ظریف:برخی کشورهای منطقه نگاهشان به خارج است

 دکتر محمد جواد ظریف در سخنرانی در دانشگاه تربیت مدرس با عنوان فرصت‌های علمی و فن‌آوری پیش روی کشور و دیپلماسی علمی تصریح کرد: ما در دنیای پر تحولی زندگی می کنیم که مفاهیم و ابزارها در آن ایستا نیستند. زمانی در قرن ۱۹ از مجموعه هایی همچون قادر مطلق صحبت به میان می آمد. حاکمانی وجود داشتند که حاکمیت آنها بر روابط انسانی مطلق بود، اما در دوران گذار پس از جنگ سرد، امروزه روند کاهشی ابر قدرت بودن کشورها در روابط بین الملل به پایان خود رسیده و دولتها دیگر تعیین کنندگان مطلق روابط بین الملل نیستند، بلکه کنشگران غیر حکومتی جدیدی ظهور و نمود پیدا کرده اند که سابقاً بیشتر در حوزه های اقتصادی فعالیت می کردند، اما در حال حاضر در حوزه های امنیتی و سیاسی وارد شده اند. برخی از این کنشگران از عملکردی مثبت برخوردارند مانند حزب الله و  برخی دیگر کارکردی منفی دارند مانند داعش.

وی افزود: همچنین تنوع پذیری ابزار قدرت از دیگر مشخصات دوران سابق در روابط بین الملل بود. بدین معنی که تعداد و کمیت ابزار آلات جنگی و نظامی ملاک مشخصی برای ارزیابی قدرت یک کشور محسوب می شد و بعدها قدرت اقتصادی به آن افزوده شد.  امروزه اما پارامترها و منابع متنوع دیگری به ملزومات قدرت یک کشور اضافه شده اند و مجموعه این عوامل، قدرت نفوذ یک کشور را افزایش می دهند.  بنابراین افزایش نفوذ و کاهش آسیب پذیری از جمله ابزارهای لازم در تعیین قدرت یک کشور محسوب می گردند.

ظریف گفت: قدرتهای منطقه برای کسب مشروعیت، امنیت و یا هر دوی این مقولات، نگاه به خارج دارند. این کشورها یا در حال حاضر در زیر چتر حمایتی یک کشور خارجی قرار دارند و یا در انتظار چنین حمایتی از سوی نظامات خارجی بسر می برند. پیشرفت و امنیت این گونه از کشورها وابسته به خارج است. اما برجستگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه اولاً منبعث از روحیه استقلال طلبی مردم کشور است و ثانیاً بخشی دیگر نیز بواسطه در معرض تهدید دائمی بودن کشور از سوی دول خارجی پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.

وی با بیان این که نگاه جمهوری اسلامی به توسعه کشور درون زاست و پیشرفت، مشروعیت و امنیت خود را از مردم خویش اخذ می کند و لذا ایران توان آن را دارد که قدرت خود را از طریق امکانات و ابزارهای درون خود افزایش دهد، خاطرنشان کرد: در دورانهای انتقالی معمولاً به زمان ظهور و یا اضمحلال کشورها اشاره شده و از آن یاد می شود. به عبارت دیگر کشورهایی در دوران خاصی وارد عرصه وجود شده و برخی دیگر نیز از عرصه وجود خارج شده اند مانند کشور یوگسلاوی سابق که دیگر اثری از آن در دنیای کنونی وجود ندارد، لذا محاسبه دقیق شرایط زمانی، تعیین کننده خط مشی و مسیر حرکت یک کشور خواهد بود و بنابراین کشورهایی همچون عراق در زمان صدام حسین، لیبی در زمان معمر قذافی و تقسیم سودان به دو بخش شمالی و جنوبی از جمله مثالهای موجود در عصر کنونی هستند که به دلیل اتخاذ خط مشی افراط و یا تفریط توسط رهبران آنان، دیگر نامی از آن کشورها در میان نیست.

وزیر امور خارجه گفت: با پیشرفتهای به وجود آمده در عرصه فنآوری و علم، انتخاب مخاطب از بین رفته و تکنولوژی باعث شده که طیف مخاطبان گسترده و در عین حال پیچیده گردد. از سوی دیگر علم و فناوری کنترل افکار عمومی از سوی بخش مشخصی از حاکمیت را از بین برده و فضای مجازی در حال حاضر قادر به جریان سازی های مختلف در عرصه سیاست خارجی است و بدین جهت میزان آسیب پذیری آن را افزایش داده است.

به گفته وی یکی از عرصه های کمک دانشگاه به دستگاه سیاست خارجی می تواند استفاده از ابزارهای لازم در جهت کنترل حوزه دانایی باشد، زیرا از دانایی فراوان موجود در فضای مجازی نمی توان استفاده به هنگام و بهینه کرد و از سویی دیگر حجم بسیار زیاد و انبوه اطلاعات نامنسجم عملاً معضلی فرا راه تصمیم سازی از سوی سیاست مداران شده است. از سویی دیگر در حوزه روابط بین الملل علم و فن آوری می تواند به عنوان یک حوزه نیاز برای کشور مطرح باشد. برقراری ارتباطات منسجم بین المللی برای جذب دانشجویان خارجی و استفاده از دستاورد و دانشگاه های کشور می تواند از جمله زمینه های همکاری بین وزارت امور خارجه و دانشگاههای کشور باشد.
ظریف تصریح کرد: رفع ممنوعیت تحصیل دانشجویان کشورمان در برخی از رشته های دانشگاهی در دانشگاه های خارج از کشور در جریان مذاکرات برجام یکی از دستاوردهای قابل توجه توافقنامه برجام است. هم اکنون در حوزه های مختلف امکان حضور جمهوری اسلامی در صحنه های علمی و بین المللی وجود دارد، زیرا کشورمان در حال حاضر توان جذب و صدور علم را داراست و فعالیت ایران در حوزه های علمی خارج از کشور باعث خواهد شد که کشورمان با یک اقتدار جدید در جهان حضور فعال داشته باشد.

ظریف، مهمترین وظایف سه گانه وزارت امور خارجه در حوزه های صادرات و واردات را اینگونه عنوان کرد:

الف – صادرات
۱-  صادرات کالاهای غیر نفتی
۲- صادرات خدمات فنی و مهندسی
۳- صادرات نیروهای کارآمد.

ب – واردات
۱- جذب گردشگر و به عبارت دیگر واردات جهانگرد
۲- واردات سرمایه
۳-  جذب علم و فن آوری.

ظریف در پایان سخنان خود در جلسه پرسش و پاسخ به سوالات مطرح شده از سوی اساتید دانشکده های مختلف دانشگاه تربیت مدرس پاسخ داد.

اعطاء لوح یادبود از سوی دکتر احمدی، رئیس دانشگاه تربیت مدرس به وزیر امور خارجه کشورمان، پایان بخش این نشست علمی بود.