آیا ایران برنده واقعی اختلاف میان روسیه و آمریکا است؟

صبح روز 7 آوریل خبر حمله موشکی آمریکا به سوریه، به تهران رسید. در ابتدا، اطلاعات در مورد آنچه که دقیقا اتفاق افتاده، محدود بود. در عین حال این حمله در پایتخت ایران، به عنوان یک پیام از سوی واشنگتن برای همه متحدان نظام سوریه تلقی شد. در واقع، به نظر می رسید که بحران سوریه طی چند ماه مطابق با قوانین تعامل به پیش می رفته است تا اینکه حادثه مهمی مثل حمله موشکی آمریکا به پایگاه هوایی الشعیرات در نزدیکی پالمیرا (تدمر) اتفاق افتاد. ولی این بار کل صحنه یک شوک بود، با توجه به اظهارات قبلی ترامپ درباره سوریه و منطقه به طور کلی. البته افرادی که در تهران با المانیتور صحبت کرده اند، حمله موشکی آمریکا به سوریه را بیشتر یک مانور سیاسی می دانند تا تغییر کامل راهبرد واشنگتن.

المانیتور در ادامه به نقل از یک مقام آگاه در مرکز فرماندهی مشترک در سوریه که شامل روسیه، ایران و حزب الله است، افزود: حمله آمریکا بیشتر یک اقدام سیاسی بود.

وی که خواست نامش فاش نشود، گفت: ارتش آمریکا پیش از حمله به روسیه اطلاع داده بود. این مساله به روس ها این شانس را داده بود تا به سوری ها هشدار دهند، بنابر این هر دو طرف قادر به تخلیه پایگاه پیش از حمله بودند. این مساله روشن است که هیچ تمایلی برای کشتن کسی وجود نداشته و تنها هدف از این حمله ارسال پیام برای روس ها بوده است.

روسیه از این حمله به شدت انتقاد کرده است بیشتر به خاطر آنکه این حمله همکاری راهبردی با واشنگتن را برای دستیابی به یک راهکار سیاسی در بحران سوریه هدف قرار داده است. یک بار دیگر روشن شد که روسیه هیچ شریک جدی و واقعی غیر از ایران در سوریه ندارد، مسکو حمله آمریکا به سوریه را یک اقدام خصمانه ارزیابی کرده است. ترکیه نیز پس از این حملات راهبرد پرنوسانی را که بیشتر به سوی آمریکا بوده، اتخاذ کرده است.

9 آوریل مقام های رسمی ایران، روسیه و سوریه از طریق تلفن مذاکرات و رایزنی هایی را انجام دادند. حسن روحانی رئیس جمهور ایران با همتای سوری خود صحبت کرد، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز با روحانی تماس گرفت. وزرای دفاع ایران و روسیه نیز به صورت تلفنی صحبت کردند، علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی ایران نیز با علی مملوک همتای سوری خود گفتگو کرد تا اقدامات خود را هماهنگ کنند.

در سوریه نیز فرماندهان نظامی پس از یک نشست بیانیه تندی را صادر کردند و وعده دادند که با قدرت به هر متجاوز یا هر کسی که خطوط قرمز را نقض کند، پاسخ خواهند داد و آمریکا به خوبی توانایی ما برای پاسخگویی را می داند. فرماندهان نظامی سوریه تاکید کردند که حضور نیروهای نظامی آمریکایی در شمال سوریه غیرقانونی است و واشنگتن طرح بلندمدتی برای اشغال این منطقه داشته است.

محمد مرندی استاد دانشگاه تهران به المانیتور گفت: ایرانی ها متقاعد شده اند که آمریکا می داند حمله شیمیایی ارتباطی با دولت سوریه یا نیروهای مسلح این کشور ندارد. به همین دلیل خواستار تحقیقات بی طرفانه نیستند و به همین علت به پایگاه هوایی سوریه حمله کردند بدون آنکه نگران نشت مواد شیمیایی باشند.

وی افزود: ترامپ تحت فشار زیادی در آمریکا است آن هم به خاطر موانع زیاد و رسانه های خبری دشمن. بنابر این حمله به سوریه را انجام داد چون این اقدام هم حاکمیت سیاسی آمریکا و هم رسانه های خبری را از مشکلاتی که ترامپ با آن روبرو است، منحرف می‌کند.

مرندی اظهار داشت: ترامپ قصد داشت تا اهرم فشاری به دست آورد ولی این اقدام با مخالفت شدید روس ها روبرو شده است، و در نتیجه عزم آنها را تقویت کرده است. پوتین نمی تواند تحقیر شدن توسط آمریکا را تحمل کند بنابر این حمله موشکی در سوریه برای ترامپ خوب و برای آمریکا بد بوده است.

یک مقام ایرانی که خواست نامش فاش نشود، گفت: پیام این حمله برای روس ها بود، و این روس ها بودند که هماهنگی ها و ارتباطاتی با واشنگتن داشتند. پس تهران با قاطعیت این حمله را محکوم کرد ولی این وظیفه تهران نیست که بخواهد از طرف مسکو نیز پاسخ بدهد. دیدگاه ما از همان ابتدا نیز این بود که این هوشمندانه نیست که بر اساس سیاست های ترامپ اقدام کنیم. ما بر این باوریم که رئیس جمهور آمریکا هیچ طرح روشنی ندارد و این حمله نشان دهنده همین واقعیت است. ما کاملا مطمئن هستیم که ترامپ از سوی مشاوران امنیتی و نظامی اش برای انجام این حمله تحت فشار قرار گرفته است، کسانی که تلاش می کنند تا واشنگتن را به طور مستقیم درگیر بحران سوریه کنند.