پارس بررسی می کند:
سه مساله مورد مناقشه در مورد تحولات دمشق/ نتایج و ابهامات نشست ژنو۴ در مورد سوریه
تثبیت آتش‌بس پیشنهادى ایران و روسیه در سوریه و در ادامه آن، مذاکرات صلح سوریه در پایتخت قزاقستان موسوم به مذاکرات آستانه که با ابتکار عمل ایران، روسیه و ترکیه دو دوره از آن برگزار شده است، زمینه‌ساز گفت‌وگوى مستقیم هیأت مخالفان دولت دمشق و هیأت دولت سوریه در ژنو شد.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- چهارمین دور از مذاکرات ژنو درباره سوریه موسوم به ژنو ۴ با نظارت سازمان ملل متحد چندی پیش پس از ۱۰ ماه وقفه در ژنو سوئیس آغاز گردید. استفان دى میستورا فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه در جلسه افتتاحیه بار دیگر تأکید کرد بحران سوریه راه‌حل نظامى ندارد و تنها راه حل این بحران، سیاسى است. وى افزود: «مذاکرات آسان نخواهد بود، ولى شکست این گفت‌و‌‌گوها به‌منزله کشتار و خونریزى بیشتر است.» وى هم‌چنین خطاب به معارضان سورى گفت: «اگر مذاکرات شکست بخورد، بشار اسد در ادلب نیز مانند حلب عمل خواهد کرد.»این نخستین‌بار است که مذاکراه‌کنندگان دولت سوریه و هیأت مخالفان در طى سه سال گذشته رو در روى هم می‌نشینند. در نشست‌هاى قبلى و نیز نشست آستانه، مذاکرات به شکل غیرمستقیم و با واسطه صورت مى‌گرفت.نصر حریرى (رییس هیأت معارضان) هم ضمن ادعاى این‌که ایران مانع اصلى هرگونه توافق سیاسى است، اعلام کرد: «دى میستورا باید به بند اول دستور کار مذاکرات که همان انتقال سیاسى قابل قبول براى ملت سوریه است، پاى‌بند باشد. وى پیش از شروع مذاکرات گفته بود که موضع نرم معارضان به‌منزله عقب‌نشینى از آرمان‌هاى انقلاب سوریه یا خواسته‌هاى ملت سوریه نیست. رئیس معارضان سوریه اظهار کرد طبق قطعنامه ۲۲۵۴ سازمان ملل این ملت سوریه است که سرنوشت خود را تعیین مى‌کند.»
سابقه نشست‌هاى ژنو سوئیس به سال ۲۰۱۲ بازمى گردد. در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۲ با ابتکار عمل کوفى عنان، نماینده وقت سازمان ملل در امور سوریه نخستین نشست در شهر ژنو برگزار شد و طرف‌هاى مذاکره‌کننده در بیانیه‌اى براى حل و فصل بحران سوریه به توافق رسیدند. رئیس هیأت دولت سوریه در این مذاکرات بشار الجعفرى و رئیس مخالفان احمد معاذ الخطیب بود.براساس این بیانیه، باید در سراسر سوریه آتش‌بس برقرار و کمک‌هاى انسانى به مناطق آسیب‌دیده وارد مى‌شد. تشکیل حکومت انتقالى، تغییر قانون اساسى، مشارکت همه زنان در روند سیاسى و آزادى رسانه‌ها از دیگر بندهاى این توافق بود.این توافق تقریباً مورد تأیید همه طرف‌هاى داخلى و خارجى قرار گرفت اما در مرحله اجرا با مشکلاتى روبه‌رو شد و مخالفان خارج‌نشین دولت دمشق تحت فشار کشورهاى حامى خود اعلام کردند حل و فصل سیاسى بحران سوریه با وجود بشار اسد، رئیس جمهورى سوریه در قدرت امکان‌پذیر نیست. این درحالى بود که در بیانیه ژنو ۱ سخنى از سرنوشت رئیس جمهورى سوریه به میان نیامده بود.
نشست بعدى موسوم به ژنو ۲ در ژانویه ۲۰۱۴ با تغییراتى در ترکیب شرکت‌کنندگان انجام شد. در این دوره کوفى عنان جاى خود را به اخضر ابراهیمى داد و هیلارى کلینتون، وزیر خارجه وقت آمریکا نیز جاى خود را به جانشینش جان کرى داد. ریاست هیأت مخالفان سورى را نیز احمد جربا برعهده گرفت. این نشست با هدف بررسى راهکارهاى اجراى نتایج توافق نشست ژنو۱ برگزار شد اما از آن‌جا که هیأت سورى باردیگر تأکید کرد سرنوشت اسد قابل مذاکره نیست و مخالفان تأکید داشتند، اسد در آینده سوریه جایگاهى ندارد، این نشست هم به نتایج خود نرسید و اخضر ابراهیمى به‌خاطر این ناکامى از ملت سوریه عذرخواهى کرد.نشست ژنو ۳ در فوریه ۲۰۱۶ برگزار شد و استفان دى میستورا جاى اخضر ابراهیمى را به‌عنوان نماینده سازمان ملل گرفت. در این نشست ولید المعلم رئیس هیأت سورى و اسعد الزعبى رئیس هیأت مخالفان دولت سوریه بود اما اختلاف‌هاى گروه‌هاى مخالف نظام سوریه درباره ساختار هیأت مذاکره‌کننده افزایش یافت و این اختلاف‌ها ناشى از اختلاف میان کشورهاى حامى آن‌ها بود. این نشست هم بدون نتیجه پایان یافت.مذاکرات ژنو ۴ به‌دنبال دستیابى به راه‌حل‌هایى در سوریه در خصوص سه مسأله اساسى است که همواره محل مناقشه میان هیأت‌هاى شرکت‌کننده در مذاکرات ژنو بوده است:
۱) تشکیل دولت سوریه
۲) تدوین قانون اساسى جدید در این کشور
۳) برگزارى انتخابات بر اساس قانون اساسى جدید
تثبیت آتش‌بس پیشنهادى ایران و روسیه در سوریه و در ادامه آن، مذاکرات صلح سوریه در پایتخت قزاقستان موسوم به مذاکرات آستانه که با ابتکار عمل ایران، روسیه و ترکیه دو دوره از آن برگزار شده است، زمینه‌ساز گفت‌وگوى مستقیم هیأت مخالفان دولت دمشق و هیأت دولت سوریه در ژنو شد. ابهام در دستور کار ژنو ۴ به اندازه‌اى جدى است که برخى رسانه‌هاى نزدیک به مخالفان سورى اعلام کرده بودند، در این نشست درباره قانون اساسى جدید سوریه و تشکیل حکومت انتقالى گفت‌وگو خواهد شد.بنابراین اگر قرار باشد قانون اساسى سوریه فقط با حضور نمایندگان گروه‌هاى معارض مسلح تدوین شود و درباره آینده رئیس جمهورى قانونى این کشور بدون حضور دیگر گروه‌ها تصمیم‌گیرى شود، بدون‌شک نشست ژنو ۴ محکوم به شکست است.پس از برگزارى روز نخست مذاکرات ژنو ۴ سازمان ملل عدم اعتماد میان طرفین را مهم‌ترین مشکل بر سر راه این نشست اعلام کرد. دى میستورا در سخنرانى روز نخست گفته بود: «از همه انتظار دارم که بدانند نشست جارى به ایجاد یک معجزه منتهى نخواهد شد و پایان دادن به این جنگ خونین بسیار دشوار است. او هر دو طرف را مسؤول پایان دادن به بحران سوریه دانسته و گفته بود ملت سوریه انتظار دارند این جنگ براى همیشه پایان یابد.»با توجه به آن‌که این نشست تنها در سطح معارضان مسلح است و اختلافات جدى و عمیقى میان دو طرف وجود دارد، نتایج آن در هاله‌اى از ابهام قرار دارد که امیدى به موفقیت آن نیست.
ارسال نظر