند.

خادمی در این باره تصریح می کند: «اشتباهی که ما کردیم این بود که فکر کردیم بعد از برجام همه درها باز خواهد شد و آنها همه کارها را انجام خواهند داد. ما حتی با شرکت‌های نفتی شرقی آسیا نیز بدرفتاری کردیم و چند شرکت آسیایی، ایران را ترک کردند. ما فکر کردیم که دیگر دست‌مان باز شده است و به سراغ شرکت‌های بزرگ غربی می‌رویم ولی این اتفاق نیفتاد. امروز باید دوباره ارتباط خود را با شرکت‌های شرقی آسیا اصلاح کنیم تا بتوانیم راه را ادامه دهیم.»

با این اوصاف با قرارداد توتال نه تنها سرمایه خارجی به کشورمان نیامد بلکه اعتبار ایران در حوزه‌های دیگر سرمایه گذاری نیز خدشه دار شد.

سوابق سوء شرکت توتال در کنار عدم پیش‌بینی سازوکار مناسبی برای شرایط بازگشت احتمالی تحریم‌ها، انتقادات زیادی را از سوی کارشناسان به همراه داشت. توتال طی ۲۰ سال گذشته در چند مرحله قراردادهای متعددی با شرکت ملی نفت ایران به امضا رسانده و هر بار به بهانه‌های واهی پروژه‌ها را نیمه‌کاره رها کرده است.

از سوی دیگر نگرانی برخی از کارشناسان این است که اطلاعات استراتژیک نفتی ایران به قطر می‌رود؟ در حالی شاهد خروج توتال از قرارداد فاز ۱۱ پارس‌جنوبی بدون پرداخت هیچ جریمه‌ای هستیم که کارشناسان و رسانه‌ها هنگام امضای این قرارداد به وزارت نفت هشدار داده بودند که ارائه همه اطلاعات پارس‌جنوبی به توتال فرانسه می‌تواند خسارات زیانباری را در آینده متوجه ایران کند، زیرا توتال هم‌پیاله قطر، شریک و رقیب ایران در میادین مشترک هم است. کارشناسان مطرح می‌کنند که توتالی که بدون هیچ هزینه‌ای پروژه به این مهمی را ترک گفت و همچنین بدعهدی را چاشنی کارش قرار داد، آیا نمی تواند با فروش اطلاعات به قطار این پروژه را با خیانت به ایران تکمیل کند؟فاز ۱۱ پارس‌جنوبی، مرزی‌ترین فاز به شریک کشور قطر در این میدان مشترک است و از نظر کارشناسان این فاز استراتژیک‌ترین فاز پارس‌جنوبی به شمار می‌آید.

با همه این اوصاف همه این هشدارها به وزیر برند روحانی در زمان انعقاد قرارداد مجدد با توتال از سوی منتقدان داده شد و حالا باید دید که وزیر برند روحانی که ژنرال وزرای دولت معروف است در برابر این خسارت بزرگی که به کشور وارد کرده چه پاسخی خواهد داد؟