ماجرای میانجیگری عراق بین ایران و عربستان

قرار است امروز چهارشنبه، ۷ مهرماه (۲۸ سپتامبر) نشست غیررسمی وزیران نفت کشورهای عضو اوپک در پایتخت الجزایر تشکیل شود. 

یکی از محورهای اصلی این نشست، تلاش برای افزایش بهای نفت خام در بازارهای جهانی خواهد بود.  

راه‌های سامان دادن به بازار نفتی از طریق کاهش تولید از جمله موضوعات عمده‌ای است که در دستور کار اجلاس الجزیره قرار می‌گیرد.  

خبرگزاری بی‌بی‌سی مدعی است که شامگاه گذشته، سخنگوی وزیر نفت عراق در الجزیره گفت: این کشور رهبری تلاش برای میانجیگری بین ایران و عربستان سعودی را در دست گرفته و امیدوار است بتواند دیدگاه‌های دو طرف را به هم نزدیک کند به نحوی که اوپک بتواند در راه رفع بحران کنونی در بازار نفت جهان اقدامی موثر انجام دهد. 

این مقام عراقی گفت: تا کنون در این زمینه پیشرفت‌هایی حاصل شده اما هنوز هم موانعی بر سر راه دستیابی به توافق بین دو طرف باقی است. 

بر اساس اعلام این منبع در نشست مشترک شماری از تولیدکنندگان عمده اوپک و غیر اوپک که در ماه آوریل در دوحه، پایتخت قطر برگزار شد، عربستان سعودی، که بزرگترین تولید کننده نفت در سازمان اوپک است، با کاهش تولید نفت خود موافقت کرد به شرطی که این کاهش شامل تمامی کشورهای عضو، از جمله ایران نیز بشود. 

اما ایران ضمن تاکید بر لزوم کاهش تولید نفت در سطح جهانی، با کاهش تولید خود مخالفت کرده است. جمهوری اسلامی ایران به دلیل تحریم های هسته‌ای، در سال های اخیر نتوانست از سهمیه خود در اوپک به طور کامل استفاده کند و لذا سهم خود را در بازار جهانی به دیگران واگذار کرد.  

ایران خواستار آن است که به سطح تولید نفت در زمان پیش از تحریم‌ها بازگردد و بنابراین با کاهش تولید نفت مخالفت کرده است. 

بی‌بی‌سی می‌افزاید: مقامات عربستان سعودی در توجیه مخالفت خود با خواست ایران گفته‌اند که مستثنی کردن یک عضو اوپک باعث تضعیف تعهد سایر اعضا به کاهش تولید می‌شود و در نتیجه، تلاش در این زمینه را با شکست مواجه خواهد ساخت.  

در مقابل، مقامات ایرانی تاکید دارند که سایر کشورهای عضو اوپک موضع آنان را درک کرده و عربستان سعودی که بیشترین سهمیه نفتی اوپک را دارد با کاهش بیشتری در تولید خود، کاهشی را که برای ایران منظور شده برعهده بگیرد. 

بی بی سی با بعید خواندن چنین اقدامی از سوی عربستان  در شرایط سیاسی فعلی منطقه می‌نویسد که خالد الفالح، وزیر نفت سعودی برای موافقت با طرح کاهش تولید در انتظار قبول این طرح از سوی ایران است.  

عراق نیز برای از بین بردن بحران نفت در بازارهای بین المللی تلاش می کند تا نظرات ایران و عربستان را به هم نزدیک کرده و توافقی در این زمینه حاصل شود. 

اما یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ضمن تکذیب ادعای خبرگزاری بی بی سی، مسئله میانجیگری عراق میان ایران و عربستان را رد کرد. 

بی بی سی در پایان گزارش خود می نویسد که تاثیر منفی اختلاف سیاسی بین حکومت‌های ایران و عربستان سعودی بر تصمیم‌گیری اوپک یادآور سال‌های دهه ۱۹۸۰ میلادی است که شکاف درونی سازمان و تضعیف این سازمان از جمله عواملی بود که باعث شد بهای نفت خام برای نزدیک به دو دهه در سطحی نازل باقی بماند. 

اما این وضعیت با شرایط اوپک در دهه‌ 1970 میلادی، و زمان افزایش چشمگیر بهای نفت در بازارهای جهان تفاوتی اساسی داشت. در آن دوره، کشورهای عضو براساس "توافقی نانوشته" خود را ملزم می‌دانستند که از درگیر کردن سازمان در اختلافات سیاسی بین کشورهای عضو، که در آن زمان نیز گاه شدت می‌گرفت، خودداری کنند.