آیا اقدامات ترکیه غیرقابل پیش‌ بینی‌تر می‌شود؟

روزنامه «نیزوایسیمایا گازیتا» امروز در تحلیلی نوشته است: همه پرسی قانون اساسی که روز یکشنبه در ترکیه برگزار شد، تاثیر مثبتی بر  بازار سهام داخلی و همچنین تقویت ارز ملی در مقابل دلار داشت. ولی نتیجه این همه پرسی که اختیارات رئیس جمهوری را افزایش داده و تصمیم گیریها در عرصه سیاست داخلی و خارجی را برای وی از لحاظ حقوقی آسانتر خواهد نمود، خطراتی را نیز برای این کشور می تواند در پی داشته باشد. در محافل کارشناسی بر این باورند که نتیجه این همه پرسی مقاصد توسعه طلبانه آنکارا را افزایش خواهد داد.

اردوغان دیگر نرمشی در سیاست خود نخواهد داشت

"لئونید عیسی‌اف" کارشناس ارشد مرکز علوم سیاسی در مدرسه عالی اقتصاد مسکو، معتقد است که سیاست توسعه طلبانه دولت ترکیه، بخصوص در جهت گیریهای مهم منطقه ای، و قبل از هر چیز در قبال سوریه، تشدید خواهد شد.

وی می گوید: «دیگر نباید هیچ نرمشی را در سیاست اردوغان انتظار داشت. از این به بعد سیاستهای آنکارا بیش از پیش شخصی خواهند شد. "رجب طیب اردوغان" تا سال 2030 به تنهایی صاحب قدرت در ترکیه خواهد بود و غالبا چنین وضعیتی نتیجه خوبی برای کشورها نخواهد داشت. زمانی که رهبر یک کشور اختیارات نامحدود داشته باشد، برقراری رابطه منطقی با وی دشوار می شود و بعید به نظر میرسد که اردوغان از این به بعد دیگر سازشی در روابط با شرکای خارجی خود نشان دهد و این مسئله می تواند بخصوص در برخورد ترکیه در قبال بحران سوریه، نتیجه خوبی را برای منطقه به دنبال نداشته باشد.»

ازسرگیری دوباره عملیات نظامی در سوریه و عراق

در محافل کارشناسی ترکیه نیز بعید ندانسته اند که اکنون باید منتظر آغاز عملیات نظامی جدید این کشور در سوریه و حتی در خاک عراق بود. "کریم خاص" کارشناس ترک در زمینه سیاست اورآسیایی به این روزنامه گفته است: «بعد از همه پرسی، هرچند رهبری در کشور تغییر نکرده، ولی روند تصمیم گیریها در عرصه سیاست خارجی آسانتر از گذشته می شود. براحتی می توان تصور کرد که ارتش ترکیه بزودی عملیات نظامی در خاک سوریه و عراق را دوباره آغاز کند.»

این کارشناس افزود: «بعد از همه پرسی بحران سوریه برای اردوغان دیگر بعنوان یک تهدید جدی برای امنیت ملی و تمامیت ارضی ترکیه محسوب می شود و اقدامات آنکارا در برخورد با بحران سوریه دچار تغییراتی شده و حتی این امکان وجود دارد که به همین دلیل روابط ترکیه با روسیه نیز دچار تیرگی بیشتری شود.» البته وی معتقد است، در شرایط فعلی اردوغان روی افزایش طرفداران خود و کسب حمایت بیشتر مردمی متمرکز خواهد شد، بخصوص آنکه انتخابات ریاست جمهوری ترکیه که قرار است در سال 2019 برگزار شد، در پیش است.

اقدامات آنکارا غیرقابل پیش بینی تر می‌شود

"ایلشات سایتوف" کارشناس موسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه توضیح داده است: «در عرصه سیاست خارجی تمرکز قدرت در دست یک فرد، خطر تشدید روابط با روسیه را افزایش خواهد داد. سیاست خارجی آنکارا، آنطور که در سه چهار سال اخیر مشخص شده است، زمانی که تنها به تصمیم یک فرد بستگی داشته، کاملا غیرقابل پیش بینی بوده و فکر می کنم که ما در آینده نیز شاهد تصمیمات غیرمنتظره ای از سوی آنکارا باشیم.»

البته اهداف بلندپروازنه سیاست خارجی رئیس جمهوری، روی شکاف موجود در عرصه سیاست داخلی ترکیه تاثیر خواهد گذاشت. همانطور که رسانه های گروهی اعلام کرده اند، نتیجه همه پرسی قانون اساسی که اختیارات رئیس جمهوری ترکیه را افزایش می دهد، مورد حمایت 51،41 درصد مردم قرار گرفته و 48،59 درصد با آن مخالفت کرده اند.

"فرهاد پاتیف" عضو کنگره ملی کردستان به این روزنامه گفته است: «مسئله مهم این است که شهرهای بزرگ ترکیه در مخالفت با اصلاحات قانون اساسی رای داده اند ولی اگر ما روی نقشه به نتایج همه پرسی نگاه کنیم، متوجه می شویم که بله، مردم ترکیه از این اصلاحات حمایت کرده اند. ولی مسئله اینجاست که سیاست اصلی ترکیه در سالهای اخیر در مناطقی رقم زده شده که در مخالفت با این اصلاحات رای داده اند، به همین دلیل وضعیت نه چندان مناسبی برای اردوغان بوجود آمده و شاید بتوان گفت که موفقیت وی در همه پرسی، به منزله پیروزی قطعی او درعرصه سیاست داخلی نخواهد بود.»

یکپارچگی و وحدت نظر در ترکیه وجود ندارد

نتیجه همه پرسی قانون اساسی یکبار دیگر نشان داد که ترکیه بر اساس جغرافیایی دچار شکاف است. شهرهای بزرگ ترکیه، شامل آنکارا، استانبول، ازمیر و بیشتر مناطق توسعه یافته، به اصلاح قانون اساسی پاسخ منفی داده اند. مناطق کردنشین در مناطق جنوب و شرق ترکیه هم مخالف این اصلاحات هستند. برخی مناطق توسعه نیافته و دارای تمایلات اصولگرا در مناطق مرکزی و شرقی کشور از همه پرسی حمایت کرده اند.

بنابراین اردوغان باید در تصمیم گیریهای سیاسی خود احتیاط بسیار زیادی را بخرج دهد. یعنی پیروزی شکننده وی، گویای شکاف جدی در جامعه ترکیه است که می تواند در مبارزات انتخابات ریاست جمهوری آینده، شرایط دشواری را برای او بوجود آورد.