شرط روابط پایدار بین ایران و فرانسه

بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران نوشت: 38 سال پیش در چنین روزی حضرت امام خمینی (ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران نوفل لوشاتوی فرانسه را به سمت تهران ترک کرد تا معمار انقلابی باشد که امروز یکی از قدرت‌های مهم و تاثیرگذار منطقه است. بدون تردید اقامت کوتاه حضرت امام (ره) در نوفل لوشاتو و نقش رسانه‏های گروهی فرانسه در انعکاس نظرها و مواضع انقلابی وی و همراهی افکار عمومی این کشور که انقلاب ایران را با انقلاب کبیر خود درسال  1789 مقایسه می‌کردند، در پیروزی انقلاب اسلامی ایران اهمیت زیادی داشت و مردم ایران هر ساله با مرور خاطرات انقلابی خود این نقش مثبت را از یادها نمی‌برند. 

اگرچه چالش‌هایی نظیر جنگ تحمیلی، مسئله سلمان رشدی، قضیه میکونوس و مسئله هسته‌ای را باید نقاط تیره روابط ایران و فرانسه از آن روزها تا به امروز دانست؛ اما در نقطه مقابل، نقش بازدارنده و مخالف فرانسه در برابر تحریم‏های آمریکا علیه ایران موسوم به داماتو در سال 1996 و روابط رو به رشد دو طرف در دولت‌های سازندگی و اصلاحات را نیز باید از نقاط مثبت این تاریخ 38 ساله دانست.

با همه‌  فراز و نشیب‌های موجود در روابط فی‌مابین پس از انقلاب، اما یک چیز در تمام این دوران هیچ‌گاه مورد تردید دو طرف نبوده است: ضرورت و اهمیت روابط دوجانبه در ارتقای توان سیاسی و اقتصادی طرفین از یک سو و حل چالش‌ها و بحران‌های منطقه‌ای از سوی دیگر. حضور مقامات و هیئت‌های سیاسی و اقتصادی فرانسوی در ایران به عنوان یکی از نخستین کشورهای اروپایی پس از دوره ده ساله پر تنش هسته‌ای و سفر دکتر حسن روحانی رئیس جمهور ایران به فرانسه پس از برجام حکایت از درجه‌ بالای این اهمیت و ضرورت روابط دوجانبه برای طرفین دارد.

ضرورت و اهمیت فوق‌الذکر به سبب جایگاه و نقش تاثیرگذار جهانی و منطقه‌ای دو کشور است.

در حالی که وزن سیاسی بالا و صنعت پیشرفته، فرانسه را به عنوان یکی از قدرت‌های سیاسی و اقتصادی جهان و یکی از موتورهای محرکه اتحاد اروپایی معرفی می‌نماید؛ موقعیت ژئوپلتیک، منابع سرشار زیرزمینی و انرژی و توان و نفوذ بازیگری بالای منطقه‌ای نیز، جایگاه جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یکی از مهمترین قدرت‌های منطقه‌ای برای همگان تثبیت و به تصویر کشیده است.

حضور موفق شرکت‌های فرانسوی بزرگی نظیر رنو، پژو و توتال در ایران در عین حال که نشان از ظرفیت‌های بالای اقتصادی و سرمایه‌گذاری مشترک از سوی دو کشور دارد، نویددهنده و امیدبخش توسعه هر چه بیشتر روابط فی‌مابین در حوزه اقتصادی و تجاری است.

علاوه بر این و مهمتر از آن، وجود تهدیدهای سیاسی مشترکی -که تا پیش از این در روابط ایران و فرانسه کم‌سابقه بوده است- نظیر مبارزه با داعش، تروریسم و افراطی‌گری افسارگسیخته و بحران‌های موجود در منطقه‌ که منافع و امنیت ملی هر دو کشور را به شدت تهدید می‌کند، شرایط و فرصت نوینی را پیش روی همکاری‌های سیاسی و امنیتی منطقه‌ای دوجانبه قرار داده است.

از این رو، با توجه به دوره پر از چالش و تهدیدی که از هر سو  صلح، امنیت، همبستگی و همگرایی جهانی و منطقه‌ای را به مخاطره افکنده، جمهوری اسلامی ایران و فرانسه ‌باید به واسطه روح جان‌افزا و فرصت کم‌نظیری که برجام به روابط دوجانبه بخشیده، این فرصت را پاس داشته و دوران طلایی از همکاری‌های اقتصادی و منطقه‌ای را رقم زنند. روابط ایران و فرانسه در طول سال‌های گذشته از عمر انقلاب اسلامی، آمیزه ای از فرصت های اقتصادی و محدودیت‌های سیاسی بوده است.

تجربه و گذشته تلخ و شیرین این روابط به ما نشان می دهد که با کمرنگ کردن چالش‌های سیاسی فی‌مابین و تمرکز بر نقاط مشترک در حوزه سیاسی- امنیتی و جلوگیری از تاثیر اختلاف‌نظرهای سیاسی بر روابط تجاری و اقتصادی، می توان مناسبات را به سمت ایجاد رابطه ای پایدار در همه‌ زمینه‌ها و حتی در مسیر یک شراکت راهبردی پیش برد. به نظر می‌رسد تفکیک مسائل سیاسی و اقتصادی از یکدیگر و به حداقل رساندن تاثیرپذیری حوزه اقتصادی از چالش های سیاسی و در عوض تسری توسعه روابط اقتصادی به بخش های سیاسی، راهی است که نه تنها ایران و فرانسه، بلکه ایران و دیگر کشورهای اروپایی باید برای ارتقای مناسبات و دستیابی به روابطی پایدار در پیش گیرند.