روسیه و آمریکا تلاش های نظامی‌شان در سوریه را کم می‌کنند؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- روسیه اعلام کرد که امادگی دارد تا نیروهای نظامی خود در سوریه را کاهش دهد. همزمان با ان سخنگوی پنتاگون اعلام کرد که کشورش در حال بررسی اعمال تغییراتی در برنامه ارسال سلاح برای کردهای سوریه است. اظهارات مقامات کرملین و واشنگتن که با برگزاری دور جدید مذاکرات ژنو میان دولت سوریه و مخالفان آن همزمان می باشد ، قاعدتا" بدون ارتباط با آن نیست. پارس در گفتگو با دکتر سعدالله زارعی صاحبنظر مسائل بین الملل این موضوع را بررسی کرده است

دکتر سعدالله زارعی صاحبنظر مسائل بین الملل در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «پارس» در پاسخ به این سوال که آیا واقعا روسیه و امریکا به کاهش تلاش های نظامی شان در سوریه مبادرت خواهند ورزید؟ و  چه هدف یا اهدافی پشت این «مواضع» وجود دارد؟ گفت:  اگر به روند تصمیمات و اقدامات نظامی روسیه در سوریه نظر بیندازیم در می یابیم که در طول دوران بحران امنیتی سوریه و بخصوص از آبانماه سال ۱۳۹۴ که روند تحولات سوریه وارد مرحله پرشتابی شد، حضور نظامی روسیه رو به ازدیاد بوده و در این بین در چند نوبت روس ها اعلام کرده اند که در میزان حضور نظامیان خود در سوریه تجدید نظر کرده و کاهش خواهند داد.

وی افزود: حتی در یک مورد در اردیبهشت سال پیش اعلام کردند که بخشی از نیروهای نظامی خود در بخش هوایی را از سوریه خارج کرده اند که البته واقعیت نداشت. کما اینکه هم اینک نیز هیچ نشانه ای که دلالت بر تمایل فرماندهی نظامی روسیه مبنی بر کاهش نیروهای نظامی ارتش سرخ در سوریه داشته باشد ، وجود ندارد.

این صاحبنظر مسائل بین الملل با اشاره به نیروهای آمریکایی گفت: آمریکایی ها نیز طی سه سال گذشته و بخصوص پس از ازاد شدن شهر استراتژیک حلب توسط جبهه مقاومت که با همراهی نیروی هوایی روسیه انجام شد، بر تعداد نیروها و مداخلات خود در سوریه افزوده اند که این همه با استفاده از کردهای تحت رهبری صالح مسلم - موسوم به پ ی د - صورت گرفته است .

زارعی افزود: آمریکا در سوریه به غیر از دو گروه کم اثر شامل نیروهای موسوم به ارتش آزاد -جیش الحر- و نیروهای موسوم به ارتش نوین سوریه که اولی در مناطق شمال غربی و دومی در مناطق جنوب و جنوب شرقی سوریه استقرار دارند، نیرویی بهتر از کردهای تحت رهبری صالح مسلم که اینک بر حسکه و رقه تسلط دارند، ندارند.

وی اضافه کرد: بر این اساس هر چند - بر اساس اظهارات وزیر خارجه ترکیه- ترامپ و مقامات کاخ سفید و پنتاگون تصریح کرده اند که زین پس از تسلیح بیشتر کردها خودداری خواهند کرد، اما این نه با سیاست امریکا مبنی بر لزوم فعال تر شدن در پرونده سوریه در مرحله حساس سیاسی می خواند و نه نشانه ای - بجز اظهارات که می تواند فریبکارانه باشد- آن را تایید می کند.

این صاحبنظر مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که «چرا این اظهارات از سوی مقامات کرملین و کاخ سفید مطرح می شود؟» گفت: سوال این بود که دلیل اظهارات مقامات روسیه و آمریکا مبنی بر کاهش اقدامات نظامی خود در سوریه چیست؟ در این خصوص چند نکته به نظر می رسد.

زارعی افزود: در مرحله سیاسی که طی هفته های اخیر شدت گرفته است، اعلام کاهش روند نظامی به منظور نشان دادن اولویت پرونده سیاسی بر پرونده نظامی است که امریکا و روسیه با دو هدف متفاوت ان را مطرح می کنند؛ امریکا با هدف  متوقف کردن روند تضعیف موقعیت معارضین سوریه و حفظ سایه سلاح بر مذاکرات سیاسی دنبال می کنند و روسیه آن را با هدف افزایش نفوذ خود بین معارضین به منظور افزایش توان مدیریت خود در پرونده سیاسی سوریه دنبال می نمایند.

وی اضافه کرد: خارج کردن محوریت ایران در پرونده سیاسی سوریه یک هدف مشترک نزد روسیه و امریکاست که در این بین روسیه با هدف قبول رهبری مسکو در مرحله سیاسی از سوی ایران و همراهی تهران با دستور کار مسکو، روی کاهش نقش نظامی خود صحبت می کند به عبارت دیگر قبول محوریت ایران در ادامه پرونده نظامی  و متقاعد کردن ایران به پذیرش رهبری روسیه در پرونده حساس تر سیاسی صورت می گیرد.

این صاحبنظر مسائل بین الملل خاطرنشان ساخت: تاکید روی کاهش نقش نظامی یک سیاست اسرائیلی است که با هدف وارد کردن فشار به ایران و حزب الله و سازمان هایی نظیر حیدریون و فاطمیون و زینبیون برای خارج شدن از سوریه صورت می گیرد.

زارعی افزود: می دانید که رژیم صهیونیستی بشدت از ادامه حضور این نیروها در سوریه نگران است و نخست وزیر این رژیم طی چند سفر به مسکو و واشنگتن خواستار کمک انان برای خروج این نیروها از سوریه شده و مقامات کرملین بخصوص در این مورد به نتانیاهو  اطمینان داده اند که رفع نگرانی اسراییل را مد نظر قرار خواهند داد.

وی اضافه کرد: این در حالی است حداقل تا چندین سال به ادامه حضور این نیروها در سوریه نیاز است تا شرایط امنیتی در سوریه تثبیت شده و مانع بازسازی گروه های تکفیری تروریستی که بیش از هشتاد درصد آن ها بومی سوریه بوده اند ، شود ؛

این صاحبنظر مسائل بین الملل با اشاره به اینکه طی سال های اخیر فشار زیادی روی روسیه از سوی غربی ها بخصوص آمریک، کشورهای عربی بخصوص عربستان ، رژیم صهیونیستی و ترکیه برای توقف همکاری با ایران در پرونده سوریه وجود داشت گفت: گاهی این فشار در داخل روسیه نیز امتداد می یافت و نه فقط احزاب و جریانات غرب گرا بلکه از سوی چهره های عملگرایی در داخل دولت سوریه - شامل مدودف و لاورف - به پوتین برای کاستن از همکاری با ایران در پرونده امنیتی سوریه فشار وارد می شد.

زارعی افزود: در این بین طی دو سال اخیر پوتین در مواردی از وجود برنامه ای برای کاهش مداخلات نظامی در سوریه خبر می داد برای اینکه از حجم فشارها بر خود بکاهد و تصویر روسیه در محافل و رسانه های غربی، ترکی و عربی که مسکو و شخص پوتین را مسئول کشتار و خرابی در سوریه معرفی می کردند را اصلاح کند.

وی اضافه کرد: از ان طرف امریکا در پرونده سوریه دچار تناقض بود. از یک طرف هیچ نیروی موثری بجز کردهای تحت رهبری صالح مسلم در سوریه نبود که به موقعیت امریکا در سوریه و پیشبرد برنامه های آن کمک کند و از سوی دیگر مایل نبود بر چالش های موجود بین انکارا که بشدت روی تقویت کردهای سوریه  حساسیت دارد ، با امریکا بیفزاید.

وی ادامه داد: از این رو امریکایی ها ضمن تقویت دائمی ارتباطات خود با گروه صالح مسلم و تقویت نظامی آن، به مقامات ترکیه یادآور می شدند که نگرانی های انکارا را مدنظر داشته و حدی برای همکاری نظامی و سیاسی با کردهای سوریه قائل هستند.

این صاحبنظر مسائل بین الملل درخصوص اینکه پرونده سیاسی سوریه به کجا می انجامد و ایران و سوریه که طرف اصلی ماجرا در پرونده های نظامی و سیاسی هستند ، چکار می توانند بکنند؟ گفت: قبل از هر چیز باید تاکید کرد که اداره پرونده سیاسی پیچیدگی هایی بمراتب بیش از پرونده نظامی دارد و دقت نظر بسیار بیشتری را طلب می کند‌.

زارعی افزود: بحران نظامی در سوریه تمام نشده است و علیرغم پیروزی های بزرگ جبهه مقاومت هنوز حدود چهل درصد از خاک سوریه در تصرف مسلحین یا معارضین قرار دارد و از این رو عملیات نظامی و اقدامات مشابه باید ادامه پیدا کند. این مناطق شامل ادلب، قنیطره، درعا، غوطه غربی دمشق، رقه، حسکه و بخش غربی استان حلب می شود.

وی اضافه کرد: این به آن معناست که روسیه و امریکا نمی توانند دوره نظامی را پایان یافته معرفی نمایند و محوریت پرونده نظامی را به حاشیه ببرند.

این صاحبنظر مسائل بین الملل با اشاره به مذاکرات آستانه گفت: ایران طی مذاکرات آستانه روی حق ارتش سوریه و هم پیمانان منطقه ای آن برای ادامه عملیات نظامی در بخش های آلوده که استان های شمالی و جنوبی سوریه را شامل می شود، اصرار کرد و به تصویب رساند.

زارعی افزود: در واقع الان پرونده نظامی دست دولت های سوریه و ایران است و تعیین مدت و زمان و مکان درگیری با ان هاست و خود این به این محور امکان می دهد ، روی پرونده سیاسی اعمال فشار کند.

این صاحبنظر مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه در حال حاضر هیچ توافقی بین سه کشور ایران ، روسیه و ترکیه در پرونده سیاسی صورت نگرفته گفت: سه کشور در اجلاس هفتم استانه توافق کردند روی طرح سیاسی روسیه بحث کنند و این در حالی است که ایران ملاحظات اساسی روی طرح روسیه دارد.

وی افزود: بر اساس توافق سه کشور مصوبات الزاما باید با اجماع سه کشور صورت گیرد و رای اکثریت بلااثر است . این موضوع قدرت مانور زیادی به ایران می دهد.

وی اضافه کرد: این ملاحظه را هم در نظر بگیرید که استراتژی ما مبنی بر تغییر سیستم سیاسی سوریه نیست.

این صاحبنظر مسائل بین الملل درخصوص استراتژی روسیه در منطقه گفت: استراتژی روسیه در منطقه مبتنی بر افزایش حضور از طریق مشارکت است و روس ها می دانند موفقیت این استراتژی عمدتا" در گرو همکاری ایران است چرا که اگر چه کشورهایی نظیر امریکا، عربستان، ترکیه و مصر و رژیم صهیونیستی دارای موقعیت ها و توانمندی هایی در منطقه هستند اما در جاهایی که  روسیه می تواند ایفای نقش کند، این امر تنها از طریق همکاری ایران  میسر است.

زارعی افزود: چه اینکه منطقه به دو بخش تقسیم می شود؛ بخشی که بطور کامل یا نسبی تحت سیطره امریکا و عربستان است و بخشی که بطور کامل یا نسبی با ایران کار می کند.

وی ادامه داد: آمریکا و سعودی و حتی اسرائیل اصولا" با نقش افرینی روسیه در بخش های تحت سیطره خود موافق نیستند و تلاش مسکو را در این باره خنثی می کنند . اما در بخش مرتبط با ایران به منظور استفاده جبهه مقاومت از ظرفیت های بین المللی و نظامی و تا حدی اقتصادی روسیه ، گرایش به همکاری و نقش آفرینی مسکو وجود دارد.

وی اضافه کرد: در پرونده نظامی و سیاسی سوریه هر جا بین نظر و برنامه روسیه با ایران تفاوت مهمی وجود داشته ، مسکو از پافشاری بر نظر خود اجتناب کرده است.

این صاحبنظر مسائل بین الملل خاطرنشان ساخت: ایران برای پرونده سیاسی تمهیدات خاصی در نظر دارد و برای رهبری جزء به جزء گفتگوهای سیاسی آستانه ، ژنو و ... کمیته هایی تشکیل داده و تا به حال موفقیت زیادی داشته است.