عراقچی:تشخیص نقض برجام، برعهده هیات عالی نظارت است/در حوزه انرژی اوضاع کم و بیش به حالت طبیعی درآمده است

سید عباس عراقچی در سالگرد اجرای برجام در نشست خبری با خبرنگاران اظهار داشت: برجام از زوایای مختلفی قابل بررسی است؛ سیاست داخلی، خارجی، تحریم ها و رفع آن، بدعهدی آمریکا، مساله هسته ای ایران و غیره.

وی افزود: در داخل هر ‌جناحی از دید و منفعت خودشان برجام را نگاه می کنند که اتفاقی خوب و نشانه بلوغ سیاسی است.

رئیس ستاد پیگیری برجام ادامه داد: در بعد خارجی هم تمامی تصویرهای غلطی که آمریکا ایران را بعنوان کشوری که دنبال سلاح هسته‌ای است معرفی می کردند، شکسته شد و تصویر جدیدی از ایران ساخته شد. دیگر چون گذشته نیست که قطعنامه های شورای امنیت ما را تهدیدی علیه صلح و امنیت جهانی بخوانند و رفت و آمدهای هیات های سیاسی اروپایی و غیره به ایران هم نمود دیگری از موفقیت ما در بعد خارجی در یک سال اخیر است.

عراقچی در ادامه گفت: تحریم‌ها در سه حوزه کلیدی که شامل انرژی، حمل و نقل و بانکی و مالی بود، بیشترین فشارها را طی این مدت بر ایران تحمیل کرد و غربی‌ها و شورای امنیت بیشتر بر این سه حوزه، تحریم‌های خود را علیه ما متمرکز کرده بودند.

در حوزه انرژی اوضاع کم و بیش به حالت طبیعی درآمده است

وی با بیان اینکه در حوزه نفت، گاز و انرژی، اوضاع کم و بیش به حالت طبیعی خود درآمده است، گفت: فروش نفت امروز در حد مطلوبی وجود دارد. تقریباً ۲.۵ میلیون بشکه نفت می‌فروشیم، در حالی که پیش از این، زیر یک میلیون بشکه نفت می‌توانستیم بفروشیم.

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام ادامه داد: درآمدهای حاصل از نفت امروز قابل وصول است و ما به طور مرتب با وزارت نفت و بانک مرکزی در این خصوص در ارتباط هستیم و می‌دانیم که تمام درآمدهای نفتی به کشور بازگشته که یکی از نشانه‌های آن هم، رشد اقتصادی ۷.۴ درصد است که آقای رئیس‌جمهور هم این مطلب را گفته‌اند. همه قبول دارند که پول نفت وارد اقتصاد ایران شده و این میزان از رشد اقتصادی امروز در کشور به دلیل رشد بزرگ حوزه انرژی است؛ بنابراین ما در حوزه انرژی دیگر مشکلی نداریم و در طی این یک سال یک به یک مشکلات ما در این حوزه مرتفع شده است.

عراقچی تصریح کرد: در حوزه حمل و نقل و کشتیرانی که یکی دیگر از حوزه‌های کلیدی در اقتصاد است و حدود ۹۰ درصد کالاهای صادراتی و وارداتی از طریق کشتی صورت می‌گیرد. مشکل اصلی ما در این حوزه، بیمه کشتیرانی بود که حل شد، دسترسی به بنادر خارجی بود که آن نیز مرتفع شد و امروز دیگر در حوزه نفت، گزارشی دال بر وجود مشکل نداریم.

وی با بیان اینکه در مشکل هوایی هم مشکل خرید هواپیما از خارج کشور را داشتیم که دیگر چنین مشکلی وجود ندارد، گفت: اولین هواپیمای خارجی به کشور آمد و بقیه هم به مرور وارد خواهند شد و امروز هواپیماهای ما می‌توانند در هر فرودگاهی سوخت‌گیری کنند.

در حوزه بانکی و مالی شرایط هنوز طبیعی نشده است

معاون وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: در حوزه بانکی و مالی هنوز شرایط بانکی ما به حالت طبیعی برنگشته که علت‌های متعددی دارد و تقریباً هیچ یک از آنها هم به برجام مربوط نیست. تحریم‌های اولیه آمریکا همچنان ادامه دارد که این موضوع از ابتدا هم هیچ ارتباطی با بحث هسته‌ای نداشته و ما هم هیچ‌گاه نگفتیم که برجام تمام تحریم‌ها را رفع می‌کند، چرا که فقط موضوع هسته‌ای مورد مذاکره ما بوده است.

عراقچی ادامه داد: سیستم مالی آمریکا به ما اجازه مبادله با دلار و ارز بین‌المللی را نمی‌دهد و مشکلات زیادی را برای ما به وجود آورده است. البته موانع دیگری هم وجود دارد همچون قوانین پولشویی، مقابله با منابع مالی تروریست‌ها و این‌طور مسائل که از آنجایی که بانک‌های ما تحریم بودند، به مرور در حال آشنایی با قوانین بین‌المللی در این حوزه هستند.

وی گفت: ما هیچ جا در مبادلات بانکی و مالی خود در بن‌بست نیستیم و برای هر کاری، راهی وجود دارد که ما آن را انجام خواهیم داد ولی قطعاً آن سرعتی که ما مد نظر داشتیم در حوزه بانکی و مالی به وقوع نپیوست.

عراقچی در پاسخ به این سوال که در نشست کمیسیون مشترک برجام آمریکایی ها به ما تضمینی دادند، چرا ما باید با توجه به سابقه نقض عهد آمریکایی ها در همین مسئله برجام به قول آنها اعتماد کنیم؟ اظهار کرد: آمریکایی ها قانون آیسا را بخاطر برجام متوقف کردند و وقتی کنگره آن قانون را تمدید کرد، بلافاصله به طور مکتوب توقف آن را اعلام کرده اند و امروز دستور وزیر خارجه آمریکا مبنی بر توقف این قانون هم وجود دارد. لذا آمریکایی ها در عمل و نه شفاهی این قانون را متوقف کردند و طبق برجام هم رئیس جمهور آمریکا متعهد است که قوانین هسته ای کنگره را متوقف کنند. چه اوباما باشد و چه رئیس جمهور بعدی و اگر این کار را نکنند نقض فاحش برجام خواهد بود.

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در پاسخ به این سوال که نظرتان در خصوص ادامه و تشدید سیاست های خصمانه کنگره و دولت بعدی آمریکا علیه ایران چیست؟، گفت: اگر آنها به اقدامات خصمانه خود ادامه بدهند و این احتمال وجود دارد و اگر اینطور نباشد باید به مسئله برجام شک کرد، همانطور که در اخبار هم دیدیم آقای اوباما وضعیت اضطراری را تمدید کرد و اگر این کار را نمی کرد باید به برجام مشکوک می شدید و اگر دشمنی ها کنار گذاشته می شد، باید به وضعیت شک می کردید. برجام دلیلی بر دوستی ما با آمریکایی ها نبوده و نیست.

معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: طرف مقابل که آمریکایی ها باشند سیاست خصمانه خود را ادامه می دهند، اما برخی در داخل اینطور ادعا می کنند که گویی برجام باید همه مشکلات و دشمنی های میان ایران و آمریکا را کنار می گذاشت که این مسئله اشتباه است و ما در مذاکرات فقط مسئله هسته ای را میان خود و آنها مدیریت کردیم.

وی در پاسخ به این سوال که برخی از مخالفان در داخل و منتقدین برجام سعی دارند که با سیاست های خود و رویکردهایی که در پیش گرفته اند برجام را به نحوی از بین ببرند، در این خصوص نظر شما و وزارت خارجه نسبت به این قبیل اقدامات چیست؟ گفت: در داخل اکثر منتقدین ما صداقت دارند و می دانیم که از سر نگرانی این مسائل را مطرح می کنند و در برخی موارد هم وارد حوزه‌های سیاست داخلی و رقابت های سیاسی می شوند که این دیگر از دست ما خارج است و البته نشانگر یک جامعه بانشاط سیاسی است.

عراقچی با بیان اینکه از گروه های سیاسی خواهش می کنم جانب انصاف را رعایت کنند و واقعیت را بگویند، تصریح کرد: آقای اوباما مدعی است که بدون شلیک یک گلوله برنامه هسته ای تسلیحاتی ایران را متوقف کرده است و ما هم بارها گفته ایم که اگر آنها این مسئله را دستاورد خود می دانند، هیچ ایرادی ندارد چراکه ما اصلا برنامه بمب اتمی نداشته ایم که کسی بخواهد جلوی آن را بگیرد.

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام ادامه داد: در برخی رسانه ها بعضی موارد بین را طوری جلوه می دهند که برداشت سوئی از آن می شود؛ به طور مثال جمله ای را که آقای اوباما گفته است، بدون قید برنامه تسلیحاتی تیتر می کنند و می گویند که آمریکا توانسته صنعت هسته ای ایران را متوقف کند ولی اینها نمی دانند که با این کار خود آن جمله امام(ره) را که می گفتند آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند، نقض می کنند.

معاون وزیر امور خارجه تصریح کرد: مذاکرات هسته ای نشان داد که آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند و ای کاش مسئله برجام همچنان یک موضوع علمی باقی می ماند و ما در رفتارها و گفتارهای خود ارزش ها، آرمان ها و منافع و امنیت ملی را در نظر می‌گرفتیم و برجام را در سطح فروملی و جناحی نگاه  نمی کردیم.

۱۰ الی ۱۵ سال دیگر به مرحله غنی سازی صنعتی می رسیم

معاون وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امروز برنامه هسته‌ای ایران مشروع است و صنعت هسته‌ای ما کار خودش را ادامه می‌دهد، تحقیق و توسعه را داریم، آب سنگین را داریم، رآکتور اراک را در حال بازسازی داریم و مدرنیزه کردن آن در دستور کار قرار دارد و طی ۱۰ الی ۱۵ سال آتی هم با برنامه‌ای که مصوب شورای عالی امنیت ملی است و آن را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارسال کردیم، به مرحله غنی‌سازی صنعتی خواهیم رسید.

وی ادامه داد: همانگونه که در دوره مذاکرات ما با بدعهدی‌ها و تعلل‌های آمریکایی‌ها و سیاست‌های خصمانه آنها مواجه بودیم و برای همین هم دو سال زمان مذاکرات به طول انجامید، بعد از آن و طی یک سال پس از اجرایی شدن برجام هم با این روند سیاستی آمریکا روبرو بوده‌ایم که البته قابل انتظار هم بود و ما هیچ‌گاه دیدگاه خوشبینانه‌ای به آمریکایی‌ها نداشته‌ایم و آنها هر کاری از دستشان برمی‌آمد، جهت ایجاد فضای منفی و مخرب و دور کردن سرمایه‌گذاران خارجی از ایران، انجام دادند و لذا یکی دیگر از دستاوردهای ما غلبه بر بدعهدی‌های آمریکا بود.

همه تحریم های اقتصادی برداشته شد!

عراقچی تصریح کرد: سؤال اینجاست برجام چه کاری را باید انجام می‌داد که نداده است، آنچه که توقع می‌رفت از برجام این بود که موانع و تحریم‌های اقتصادی را که بر سر راه صنعت و اقتصاد ما قرار گرفته بود را بردارد که برداشته شد ولی ممکن است این سؤال مطرح شود که آیا تحریم‌ها همه برداشته شده است که پاسخ ما این است که بله همه تحریم‌ها برداشته شد. به عنوان مثال قرار بود که مانع خرید هواپیما از خارج از کشور را برداریم که این مهم اتفاق افتاد، موانع صادرات نفتی مرتفع شد.

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام افزود: در این مسیر غربی‌ها و آمریکایی‌ها نه تنها همکاری کاملی با ما نداشتند بلکه تا توانستند سنگ‌اندازی و مانع‌تراشی کردند، اما ما، آنها را مجبور کردیم که به تعهداتشان بازگردند.

وی با بیان اینکه امروز دیگر هیچ نهاد و دستگاهی نیست که به ما گزارشی از موانع در حوزه کاری خودشان داده باشند، گفت: ممکن است این سؤال را برخی مطرح کنند که آیا امروز آثار و برکات برجام، خودش را در اقتصاد ایران نشان داده است یا نه که ما در اینجا می‌گوییم بله اما این موضوع کم و بیش اتفاق افتاده و بسته به همت دستگاه‌های مرتبط در حوزه‌های مختلف دارد.

عراقچی در پاسخ به این سؤال که جزئیات مذاکره هیأت ایرانی با هیأت آمریکایی در کمیسیون مشترک برجام چه بود؟ گفت: ما به جز برخی مسائل فنی که مربوط به اجرای برجام بوده باشد، هیچ‌گونه مذاکره‌ای با آمریکایی‌ها نداشته و نخواهیم داشت و برجام یک تعهد بین‌المللی است و نه یک توافق دوجانبه میان ایران و آمریکا.

معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه اگر رئیس‌جمهور بعدی آمریکا بخواهد برجام را کنار بگذارد، این تصمیم خود اوست و باید پای آن بایستد، تصریح کرد: عکس‌العمل ایران هم در قبال این مسئله روشن است و اگر بنا به گفته ترامپ، آنها برجام را پاره کنند، ما آن را آتش خواهیم زد و مذاکره جدیدی هم نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: اجرای سختگیرانه برجام که برخی از منتقدان در آمریکا این سیاست را به ترامپ توصیه می‌کنند مبنی بر اینکه تحریم‌های ایران را بیشتر کند تا ایران خودش از برجام خارج شود، ما مفهومی به این معنا که اجرای سختگیرانه برجام نامیده شود را قائل نیستیم و حتی اجرای با حسن نیت برجام را در متن قرارداد برجام داریم که گفته شده است از هر اقدامی که اجرای موفقیت‌آمیز برجام را دچار خلل کند، طرف‌های درگیر در مذاکرات باید خودداری کنند لذا اگر کاخ سفید بخواهد در این مسیر حرکت کند، برخلاف اجرای برجام خواهد بود.

عراقچی خاطرنشان کرد: مذاکرات هسته‌ای ما با آمریکایی‌ها تمام شده اما ممکن است که در حوزه اجرای برجام در سطح فنی مذاکراتی با آنها داشته باشیم ولی مذاکره سیاسی با آنها تمام شده است و نه با دولت فعلی و نه با دولت آینده آمریکا مذاکره‌ای نخواهیم داشت؛ مگر اینکه دستورات دیگری داشته باشیم که البته چشم‌اندازی هم در این خصوص فعلاً وجود ندارد.

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در پاسخ به این سؤال که نظرتان در خصوص اظهارات برخی مسئولان آمریکایی در خصوص برجام که آن را توافقی ناقص و نامطلوب خوانده‌اند، چیست؟ گفت: برخی از جریانات آمریکایی معتقدند که کاخ سفید باید همچنان سیاست غنی‌سازی صفر را در برابر ایران لحاظ کند و این خواسته هیأت مذاکره‌کننده آمریکایی در طول مذاکرات بود که می‌گفتند ایران نباید غنی‌سازی داشته باشد و ما هم گفتیم حتی یک روز هم غنی‌سازی را متوقف نخواهیم کرد و تاریخ خواهد دید که چه کسی پیروز این جنگ اراده‌ها بود.

وی گفت: شرایط امروز ما وجهه و جایگاه ایران به نحوی است که دیگر کسی نمی‌تواند بگوید ایران تهدیدی علیه صلح و امنیت جهانی است و کسی نمی‌تواند با ایران که امروز یک بازیگر فعال منطقه‌ای به حساب می‌آید، این قبیل بازی‌ها را علیه ایران پیاده کند.

عراقچی در پاسخ به این سؤال که در خصوص قانون آیسا (ISA) یا همان تمدید قانون تحریم‌ها علیه ایران، آیا نقض برجام به حساب می‌آید یا نه و اقدامات ما در این خصوص چه بوده است؟ تصریح کرد: قانون آیسا که معروف به داماتو است، در سال ۱۹۹۶ به بهانه ادعای حمایت ایران از تروریسم، بحث حقوق بشر و تلاش ایران برای دستیابی به سلاح‌های کشتار جمعی مطرح شده بود؛ لذا آمریکایی‌ها معتقد بودند که این قانون ربطی به تحریم‌های هسته‌ای ندارد و یکی از مشکلات اصلی ما هم در طول مذاکرات، متقاعد کردن آنها مبنی بر این بود که از نظر ایران این قانون مرتبط با هسته‌ای است و در برجام نهایتاً این قانون به عنوان یک قانون تحریم هسته‌ای شناخته شد.

معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه بقیه اعضای ۱+۵ اعتقادی به اینکه تمدید قانون تحریم‌ها علیه ایران نقض برجام نیست، گفت: به باور آنها، آمریکایی‌ها چون آن قانون را اجرایی نمی‌کنند، این نقض برجام به حساب نمی‌آید ولی همگی معتقدند که در صورت اجرایی شدن این قانون، برجام نقض شده است و ما نیز متعاقب این مسئله، نامه آقای ظریف به خانم موگرینی، تصمیم هیأت عالی نظارت بر اجرای برجام، نامه رئیس‌جمهور به وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی و پس از آن، حضور در نشست کمیسیون مشترک برجام را داشتیم که به خواست ایران تشکیل شد و نگرانی‌های ایران در آن جلسه جدی گرفته شد و همه طرف‌ها در آن نشست گفتند که نباید قانون آیسا اجرایی شود.

تشخیص نقض برجام، برعهده هیات عالی نظارت است

وی ادامه داد: در برجام ما دو نوع نقض داریم؛ یکی نقض برجام و دیگری نقض فاحش برجام؛ لذا هر نقضی منجر به از بین رفتن برجام نمی‌شود و تشخیص اینکه اقدامات طرف مقابل، نقض برجام بوده و یا نقض فاحش و اینکه اقدام متقابل ما نسبت به آن چگونه باید باشد، بر عهده هیأت عالی نظارت بر اجرای برجام و مقامات عالیرتبه کشور است.

عراقچی با بیان اینکه طبق راهکارهای مندرج در قرارداد برجام، اگر کشوری از طرف مقابل خود در خصوص اجرایی کردن برجام شکایت داشته باشد، ابتدا دوجانبه وارد بحث می‌شوند، سپس کارگروه فنی تشکیل می‌شود و بعد از آن، کمیسیون مشترک و در مرحله آخر هم شورای امنیت سازمان ملل در نظر گرفته شده است. نکته‌ای که وجود دارد، اینکه اگر کشور شکایت‌کننده از طرف مقابل خود راضی نشود، می‌تواند تعهدات خودش را جزئی یا کلی متوقف کند که این در کشور ما بر عهده هیأت نظارت بر برجام خواهد بود و یا اینکه مسئله را به شورای امنیت ببرد. ولی این را بگویم که ما قرار است به آن شورا برویم، چرا که در آنجا طرف‌های مقابل ما، خودشان قاضی هستند؛ لذا اینکه برخی منتقدان می‌گویند چرا به شورای امنیت نمی‌روید، این مسئله تصمیم مقامات عالی کشور است و ما به آن شورا نخواهیم رفت و از راه‌های دیگری، حقوق خودمان را پیگیری می‌کنیم.

معاون وزیر امور خارجه در خصوص علت غیبت خود در برنامه تلویزیونی شب گذشته گفت: از چند شبکه تلویزیونی درخواست حضور خود را داشتیم که ما به یکی از آنها جواب مثبت دادیم و آنها گفتند که شما تنها مهمان برنامه ما هستید و شخص دیگری هم حضور ندارد، اما ظهر روز گذشته تماس گرفتند و گفتند که شرایط عوض شده و گویا قرار است منتقدی هم در کنار ما بنشیند؛ ما این را نپذیرفتیم.

وی ادامه داد: در هیچ جای دنیا یک دیپلمات را که برای ارائه گزارش کارش می‌خواهد با مردم صحبت کند را کنار یک منتقد نمی‌نشانند؛ البته ما ابایی از مناظره و صحبت با منتقدین نداریم و در طی این مدت هم جلسات مختلفی را با منتقدین مسئله برجام داشته‌ایم ولی اینکه بخواهند یک سربازی را که از میدان نبرد بازگشته است را کنار منتقدی بنشانند، کار صحیحی نیست و ما آن مسئله را قبول نکردیم.