ترامپ و کیم پیش به سوی بهبود مناسبات

 احتمال داده شده دیدار دونالد ترامپ و کیم جونگ اون اواخر ماه می یا اوایل ژوئن (خردادماه 97) انجام شود، زمان ملاقات رهبر کره شمالی با رئیس جمهوری کره جنوبی نیز چند روز پیش از دیدار با ترامپ، 27 آوریل ( 10 اردیبهشت ماه 97) اعلام شده است.
درحالی که رسانه ها طی چند روز گذشته از گفت وگوی تلفنی ترامپ با کیم خبر داده بودند مقام های کاخ سفید این مذاکره را تکذیب اما اعلام کردند که پمپئو رئیس سیا که برای تصدی وزارت امور خارجه این کشور معرفی شده با رهبر کره شمالی دیدار کرده است.
روزنامه واشنگتن پست به نقل از دو مقام آگاه نوشت: مایک پمپئو به عنوان فرستاده ترامپ سفری مخفیانه به کره شمالی داشته و این سفر پمپئو بخشی از تلاش ها برای تدارک مقدمات دیدار میان ترامپ و کیم بوده است.
زمان سفر پمپئو طی چند هفته گذشته و پس از آن بود که وی به عنوان وزیر امور خارجه جدید معرفی شد.
ترامپ پیشتر گفته بود: گفت وگوهای مستقیمی «در سطوح بسیار بالا» با کره شمالی جریان دارد تا مقدمات دیدارم با کیم فراهم شود.
وی افزود: یا دیدار بسیار خوبی خواهیم داشت یا دیدار خوبی نخواهیم داشت. شاید با توجه به اتفاقات آینده، اصلا با هم دیدار نکنیم. اما فکر می کنم که فرصت خوبی برای حل یکی از مشکلات جهانی داریم.
محل این ملاقات اعلام نشده اما گمانه زنی ها حاکیست که پنج محل برای انجام این دیدار پیشنهاد شده است.
آزمایش های هسته ای و موشکی کره شمالی که در سال گذشته میلادی شدت بیشتری گرفته بود تنش های واشنگتن و پیونگ یانگ را افزایش داد و کار به جایی رسید که آمریکا از طریق سازمان ملل تحریم های گسترده ای را علیه کره شمالی وضع کرد.
همچنین «کمیته تحریم های کره شمالی» بنابه درخواست آمریکا 21 شرکت کشتیرانی، یک فرد تایوانی، 15 کشتی کره شمالی و 12 کشتی دیگر را که متعلق به پیونگ یانگ نیست، تحریم کرد.
شورای امنیت سازمان ملل پیش از آن صادرات زغال سنگ، آهن، منسوجات، شیلات و برخی محصولات دیگر کره شمالی و نیز صادرات نفت خام و پالایش شده به این کشور را تحریم کرده است.

**اهمیت ملاقات تاریخی برای ترامپ
دیدار تاریخی سران آمریکا و کره شمالی از جنبه های مختلفی برای واشنگتن اهمیت دارد و آنقدر ارزش دارد که ترامپ همه تلاشش را به کار گیرد تااین ملاقات را در تاریخ به نام خودش ثبت کند.
ترامپ به عنوان چهره ای خشونت طلب در افکارعمومی داخل و خارج از آمریکا شناخته شده است و کاخ سفید به خاطر جنگ عراق، افغانستان و حضور در سوریه اینک زیر فشارهای سنگینی قرار دارد.
انجام ملاقات با رهبر کره شمالی، کشوری که طی سال های گذشته همواره در تنش شدید با آمریکا بوده و به تازگی هم تهدیدهای موشکی اش علیه آمریکا را با افزایش برد موشک ها به نمایش گذاشته و اذهان عمومی مردم آمریکا را به خود معطوف کرده، برای تلطیف چهره رئیس جمهوری آمریکا نزد افکار عمومی بسیار حائز اهمیت است.
اگرچه ترامپ با انتصاب های اخیرش در کابینه ازجمله به کارگیری جان بولتون جنگ طلب در جایگاه مشاور امنیت ملی و نیز معرفی پمپئو برای وزارت امور خارجه آمادگی اش را برای مداخله نظامی در هر جایگاهی که بخواهدبه نمایش گذاشته اما همزمان درصدد است نشان دهد تلاشش را برای انجام مذاکره و حل مسائل جهانی ازطریق گفت وگو به کار می گیرد.
مسلم است که اگر ترامپ موفق شود به جای درگیری نظامی در مذاکره با کره شمالی تهدید های هسته ای این کشور را علیه آمریکا رفع و ارتباطات مشترک را پس از سال ها قطع رابطه احیا کند برای دولت او بسیار کم هزینه تر خواهد بود و بسیار هم برد تبلیغاتی دارد.
ترامپ اینک در موضوع برجام خود را سر دوراهی دو سر باختی قرار داده و در موضوع سوریه نیز همچنان تحت فشار افکارعمومی داخلی از یک سو و افکار عمومی جهان از سوی دیگر قرار دارد لذا در این شریط آشتی با کره شمالی می تواند گزینه مناسبی برای تلطیف فضای موجود باشد.
رئیس جمهوری آمریکا از قبل از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری گفته بود که در توافق برجام(برنامه جامع اقدام مشترک) سر آمریکایی ها کلاه رفته و منافعشان آنطور که باید تامین نشده لذا آن را پاره خواهد کرد. بیش از دو سال از اجرای برجام می گذرد و ترامپ باوجود همه کارشکنی ها هنوز نتوانسته از برجام خارج شود؛ از یکسو نمی تواند برخلاف وعده ای که داده عمل کرده و برجام را پاره نکند و ازسویی برهم زدن برجام آسان نیست زیرا یک توافق دو جانبه نیست و کل جهان مقابل او ایستاده است و او حالا می خواهد نشان دهد-درصورت ادامه ایستادگی برای حفظ برجام- اگر مجبور شده که برجام را پاره نکند توانسته امتیاز بیشتری بگیرد.
در این شرایط باتوجه به موضع محکم تهران مبنی بر غیرقابل مذاکره بودن مجدد برجام و نیز ایستادگی اروپا در مقابل واشنگتن برای حفاظت ازبرجام، ترامپ تحت شدیدترین فشارها قرار دارد و گمان می کند مذاکره و توافق با کره شمالی می تواند بخش قابل توجهی از این فشارها را کاهش دهد.
موضوع مهم دیگری که اهمیت آن برای کاخ سفید کم نیست،جایگاه ونقش چین در منطقه و جهان است. منطقه جنوب شرق آسیا برای واشنگتن از ابعاد مختلف سیاسی، نظامی و بویژه اقتصادی اهمیت بسیاری دارد و به زعم آمریکا شاید پس از توافق با کره شمالی بتواند معادلاتش را در این منطقه کم هزینه تر پیش ببرد.
البته برای آمریکا مهم است که نشان دهد از موضع اقتدار مذاکره با کره شمالی را دنبال می کند و تشدید تحریم های اخیر علیه پیونگ یانگ را عامل مهمی برای به میز مذاکره کشاندن کره شمالی معرفی می کند؛ هرچندکه مقامات پیونگ یانگ هم که در سال های گذشته اقتدار موشکی و هسته ای شان را بارها آزمایش و برد موشک هایشان با قابلیت حمل کلاهک هسته ای را به نمایش گذاشته اند می گویند از موضع اقتدار انجام مذاکره را پذیرفته اند.

**نقش راهبردی چین
حتی اگربپذیریم پیونگ یانگ وواشنگتن هردو بسیار مشتاق بر انجام ملاقات و بهبود روابط هستند اما نقش بسیار کلیدی چین را نباید در این موضوع فراموش کرد.
چین که همواره سعی می کند نقش و جایگاهش در امور سیاسی و بویژه نظامی منطقه ای و جهانی را بسیار کمرنگ نشان دهد و موضع گیری های آشکاری نداشته باشد تا مبادا رشد و جایگاه اقتصادی اش آسیب نبیند به هیچ عنوان اجازه نخواهد داد معادلات حوزه های غیراقتصادی نیز در نزدیکی مرزهایش آن هم در حوزه کره شمالی بدون نظر و دخالت او جریان یابد.
نقش پکن در تصمیم گیری های کره شمالی بر کسی پوشیده نیست و طی سال های گذشته روابط سیاسی، اقتصادی و موضع گیری های چین خود به تنهایی گویای این مهم است، حالا به آن اضافه کنید نخستین سفر خارجی رهبر جوان کره شمالی که اوایل فروردین ماه امسال به مدت چهار روز به پکن انجام شد.
سفر بسیار مهمی که درست چند مدت قبل از ملاقات کیم با رئیسان جمهوری کره جنوبی و آمریکا انجام شد و از ابعاد مختلفی قابل تحلیل است.
کارشناسان سفر غیر منتظره کیم به چین را در این برهه زمانی حاوی این پیام مهم تحلیل می کنند که پکن بزرگترین حامی کره شمالی است و از نفوذ بسیار بالایی در حاکمیت پیونگ یانگ برخوردار است.
به طور قطع کیم در این سفر معادلات منطقه ای و ابعاد مختلف مذاکره با آمریکا را با پکن درمیان گذاشته و ملاحظه های لازم را نیز گرفته است تا هماهنگی های لازم در این زمینه به عمل آید.
رایزنی با پکن پیش از ملاقات با ترامپ که از یک سو نمایانگر اقتدار جایگاه و دست بالای چین در منطقه و معادلات جهانی است از سوی دیگر به مثابه حضور از موضع بالای پیونگ یانگ در مذاکرات با آمریکا قابل بهره برداری است.
بی شک رهبر کره شمالی پس از این سفر با قدرت چانه زنی بالاتری به ملاقات با ترامپ خواهد رفت و تلاش می کند امتیازی های بیشتری بگیرد.
شی جین پینگ رییس جمهوری خلق چین دوستی با کره شمالی را راهبردی خوانده و گفته است برای پیشبرد فرایند خلع سلاح اتمی با دیگر کشورها همکاری می کند اما کره شمالی هم تاکید کرده آمریکا و کره جنوبی باید به اقدامات مطلوب این کشور حسن نیت نشان دهند.
کره شمالی نشان داد اگرچه پذیرفته وارد مذاکره با آمریکا شود اما این به معنای نادیده انگاشتن چین نیست و پکن را همچنان قدرت بزرگ منطقه ای و جهانی در تصمیم سازی هایش باور دارد؛ نکته ای که ترامپ باید با اشراف به آن وارد مذاکره شود.
حضور نظامی آمریکا در منطقه، حاشیه های مربوط به دریای جنوبی، پایگاههای نظامی واشنگتن، رزمایش های مشترک کاخ سفید با کره جنوبی ازجمله موارد محل اختلاف کره شمالی و چین با آمریکا و برخی دیگر کشورهای منطقه است که درصورت وقوع توافق بین پیونگ یانگ و واشنگتن احتمال حل برخی از این چالش های پیش روی پکن نیز وجود خواهد داشت.
واقعیت سال های گذشته نشان داده شبه جزیره کره همواره آبستن جنگ بوده؛ جنگی که پکن به هیچ عنوان آن را نمی خواهد زیرا مناسبات اقتصادی اش را بشدت تحت تاثیر قرار می دهد و این اولویت مهم چین است؛ حالا چه چیزی بهتر از توافق کره شمالی که از یکسو با توکیو و سئول و از طرفی با آمریکا بشدت درگیر است و هرزمان احتمال شعله ور شدن این جنگ نیز وجود دارد.

**چانه زنی های کیم قبل از دیدار
مذاکره یعنی بده بستان، امتیازی بدهی در ازایش چیزی بگیری و اگرچه ارتباط برای این توافق زمانی موثر و نتیجه بخش معنا می شود که طرفین به قائده بازی برد-برد قائل باشند اما این به معنای این نیست که قدرت چانه زنی را بالا نبری و از موضع بالا وارد مذاکره نشوی.
اقدامات اخیر کره شمالی نشان می دهد کیم تلاش خود را به کار گرفته تا از موضع اقتدار و دست نسبتا بالا در مذاکره با ترامپ حاضر شود تا بتواند قدرت چانه زنی اش را بالا ببرد.
در این زمینه سفر بی سابقه اش به چین از یکسو، تلاش برای حل مشکلاتش با کره جنوبی از سوی دیگر از جهات گوناگونی تحلیل می شوند.
کره شمالی چند وقت پیش اعلام کرد: برجام یک توافق بین المللی بسیار مهم میان ایران و پنج به علاوه یک است که باید مورد احترام قرار گیرد و پیونگ یانگ از آن دفاع می کند.
«رودونگ سینمون» روزنامه ارگان حزب حاکم کره شمالی در بیانیه ای تاکید کرد: این کشور دارای روابط بسیار حسنه در 45 سال گذشته با ایران بوده است و «تهدیدهای دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا برای خروج از برجام را نادرست می داند».
رسانه های مختلف ازجمله خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی اینچنین تحلیل کردند که«کره شمالی با دفاع از توافق هسته ای در تلاش است مواضع خود را قبل از دیدار سران دو کره و نشست رهبران آمریکا و کره شمالی محکم کند».
تحلیلگران این موضع گیری پیونگ یانگ در چنین موقعیت زمانی را پیام مهم و هشدارگونه ای به مقام های آمریکایی تعبیر می کنند که قواعد بازی را در مذاکره فراموش نکنند تا امکان وقوع توافق نیز حاصل شود.
رویترز به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی نوشته است که گفت وگوهای پمپئو در کره شمالی ترامپ را به این نتیجه رسانده که امکان برقراری مذاکرات سازنده با پیونگ یانگ وجود دارد، هرچند ضمانتی برای آن نیست.
باید منتظر ماند و دید یکی دو ماه آینده مذاکره سران آمریکا و کره شمالی آیا انجام می شود و درصورت انجام موفقیت آمیز خواهد بود یا اینکه تنش و درگیری های آمریکا در جبهه دیگری از جهان در جنوب شرق آسیا افزایش پیدا می کند؟
اروپام-1008**1590
گزارش از: داود میاندهی