راز سردرگمی هسته ای ترامپ

تارنمای امید ایرانیان در یادداشتی آورده است: طی هفته های اخیر شاهد بیان اظهارات متناقض از سوی مقامات دولت دونالد ترامپ در قبال توافق هسته ای گروه1+5 با ایران بودیم. از یک سو، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از دیدار با مقامات آمریکایی ابراز اطمینان کرده است که برجام به صورتی کامل از سوی ایالات متحده و دولت جدید این کشور اجرا خواهد شد.

با این حال وزیر امور خارجه فرانسه در تازه ترین اظهارات خود پس از دیدار با وزیر امور خارجه آمریکا، ادعا کرده است که دولت ترامپ در صدد است توافق هسته ای را از ابتدا مورد بازبینی قرار دهد. با این حال، ادعای ژان مارک آیرو وزیر امور خارجه فرانسه با واکنش رکس تیلرسون وزیر امور خارجه دولت ترامپ رو به رو شد. تیلرسون اظهار داشته است که منظور وی در دیدار با آیرو، نقض برجام از سوی ایالات متحده آمریکا نبوده است.

واقعیت امر این است که مقامات دولت ترامپ در قبال برجام دچار نوعی سردرگمی شده اند. این سردرگمی خود را در مواضع افرادی مانند ترامپ، مایک پنس ، تیلرسون و حتی جیمزماتیس وزیر دفاع این کشور انعکاس می دهد. به عبارت بهتر، اتخاذ مواضع کلی،مبهم و انعطاف پذیر مقامات دولت ترامپ در قبال برجام نشان می دهد که دولت جدید ایالات متحده آمریکا در قبال توافق هسته ای صورت گرفته با ایران هنوز به جمع بندی مطلق و کاملی نرسیده است.

بدیهی است که امکان دارد این جمع بندی حتی تا پایان دوران ریاست جمهوری ترامپ صورت نگیرد! مقامات آمریکایی پس از حضور در کاخ سفید نسبت به هزینه های سخت بر هم زدن برجام آگاه شده اند. از یک سو هشدارهای متعددی که توسط جامعه جهانی در این خصوص به واشنگتن مخابره شده است و از سوی دیگر، ناتوانی واشنگتن در وضع دوباره تحریم های چندجانبه علیه ایران (که مستلزم همراهی روسیه، چین و اتحادیه اروپاست) قدرت مانور ترامپ و همراهان اش را بسیار محدود ساخته است. هم اکنون ترامپ اذعان دارد که بر هم زدن برجام به مراتب سخت تر از تصور اولیه وی بوده است!

در جریان رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا در سال 2016 میلادی، ترامپ و معاون وی مایک پنس چندین بار از ابطال برجام سخن گفتند. آنها برجام را توافقی بسیار بد و حتی بدترین توافق تاریخ سیاست خارجی ایالات متحده می دانستند. هم اکنون دولت ترامپ کماکان برجام را توافقی بسیار بد می داند، اما وارد مقوله ابطال برجام یا نقض آن نمی شود.

همچنین در جریان برگزاری جلسات استماع سنا ( جهت رای دادن به وزرای پیشنهادی ترامپ)، جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا که خود از مخالفان توافق هسته ای با ایران محسوب می شد، اذعان کرد که بر هم زدن برجام ( آن هم به عنوان تعهدی بین المللی) عملا امری ساده و ممکن نیست. ماتیس تصریح کرد که مواضع برجامی وی در کسوت وزیر دفاع آمریکا با مواضع وی در دوران قبل از تصدی گری این سمت تفاوت دارد.

در هر حال، مقامات دولت جدید ایالات متحده آمریکا در قبال توافق هسته ای با ایران بیش از هر زمان دیگری سردرگم به نظر می رسند. محصول این سردرگمی، ارسال پیام های مبهم و چند پهلو به مقامات اروپایی است. بی دلیل نیست که فدریکا موگرینی به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ژان مارک آیرو به عنوان وزیر امور خارجه فرانسه، هر یک پس از دیدار با تیلرسون برداشت متفاوتی نسبت به رویکرد آمریکا نسبت به برجام داشته اند.

مقامات دولت دونالد ترامپ جملگی بر سر اینکه برجام توافقی بد برای آمریکا محسوب می شود اتفاق نظر دارند با این حال نسبت به هزینه های هر گونه اقدام غیر عاقلانه ای در قبال توافق مذکور با خبر هستند. در چنین شرایطی مشاهده مواضع پارادوکسیکال و مبهم از سوی مقامات دولت ترامپ امری کاملا طبیعی محسوب می شود.