برجام فقط به امضاء کنندگان آن تعلق ندارد

در ادامه رایزنی‌های وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها در خصوص اقدام غیرقانونی و یکجانبه دولت آمریکا از جمله در خروج از برجام، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه طی نامه‌ای به همتایان خود، ضمن تشریح پیامدهای خطرناک این اقدام ایالات متحده، خواستار محکومیت زیاده‌خواهی و اقدامات غیرقانونی آمریکا از سوی این کشورها و تداوم اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از سوی آنها شد.

* افزایش، تغییر و مذاکره مجدد درباره گستره، مقررات و چارچوب زمانی برجام ممکن نیست

وزیر امور خارجه کشورمان در نامه خود، خروج آمریکا از برجام را نقطه اوج تلاش‌های مسبوق به سابقه آمریکا در نقض و تضعیف برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد دانست و با اشاره به اینکه برجام همانند هر توافق بین المللی دیگری، تابع قاعده وفای به عهد و مبتنی بر تعهدات متقابل کلیه طرف‌هاست، تاکید کرد که گستره، مقررات و چارچوب زمانی این توافق، نتیجه مذاکرات دقیق، حساس و متوازن چندجانبه است که افزایش، تغییر و یا مذاکره مجدد درباره آنها ممکن نیست.

رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: بهره حاصل از این توافق برای ملت ایران نیز نمی‌تواند به هیچ شرطی به غیر از اقدامات داوطلبانه مرتبط به موضوع هسته‌ای - که به طور مشخص و منحصراً  در برجام و ضمائم آن درج شده‌اند - مشروط شود.

وی متذکر شد که خروج نامشروع دولت  آمریکا از برجام و خصوصاً روش‌های قلدرمآبانه‌ای که این دولت برای همراه کردن سایر دولت ها استفاده می‌کند، اصل وفای به عهد را نقض، حاکمیت قانون و حقوق بین‌الملل را در سطح بین‌المللی بی‌اعتبار و اهداف و اصول منشور ملل متحد و کارآیی نهادهای بین‌المللی را به چالش می‌کشد.   

*برجام فقط به امضاء کنندگان آن تعلق ندارد

 وزیر خارجه در این نامه، با تأکید بر این موضوع که برجام بحرانی غیرضروری که بیش از یک دهه به درازا کشیده بود را خاتمه بخشید، خاطرنشان کرد که برجام به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد ضمیمه و به موجب آن تائید شده است. لذا  برجام فقط به امضاء کنندگان آن تعلق ندارد تا یک طرف بتواند بر اساس سیاست داخلی و یا اختلافات سیاسی با هیأت حاکمه سابقش، دل خواهانه و غیرمسئولانه آن را رد کند.

وی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران، علیرغم کارشکنی‌های مداوم و اجرای معیوب تعهدات آمریکا از ابتدای اجرای این توافق، به تعهدات خود وفق برجام کاملاً پایبند مانده است، تأکید کرد: اگر قرار باشد برجام ادامه یابد، اعضای باقیمانده در برجام و سایر شرکای تجاری باید به کشورمان اطمینان دهند خسارات ایران ناشی از خروج آمریکا از برجام، بی قید و شرط از طریق اقدامات ملی، منطقه‌ای و جهانی جبران می‌شوند.

*حقوق مردم از برجام جبران نشود اقدام متناسب در پاسخ به آمریکا انجام می‌دهیم

وزیر خارجه کشورمان در این نامه همچنین تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفته است تا با حسن نیت از سازوکارهای برجام برای یافتن راه حل مناسب و تعیین امکان و چگونگی تضمینِ بهره برداری کامل مردم ایران از برجام از سوی طرف‌های باقیمانده در این توافق و سایر شرکای اقتصادی استفاده کند، ولی چنانچه پس از به کار بستن راهکارهای موجود، حقوق و بهره مندی مردم ایران جبران نشود، ایران همانگونه که در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نیز آمده، حق دارد تا اقدامات متناسب در پاسخ به اقدامات غیرقانونی مستمر و متعدد آمریکا، به ویژه خروج این کشور از توافق هسته‌ای و اعمال مجدد تمامی تحریم‌های یکجانبه علیه ایران انجام دهد.   

*تک تک اعضای جامعه بین المللی موظف هستند تا در برابر قانون گریزی، روش های قلدرمآبانه و بی اعتنایی آمریکا به حکومت قانون بایستند

 ظریف با اشاره به سخنان اخیر پامپئو مبنی بر این که در صورت عدم تسلیم ایران به خواسته‌های غیرقانونی ایالات متحده، کشورمان را «هدف شدیدترین تحریم های تاریخ» قرار خواهند داد، متذکر شد که این سخنان نه تنها برجام، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و قواعد حقوق بین الملل را نقض می‌کند، بلکه با تعهد صریح آمریکا در بیانیه الجزایر در سال ۱۹۸۱ نیز تعارض آشکار دارد. ایالات متحده در بیانیه مذکور متعهد شده است که از مداخله در امور داخلی ایران خودداری ورزد.

وزیر امور خارجه در پایان، یادآور شد که تک تک اعضای جامعه بین المللی موظف هستند تا در برابر قانون گریزی، روش های قلدرمآبانه و بی اعتنایی آمریکا به حکومت قانون بایستند. نباید به ایالات متحده اجازه داد تا دیگر کشورها را تهدید کند یا خلاف مفاد قطعنامه شورای امینت گام بردارد. آمریکا نمی‌تواند سایر کشور را به نقض قطعنامه ای وادار کند که بر اساس ماده ۲۵ منشور ملل متحد صادر شده است. این ماده از همه دولت ها می‌خواهد که «اقدامات مناسب برای حمایت از اجرای برجام را انجام دهند، از جمله انجام اقدامات متناسب با برنامه اجرایی در برجام و این قطعنامه و اجتناب از اقداماتی که اجرای تعهدات بر اساس برجام را تضعیف می‌کند.»

بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه پیش از این اظهار داشت: محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نامه‌ای تفصیلی به همتایان خود در سایر کشورها، آخرین وضعیت برجام پس از خروج یکجانبه آمریکا از آن و تداوم رویکرد تحریک آمیز و غیرقانونی دولت این کشور در تخریب این توافق بین‌المللی را تشریح کرد.  

قاسمی افزود: این نامه مهم توسط برخی فرستادگان ویژه و نیز سفرای جمهوری اسلامی ایران در اختیار وزرای امور خارجه دیگر کشورها قرار می‌گیرد.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که روز دوشنبه هفتم خرداد ماه سفری به هند داشت در جمع خبرنگاران گفت: در این روزها مشورت‌های گسترده‌ای در رابطه با اقداماتی که آمریکا انجام داده در نقض برجام و خروج از آن صورت خواهد گرفت و همکاران من با نامه‌ای که برای وزرای خارجه نوشتم مشغول دیدار از بسیاری کشورها هستند، در برخی موارد من حضور می‌یابم، برخی موارد سایر همکاران وزرات خارجه و برخی موارد سایر دوستان از سایر دستگاه‌ها و حسب مورد این سفرها و گفت‌وگوها در سطوح مختلف ادامه می‌یابد.

*خروج آمریکا از برجام

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا 18 اردیبهشت ماه خروج این کشور از برجام را اعلام و پس از آن سندی را برای بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران امضا کرد و گفت که بالاترین سطح تحریم‌های اقتصادی را اعمال خواهیم کرد.

وزیر خارجه ایران دو روز بعد (20 اردیبهشت) در دو نامه جداگانه به آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به این اقدام آمریکا اعتراض کرد.

ظریف در این باره گفته بود: من روز 20 اردیبهشت راجع به تخلفات آمریکا و اتفاقاتی که افتاده یک نامه به خانم موگرینی و یک نامه به دبیرکل ملل متحد نوشتم. در نامه به موگرینی درخواست کمیسیون مشترک شده است. کمیسیون مشترک طبق روال برجام با جلسه مدیران سیاسی شروع می‌شود و بعد در صورت ضرورت به سطح وزرا خواهد رسید.

در نامه ظریف به گوترش آمده است: «در تاریخ 18 اردیبهشت 1397، رئیس‌جمهور ایالات متحده‌، با نقض اساسی قطعنامه‌ 2231 شورای امنیت که برنامه ‌جامع اقدام مشترک (برجام) هم ضمیمه‌ آن است، تصمیم یکجانبه و غیرقانونی خود مبنی بر خروج از برجام را اعلام کرد. به طور همزمان، وی با امضای یک یادداشت ریاستی به مراجع آمریکایی ذیربط دستور داد، «حضور ایالات متحده آمریکا در برجام را متوقف کنند» و «همه ‌تحریم‌های آمریکا که وفق برجام لغو یا اجرای آنها متوقف شده بود را مجددا تحمیل کنند»، و بدین ‌ترتیب مرتکب چندین مورد «عدم پایبندی اساسی» نسبت به برجام و تخلف آشکار از قطعنامه 2231 شورای امنیت شد. این اقدامات بی‌اعتنایی کامل به حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد است، اصل حل و فصل صلح‌آمیز اختلافات را تضعیف می‌کند، چندجانبه‌گرایی و نهادهای آن را به مخاطره می‌اندازد، حاکی از بازگشت به عصر فاجعه‌بار و شکست‌خورده ‌یک‌جانبه‌گرایی است و باعث تشویق سرکشی و قانون‌ستیزی می‌شود.»

پس از این اقدام ترامپ، رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران سفرهایی را به چین، روسیه و بلژیک انجام داد و ضمن رایزنی با وزرای خارجه چین و روسیه در نشستی با موگرینی و سه وزیر اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) در بروکسل شرکت کرد. وزیر خارجه ایران همچنین دوشنبه هفته جاری (هفتم خرداد ماه) در سفری یک روزه به دهلی‌نو با وزیر خارجه هند ابعاد مختلف همکاری‌ها بعد از خروج آمریکا از برجام را مورد بررسی قرار داد و توافقات خوبی از جمله تشکیل کمیته‌هایی در زمینه همکاری‌های بانکی، نفتی و بازرگانی در این سفر حاصل شد.