پذیرایی از مردم تهران با هندوانه ابوجهل

 

سالهایی که بعدها و در گذر زمان نشان داد که اصلاح‌طلبان به اعتماد مردم پاسخ مثبت و درخور ندادند و در نخستین دوره با منیات شخصی و جناحیشان آرای مردم را به هیچ انگاشتند و موجب به هدر رفتن آن شدند.

 

اصلاح‌طلبان با گفتمان و پارادایمی جدید و بهره‌مندی از تبلیغات مؤثر و سازنده و احیای آرای خاکستری جامعه، توانستند در انتخابات سال 1376 پیروزی درخوری را کسب کنند. شعار توسعه سیاسی هم در رأس شعارهای ایشان قرار گرفت و اینچنین شد که سال‌های طلایی برای اصلاح‌طلبان در کشور آغاز شد و اصلاح‌طلبان هم سر از پا نشناخته، از تمام امکانات موجود بهره بردند تا شعارهای خود را عملی کنند.

در همین دوره، اصلاح‌طلبان تلاش کردند برخی قوانین معطله را که با منویات خود همراستا بود، از تعطیلی درآورند و به اجرا آورند.

 

یکی از قوانین سلسله جنبان برای ادعاهای توسعه سیاسی اصلاح‌طلبان که علاوه بر برد خبری و رسانه‌ای و تبلیغاتی برای ایشان، از ظرفیت لازم برای برد اجتماعی و عمق بخشیدن به پایگاه اجتماعی ایشان بهره‌مند بود، انتخابات شوراها و آغاز به کار نخستین دوره پارلمان شهری در کشور بود.

 

اینچنین بود که نخستین دوره رأی‌گیری شوراها کلید خورد و برای نخستین بار مردم ایران پای صندوق‌های رأیی رفتند که پیش از آن هیچ تجربه‌ای از آن در کشور وجود نداشت. عدم فرهنگ‌سازی مناسب و اطلاع عمیق و تأثیرگذار برای مردم از روند فعالیت و وظایف و قوانین شوراها و نحوه تعامل و وظیفه‌مندی شوراها و شهرداری‌ها در برابر هم، از سویی و تعجیل در برگزاری این انتخابات با خودابتلائاتی را در پی داشت که بررسی این رخدادها برای بازگویی تاریخ و تجربه اندوزی مغتنم است.

 

نیمه دوم دهه هفتاد، نخستین تجربه حضور اصلاح‌طلبان در برترین جایگاه اجرایی کشور بود؛ در همین دوره اصلاح‌طلبان و طیف‌های همسو و یا همجنس با ایشان با تمام قوا برای برگزاری و انتخابات شوراهای شهر و روستا هم حضور یافتند.‌ برای نخستین بار از به محاق رفتن نهضت آزادی و ملی مذهبی‌ها، دوباره فضای حضور برای این رانده شده‌های انقلاب و امام ایجاد شد. البته گروه‌ها و احزاب و منتسبان به انقلاب و امام به این انتخابات توجهی جدی نشان ندادند و حضوری آنچنانی و درخور هم نیافتند.

 

انتخابات در هفتم اسفند 77 و با شعار "شورا، بنیان دموکراسی" برگزار شد و تنها نگاهی سرانگشتی به لیست حائزان برتر آرا، مؤید آن بود که اصلاح‌طلبان که با ادعاهای فراوان به فعالیت سیاسی بازگشته بودند علاوه بر ریاست جمهوری، قلعه و باروی پارلمان شهری را هم فتح کرده بودند.

 

اصلاح‌طلبان با این پیروزی چشم در پی مجلس و فائق آمدن بر انتخابات پارلمان داشتند و البته دو سال بعد و در انتخابات دو دوره‌ای در تاریخ 29 بهمن 1378 و 16 اردیبهشت 1379 هم توانستند قاطبه مجلس ششم را از آن خود کنند تا بدین وسیله بیشترین امکان مدنی و تقنینی برای اجرا و به منصه ظهور گذاشتن مطالبات و توقعات و ادعاهایشان ایجاد شود.

 

آرای انتخابات نخستین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا اعلام شد و در پایتخت تمام کرسی‌های پارلمان شهری به اصلاح‌طلبان رسید.

 

اما اصلاح‌طلبان خود از طیف‌های مختلف و با عقاید و راهبردهای مختلف تشکیل می‌شدند و این بار در شورای شهر تهران این مشارکتی‌ها با لیدری سعید حجاریان بودند که در اکثریت قرار داشتند و همپالگی دیگرشان، کارگزارانی‌ها با لیدری عبدالله نوری، در اقلیت کرسی‌های پارلمان شهری تهران قرار گرفتند.

 

در این دوره مردم چشم انتظار رخدادهای شیرین بودند تا طعم خوش مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری و البته شورای شهر را بچشند و شعار توسعه سیاسی و جامعه مدنی دولت هفتم را در زندگی روزمره خود شاهد باشند.

 

نهم اردیبهشت و همزمان با سالروز تاریخی صدور فرمان امام(ره) برای تشکیل شوراها، نخستین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا در کشور آغاز به کار کرد.

 

بدون شک از جمله نخستین وظایف هر شورایی هم انتخاب شهردار بود. در تهران اما روند انتخاب شهردار و همچنین فعالیت او یادآور اتفاقات تلخی است که بعدها با خود رخدادهای بسیار ناامیدکننده‌ای را به همراه داشت که در اوج هیجانات مردم ایران در مشارکت حداکثری در انتخابات و دل سپردن به مقوله دموکراسی، فضای بی‌اعتمادی و سردی را پاشید.

 

این فضا باعث شد تا اصلاح‌طلبان در دور دوم شورای شهر به صندلی حداقلی شورا بسنده کنند تا شاید کام تلخ مردم تهران با طعم خدمت‌رسانی اصولگرایان شیرین شود. این سردی و رخوتی که وجه قالب آن را می‌توان در کم دقتی و قدرناشناسی و خودخواهی‌های اصلاح‌طلبان دانست در شورای اول شهر تهران، روندی را ایجاد کرد که بعدها و پس از گذشت حدود بیست سال، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که خود حالا از ارکان اصلاح‌طلبان برشمرده می‌شود، در حضور اصلاح‌طلبان، در اذعانی، خاطرات تندروی دوره اول شورای شهر ‏تهران را تلخ خواند.

 

بررسی رخدادهای شورای اسلامی شهر و روستا و نقش اصلاح‌طلبان در آن ادامه دارد و در بخش بعدی ریاست نخستین شورای شهر تهران و انتخاب شهردار و تلخی‌های آن دوره مرور خواهد شد.