دستاورد سفر وزیر خارجه آمریکا به روسیه چه بود؟

عبدالباری عطوان سردبیر این روزنامه با اشاره به تحولات اخیر در سوریه و واکنش ماهرانه ایران، روسیه و سوریه به حمله هوایی آمریکا به پایگاه الشعیرات در سوریه نوشت: گرچه از سفر وزیر خارجه آمریکا به مسکو که پس از این حمله صورت گرفت، به عنوان سفری شکست خورده یاد می شود، اما نظر ما چیزی دیگر است.

یک هفته پس از حمله موشکی آمریکا به پایگاه الشعیرات واقع در استان حمص سوریه ، می توان گفت، احتمال حمله جدید اگر نه کاملا منتفی، کم شده است و ائتلاف روسی- سوری- ایرانی توانستند از طریق حملات دیپلماتیک معکوس در شورای امنیت چه با استفاده از حق وتو علیه پیش نویس قطعنامه علیه سوریه و چه از طریق فعالیت رسانه ای بسیار انعطاف پذیر و ماهرانه، این حمله را مهار کنند.

دو پرونده مهم در روند تحولات اخیر سوریه

در این خصوص باید برای بررسی تحولات اخیر و دستیابی به نتیجه در ارتباط با آینده ای نزدیک نه فقط در سوریه بلکه در سراسر منطقه، روند تحولات را در خصوص دو پرونده مورد بررسی قرار داد.

پرونده اول: سفر اخیر رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و همتای روسی خود سرگئی لاوروف.

پرونده دوم: مصاحبه طولانی و مهم خبرگزاری فرانسه با بشار اسد رئیس جمهور سوریه که پاسخی به بسیاری از مسائل کنونی بود و نوعی اعتماد به نفس بی سابقه را با وجود فشارهای سیاسی و نظامی ناشی از حمله آمریکا به سوریه به نمایش گذاشت.

نتیجه سفر وزیر خارجه آمریکا به روسیه چه بود؟

درمورد پرونده اول یا همان سفر وزیر خارجه آمریکا به روسیه باید گفت، اظهارات مربوط به بی اعتمادی و نزول سطح روابط به پایین ترین میزان خود بین دو ابرقدرت گویای همه واقعیت ها نیست، زیرا تفاهمات جدید حاصل از این سفر که از آن تحت عنوان سفر متشنج یاد می شود، بسیار حائز اهمیت است.

چرا پوتین وزیر خارجه آمریکا را به حضور پذیرفت؟

به عبارت بهتر پس از موافقت پوتین با ملاقات وزیر خارجه آمریکا باید گفت، اگر گفت وگوی لاوروف و همتای آمریکایی اش پیشرفتی نداشت، دیدار مزبور نیز صورت نمی گرفت آن هم در شرایطی که برخی اخبار با اشاره به عصبانیت پوتین از حمله آمریکا به سوریه در احتمال دیدار پوتین و تیلرسون به دیده تردید می نگریستند.

نکته قابل توجه دیگر اظهارات وزیر خارجه روسیه بود مبنی بر اینکه پوتین با از سرگیری توافق آمریکا و روسیه در ارتباط با تامین امنیت حریم هوایی سوریه موافقت کرد، حال آنکه در اعتراض به حمله آمریکا به پایگاه  الشعیرات این توافق را به حالت تعلیق در آورده بود.

باید توجه داشت که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز در پاسخ به این اقدام روسیه تاکید کرد، سیاست دولت او مبتنی بر کناره گیری بشار اسد از قدرت در چارچوب راه حل مسالمت آمیز بحران سوریه نیست و استفاده مجدد بشار اسد از سلاح شیمیایی موجب واکنش نظامی دیگری خواهد شد.

مصاحبه خبرگزاری فرانسه با بشار اسد چه پیام هایی داشت؟

اما در بازگشت به پرونده دوم یا همان مصاحبه خبرگزاری فرانسه با بشار اسد، باید گفت، اهمیت آن فقط در پاسخ هایی که داده شد، نیست بلکه انجام این مصاحبه و زمان آن نیز به نوبه خود حائز اهمیت است، زیرا این خبرگزاری حدود 25 سوال مطرح و مجال گسترده ای را برای پاسخ و اظهار نظر فراهم کرد، تا جایی که بشار اسد اظهار داشت: حمله شیمیایی به خان شیخون صددرصد ساختگی است و سوریه سلاح شیمیایی در اختیار ندارد واگر داشت هرگز از آن استفاده نمی کرد زیرا در این صورت هنگامی که نیروهای ارتش در برخی جبهه ها عقب می نشستند، از آن علیه تروریست ها استفاده می کرد.

بهره برداری ترامپ از حمله به الشعیرات

به هر حال چه بسا حمله آمریکا به پایگاه الشعیرات مانند «تخم خروس» فقط یک بار رخ  دهد زیرا همه از آن استفاده کرده و آن را به نفع خود به کار گرفتند، به این ترتیب که ترامپ از آن برای تقویت وجهه خود به عنوان یک رهبر قوی و پاسخ به اتهامات وارده مبنی بر دوستی با پوتین و نیز منحرف کردن نگاهها از مشکلات داخلی بهره برداری کرد..

نمایش قدرت روسیه پس از حمله آمریکا به الشعیرات

روسیه نیز قدرت خود را به عنوان یک ابرقدرت که در کنار متحدانش قرار دارد، به نمایش گذاشت و این کار را با استفاده از حق وتو و یا تقویت نیروی هوایی روسیه تحقق بخشید اما بشار اسد نه تنها حمایت روسیه را به دست آورد بلکه بسیاری از عربها هنگامی که اسد در موضع مورد تجاوز از سوی آمریکا ظاهر شد، با او ابراز همبستگی کردند.

نبرد دیپلماتیک و سیاسی آینده

در این میان حضور وزیران خارجه ایران و روسیه در مسکو همزمان با پایان سفر وزیر خارجه آمریکا، مهر تاییدی بر این است که نبرد آینده، دیپلماتیک و سیاسی خواهد بود نه نظامی و در آن همه به دنبال افکار جدیدی هستند که چه بسا حاصل دیدارهای اخیر وزیر خارجه آمریکا با همتایان روس باشد.

به هر حال خان شیخون چه بسا مقدمه شعله ور کردن آتش نبرد ادلب و مطرح کردن پرونده سلاح اتمی به منظور فراهم کردن زمینه گفت وگوهای جدید باشد

در مورد هماهنگی روسیه و آمریکا نیز به نظر نمی رسد، این هماهنگی متوقف شده باشد زیرا در این خصوص باید در نظر داشت، مسائل را نباید بر اساس سروصدای رسانه ها محک زد، بلکه باید با توجه به واقعیت های جاری و نتایج حاصل از آن، ارزیابی کرد زیرا هواپیماهای سوریه پروازهای خود را از سر گرفته اند و بمباران اهداف مورد نظر در ادلب از پایگاه الشعیرات در جریان است.

با این تفاسیر باید گفت، بحران سوریه وارد مرحله جدیدی شده است و شرایط پس از حمله آمریکا مانند قبل از آن نیست و در این خصوص باید اظهارات جان کری وزیر خارجه سابق آمریکا به یک فعال سوری را به یاد آوریم که گفت: آیا می خواهید به خاطر شما با روسیه وارد جنگ شویم؟