روسای جمهوری که رجل سیاسی نبودند!

 حسن اختری در یادداشتی نوشت:

همان طورکه انتظار می رفت رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در تصمیمی حکیمانه از دو قطبی شدن رقابت های انتخاباتی، دوازدهمین دوره ریاست جمهوری که در 29 اردیبهشت سال آینده برگزار خواهد شد پیشگیری کردند. با مروری بر ادوار گذشته برگزاری انتخابات ریاست جموری در ایران از دوم خرداد سال 76 تا کنون -که رقابت های انتخاباتی جدی تر شده- یکی از آفات و آسیب های آن دو قطبی شدن جامعه بوده است. گرچه با جدی تر شدن رقابت های انتخاباتی و غیر قابل پیش بینی بودن نتیجه انتخابات عامل مهمی در مشارکت حداکثری مردم در پای صندوق های رای می شود. اما ضررهای جبران ناپذیری را نیز به نظام جمهوری اسلامی تحمیل می کند. در مواقعی هم امنیت و استقلال کشور را با مخاطره جدی مواجه می سازد. که اوج دو قطبی شدن جامعه را در جریان فتنه سال 88 شاهد بودیم.

مقام معظم رهبری از جایگاه ولایت و در راستای انجام وظایف الهی و سیاسی خود و همچنین عمل به میثاق ملی- قانون اساسی- همواره از رؤسای جمهور که با رای مستقیم مردم انتخاب می شوند اهتمام داشته و از بین روسای جمهور منتخب هم ، از جناب آقای هاشمی رفسنجانی و جناب آقای محمود احمدی نژاد بیشترین حمایت ها را نموده اند. معظم له در دوم خرداد سال76 در پاسخ خبرنگاران می فرمایند:"ما از کسی که به عنوان رئیس جمهور انتخاب می شوند، انتظار داریم که خود را خدمتگذار مردم بداند و آنچه را برای دین  و دنیای این مردم مورد نیاز است، در محدودۀ اختیارات قانونی خود با همه وجود انجام دهد. من قبلاً هم گفته ام هر کس که امروز، ان شا الله رای بیاورد و نامش از صندوق ها بیرون بیاید، من با او همان طور رفتار خواهم کرد که در هشت سال گذشته با آقای رئیس جمهور جناب آقای هاشمی رفسنجانی رفتار کرده ام. البته خب ، برای شخص من هیچ کسی آقای هاشمی رفسنجانی نخواهد شد. اما امیدوارم برای ملت بشود و بتواند برای کشور همان طور شخصیتی باشد و همان طور تلاش بکند و بلکه بیشتر و بهتر، چون باب رحمت الهی واسع است."

با سپری شدن  دوران دولت اصلاحات که خود نتیجه دوقطبی شدن جامعه بشکل خاتمی- ناطق روی کار آمده بود. در جریان برگزاری مرحله دوم نهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری، باردیگر جامعه به دو گروه یقه سفید ها شامل همه دولتمردان ادوار گذشته که از جناب آقای هاشمی حمایت می کردند و گروه یقه چروک ها  متشکل از طبقات متوسط به پایین که کاندیدای آنها جناب آقای احمدی نژاد بود تقسیم می گردد. نهایتاً با غلبه حاشیه بر متن دکتر محمود احمدی نژاد به عنوان نهمین رئیس جمهور منتخب مردم ایران انتخاب می شود. برخی از اندیشمندان و تحلیل گران سیاسی معتقد بوده و هستند که "رای"به احمدی نژاد در واقع"نه" به هاشمی بود. یک دوره از دولت مهرورزی نیز می گذرد.

مردم برای یار دوم فرصت جدیدی را در اختیار رئیس دولت مهرورزان می گذارند. مقام معظم رهبری بعد از انتخاب مجدد احمدی نژاد در خطبه های نماز جمعه مورخ 28/3/1388 می فرمایند" البته بین ایشان [هاشمی]وبین آقای رئیس جمهور[احمدی نژاد] از همان انتخاب سال 84 تا امروز اختلاف نظر بوده. الان هم هست! هم در زمینه  مسایل خارجی اختلاف نظر دارند، هم در زمینه نحوه اجرای عدالت اجتماعی اختلاف نظر دارند. هم در برخی از مسائل فرهنگی اختلاف نظر دارند؛ و نظر رئیس جمهور[احمدی نژاد] به نظر بنده نزدیکتر است."

حضرات در مقابل این همه لطف و عنایت مقام عظمای ولایت، چگونه پاسخ محبتهای رهبری را دادند بماند فرصتی دیگر. اما با زمزمه حضور دکتر محمود احمدی نژاد در رقابت های انتخاباتی دوازدهمین دورۀ ریاست جمهوری و پیرو ملاقات حضوری ایشان با معظم له و حرف و حدیث هایی که از این دیدار در جامعه پخش شده بود.  مقام معظم رهبری در درس خارج فقه روز پنجم مهر می فرمایند" یک آقایی آمد پیش من، من هم به ملاحظه حال خود آن شخص و صلاح حال کشور به ایشان گفتم که شما در فلان قضیه[انتخابات]شرکت نکنید. نگفتم شرکت نکنید، گفتم صلاح نمی دانیم شما شرکت کنید. خب حالا این مایه اختلاف بشود بین برادران مومن، یکی بگوید فلانی گفته، یکی بگوید نگفته، یکی بگوید چرا پشت بلند گو نگفته؟ خب حالا این هم پشت بلند گو."رئیس دولتهای نهم و دهم طی نامه ای در 6 مهر جاری به مقام معظم رهبری چنین می نویسند: سلام علیکم به همان گونه که مستحضر هستید در دیدار مورخ نهم شهریور سال جاری ، اینجانب برنامه های انقلاب در سراسر کشور را تشریح نمودم. پس از آن حضرت عالی توصیه فرمودید که در این دوره مصلحت نیست بنده در انتخابات شرکت نمایم و اینجانب نیز تبعیت خود را اعلام نمودم. ضمن تشکر از بیانات مهم حضر عالی در جلسه درس خارج فقه مورخ 5 مهر ماه جاری به استحضار می رسانم که در عمل به منویات رهبر بزرگوار انقلاب برنامه ای برای حضور در عرصه رقابت های انتخاباتی سال آینده ندارم.

بهر حال با  تدبیر حکیمانه و توصیۀ پدرانه رهبری و همچنین اعلام تبعیت و انصراف کتبی دکتر احمدی نژاد از کاندیداتوری سال آینده انتخابات ریاست جمهوری قائله دو قطبی سازی رقابت های انتخابات ریاست جمهوری ختم به خیر شد. تا فضای منطقی و عقلانی برای برگزاری انتخاباتی در شأن ملت بزرگ ایران و نظام جمهوری اسلامی در محیطی آرام وسالم فراهم شود.

اما سوال اساسی تر همچنان باقی است که آیا مشکل منتخبان ریاست جمهوری- بعد از جدی تر شدن رقابتهای انتخاباتی در سال 76 - صرفا دو قطبی شدن رقابت های انتخاباتی در جامعه بوده است؟ به نظر نگارنده مشکل اساسی در انتخاب روسای جمهور، دو قطبی شدن جامعه و انتخابی توده وار و بدور از شأن ملت بزرگ ایران بوده است.

اما به نظر می رسد مشکل روسای جمهور سابق نداشتن تعریف روشنی از رجل سیاسی، مطابق با اصل 115 قانون اساسی بوده است. چرا که اگر شورای محترم نگهبان به وظیفه قانونی در اصل نود هشتم قانون اساسی عمل کرده و مختصات رجل سیاسی بودن را تفسیر کرده بود. آنگاه مشخص می شد که آیا صرفاً از خدمت در پست وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی برای دولت اصلاحات و یا دو سال خدمت در فرمانداری و استانداری اردبیل وحداکثر به مدت سه سال شهردار تهران بودن برای دولت مهرورزان، رجل سیاسی بودن فهمیده می شود یا خیر؟ بر این باورم ، بزرگترین مشکل روسای جمهور سابق که هر دو کل نظام را با چالش های جدی- یکی داخلی و دیگری خارجی- مواجه ساختند. رجل سیاسی بودن، بود!

حال که سیاست های کلی انتخابات کشور از طرف مقام معظم رهبری به روسای محترم قوا و رئیس محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ گردیده است. مطابق بند 5-10 این سیاست ها " تعریف و اعلام معیار ها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزد های ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان " خواهد بود.

جراید کشور از قول سخنگوی محترم این شورا اعلام کرده اند که " شورای نگهبان در حال تبیین مفهوم رجل سیاسی است.

بنا شده است که شورای نگهبان در بحث تبیین مفهوم رجل سیاسی از همه اساتید، دانشجویان ،فعالان سیاسی و فعالان حوزوی و همچنین همه افرادی که در حوزه های سیاسی و انتخاباتی کارکرده اند نظراتشان را برای شورای نگهبان ارسال کنند که بزودی این مسئله از سوی روابط عمومی اعلام خواهد شد تا همه کسانی که نظری در خصوص اصل115 قانون اساسی دارند و یا راهکارهای بهتری برای انتخابات داشته باشند. نظراتشان را به ما اعلام کنند و بزودی فراخوان توسط شورای نگهبان اعلام خواهد شد."ای کاش در بین ما روزنامه نگاران و اصحاب رسانه یکی پیدا میشد و به شورای محترم نگهبان با احترامات فائقه، مودبانه بدون لکنت زبان می گفت:   آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا ؟