نشست سران عرب در عربستان؛چالش‌هایی که پابرجا می‌مانند

 اتحادیهٔ عرب با نام کامل اتحادیه کشورهای عربی (به عربی: جامعة الدول العربیة) یک سازمان بین‌المللی منطقه‌ای شامل کشورهای عمدتاً عربیِ جنوب غرب آسیا و شمال آفریقا است. این اتحادیه در 22 مارس 1945 با 6 عضو مؤسس مصر، عربستان، عراق، سوریه، لبنان، و فرااردن (که در 1946 به اردن تغییر نام داد) بنیان نهاده‌ شد و یمن نیز چند روز بعد در 5 مه 1945 به آن پیوست. این اتحادیه 22 عضو اصلی و 4 عضو ناظر دارد. ضمناً عضویت سوریه از نوامبر 2011 به حالت تعلیق درآمده است. این همان اتحادیه ای است که همواره نشست هایی برگزار می کند اما در عمل ناکارآمد است.

اختلاف نظر قبل از برگزاری نشست

بیست و نهمین نشست سران اتحادیه عرب در مرکز فرهنگی ملک عبدالعزیز در ظهران در شرق عربستان یک روز پس از حمله مثلث آمریکا-فرانسه-انگلیس در حال برگزاری است و قبل از شروع آن؛ این حمله اختلاف نظرها میان کشورهای عضو درباره این حمله را به خوبی آشکار کرد.

کشورهایی مانند عربستان، قطر، بحرین که از همپیمانان قوی ایالات متحده و از خریداران سلاح های این کشور و نیز انگلیس و فرانسه هستند از این حمله حمایت کردند.

اما عراق به مخالفت با این حمله برخاست و آن را اقدامی خطرناک دانست و درباره تبعات آن هشدار داد.

مصر نگرانی خود را از تشدید بحران اعلام و مشابه عراق درباره تبعات آن بر ملت سوریه هشدار داد. مصر بر موضع خود مبنی بر حل و فصل مسالمت آمیز بحران سوریه تاکید کرد.

لبنان نیز اینگونه حملات را در حل بحران سوریه موثر ندانست و آنرا باعث پیچیده تر شدن بحران سوریه دانست. میشل عون رئیس جمهور لبنان بر مخالفت این کشور با هدف قرار گرفتن هر کشور عربی تاکید کرد.

کویت تاکید کرد که با نگرانی و به دقت اوضاع را دنبال می کند. کویت ابراز تاسف کرد. الجزایر از این حملات ابراز تاسف کرد. سلطان نشین عمان نیز بیان کرد که دلایل آمریکا و فرانسه از حمله را میفهمد.

اردن بر خلاف حمله قبلی آمریکا به فرودگاه الشعیرات، این بار موضع بی طرفانه اتخاذ کرد و از این حمله حمایت نکرد اما به کارگیری سلاح شیمیایی را نیز مورد مخالفت قرار داد.

نشست سران عرب در عربستان در شرایطی که بحران سوریه وارد مرحله جدیدی شده است و اختلافات میان اردن و عربستان و ریاض و دوحه وجود دارد، در حال برگزاری است.

عربستان مشابه اقدامی که اردن در نشست بیست و هشتم انجام داد یعنی برگزاری نشست در بحرالمیت به جای امان؛ نشست بیست و نهم را در منطقه الظهران به جای ریاض برگزار کرد. آخرین نشستی که در ریاض برگزار شده بود در سال 2007 بود.

نشست های سران عرب همواره به یک نشست دورهمی شباهت داشته است تا نشستی که بتوان از آن نتایج مثبتی انتظار داشت نشست های سران عرب همواره به یک نشست دورهمی شباهت داشته است تا نشستی که بتوان از آن نتایج مثبتی انتظار داشت. همواره در این نشست ها از موضوع فلسطین به عنوان توجیهی برای شکست آن یاد می شود. سیاست های شکست خورده اتحادیه عرب را می توان در بیانیه ای که معمولا در پایان هر نشست صادر می شود مشاهده کرد.

سران عرب از اتخاذ تصمیمات جدی و یافتن ساز و کاری برای حل مشکلات جهان عرب عاجز هستند. آنها همواره بدون اینکه به دشمن اصلی یعنی رژیم صهیونیستی بپردازند تحت تاثیر برخی کشورهای عضو آن از جمله عربستان تلاش می کنند که در راستای ایران هراسی حرکت کنند. این در شرایطی است که جهان عرب با مشکلات عدیده ای روبرو است.

دیدگاه کارشناس

جمال عبدالجواد استاد دانشگاه و تحلیلگر مصری در این باره به الغد گفت معتقد است: « امیدی به نشست بیست و نهم اتحادیه عرب نیست. اتحادیه عرب از با شرایط و زمان تاسیس آن از زمین تا آسمان تفاوت دارد زیرا چالشهای جهان عرب متفاوت است».

چالشهای فراوان پیش روی جهان عرب

رژیم صهیونیستی به شهرک سازی ادامه می دهد و ترامپ تصمیم به انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس گرفته است. فلسطینی ها در غزه در معرض محاصره و حملات ددمنشانه تل آویو قرار دارند. نظامیان رژیم صهیونیستی با حمله به فلسطینی هایی که خواهان بازگشت به سرزمین مادری خود هستند بسیاری از آنها را به شهادت رسانده و زخمی کرده اند. لیبی با بی ثباتی دست و پنجه نرم می کند و مردم یمن زیر حملات جنگنده های سعودی قرار دارند. جهان عرب در حال حاضر با عربده کشی های رژیم صهیونیستی و حملات خودسرانه آمریکا و همپیمانانش روبرو است که این تحرکات واشنگتن در راستای خدمت به تل آویو است.

ناظران امور عربی بر این باورند که اتحادیه عرب باید فعال شود تا نقش آن متناسب با چالشهای کنونی باشد. جهان عرب در شرایطی به سر می برد که هر گاه آمریکا و همپیمانانش هوس می کنند به یک کشور عربی حمله می کنند و مفهوم امنیت جهان عرب به راحتی دستخوش بی ثباتی می شود اتحادیه عربی که با هدف تقویت ثبات و امنیت کشورهای عربی ایجاد شده، تاکنون در یافتن راهکاری برای تقویت وحدت جهان عرب ناکام مانده است مفهوم امنیت جهان عرب به راحتی دستخوش بی ثباتی می شود اتحادیه عربی که با هدف تقویت ثبات و امنیت کشورهای عربی ایجاد شده، تاکنون در یافتن راهکاری برای تقویت وحدت جهان عرب ناکام مانده است.

چالشهای زیادی پیش روی جهان عرب است اما سران عرب به جای پرداختن به موضوعاتی که برای مردم کشورهای عربی ثمر بخش باشد به سمت و سویی حرکت می کنند که آسیب های زیادی متوجه جهان عرب می کند.

سران عرب از حوادث عراق و لیبی و سوریه و تجزیه سودان و... درس عبرت نمی گیرند و برخی از سران ارتجاع عربی در راستای همسویی با آمریکا و رژیم صهیونیستی برای نابودی کشورهای عربی حرکت می کنند. معمولا در بیانیه های پایانی نشست های سران عربی فقط از فلسطین سخن به میان می‌آید اما در گام عملی شاهد گامی مهم و ملموس برای پایان دادن به رنجهای فلسطینی ها نیستیم.

ایران هراسی و وارد کردن اتهامات بی اساس علیه ایران معمولا یکی از بندهای هر نشست اتحادیه عرب است در حالی که دشمن اصلی ملتهای عربی رژیمی است که با خونسردی کامل به کشتار فلسطینی ها می پردازد و خانه هایشان را بر سرشان خراب می کند و به شهرک سازی ادامه می دهد.

آمریکا در راستای تجزیه کشورهای عربی گام بر می دارد و در حالی که کشورهای عربی باید ارتش واحدی را در برابر این زیاده خواهی ها و نقشه های شوم واشنگتن تشکیل دهند و به جای اینکه راهبردی برای تقویت همکاری های اقتصادی بردارند در راستای چنگ و دندان نشان دادن برای یکدیگر و هموار کردن مسیر برای طرح های آمریکا و غرب حرکت می کنند.

مردم کشورهای عربی خواستار ثبات و شکوفایی اقتصادی و اتخاذ موضع قوی در برابر عربده کشی های اسرائیل هستند نه اینکه به بهانه های مختلف مسیر عادی سازی روابط با تل آویو از سوی برخی رژیم های عربی دنبال شود.

تنها موردی که سران عرب درباره آن وحدت نظر دارند مکان برگزاری هر نشست است اما نکته قابل توجه در نشست بیست و نهم سران عرب دودستگی مواضع میان کشورها درباره حمله آمریکا-فرانسه-انگلیس به سوریه است.

در نشست سران عرب فقط بحرانها بررسی می شود و در رسانه های مطرح می شود. این نشست مشکلی از مشکلات جهان عرب حل نمی کند و گواه آن نشست های قبلی است که راهگشای مشکلات نبوده است و بحران و مشکلات به سازمان ملل و آمریکا ارجاع داده می شود تا حل شود! حمله آمریکا-انگلیس و فرانسه به سوریه گواه این مدعاست که این کشورها برای اتحادیه عرب اهمیتی قائل نشدند.

قدر مسلم آن است که نشست سران عرب هر بار در کشوری از کشورهای عربی برگزار می شود و مشکلات جهان عرب به قوت خود باقی است.