ظریف هر چند در نشست این شورا با لحنی انتقادی گفت «8ماه پس از اجرای برجام، به خاطر مجازات‌های آمریکا، هیچ یک از بانک‌های بزرگ اروپایی کار با ایران را شروع نکرده است» اما در عین حال اذعان کرد که برخلاف ضمانت اجرا داشتن تعهدات ایران، تعهدات آمریکا فاقد ضمانت اجراست. صاحب‌نظران بسیاری سال گذشته نسبت به عدم توازن و عدم همزمانی و عدم بازگشت‌پذیری تعهدات ایران در برجام هشدار داده بودند که به خاطر هیجان‌زدگی و شتاب‌زدگی دولت و وزارت خارجه ناشنیده‌ ماند. 

ظریف گفت: آنچه که از ایران به عنوان یک طرف این توافقنامه انتظار می‌رود «پایبندی» به تعهدات  هسته‌ای خود در چهارچوب این توافقنامه و «راستی‌آزمایی» این پایبندی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای است که این راستی‌آزمایی‌ها صورت گرفته و آژانس به طور مکرر بر پایبندی  ایران صحه گذاشته است. اما در مورد آمریکا به عنوان یکی از طرف‌های دیگر برجام این تلاش تاکنون تقریبا از امضای پای اسناد این توافقنامه از سوی رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه این کشور فراتر نرفته و ما شاهد هیچگونه تلاش واقعی از سوی مقام‌های کاخ‌سفید در این رابطه نبوده‌ایم.

 

وی در ادامه به عنوان نمونه به موضوع مبادلات تجاری ایران با کشورهای جهان اشاره کرد و افزود که آمریکا از طرفی با صدور بخشنامه‌هایی به موسسه‌های مالی این کشور می‌گوید که هیچ منعی برای مبادلات تجاری با ایران وجود ندارد و آنها می‌توانند با ایران وارد داد و ستدهای مالی و تجاری شوند اما در انتهای آن یک اما اضافه می‌کند که تعداد موارد این «اما»‌ها چنان زیاد است که شرکت‌های آمریکایی را به وحشت می‌اندازد و مانع مشارکت‌ آنها در این داد و ستدها می‌شود.

 

سخنان ظریف بدین معناست که تعهدات آمریکا برخلاف تعهدات ایران فاقد ضمانت اجرایی و حقوقی است!!  و سخت‌گیری لازم در متن توافق‌ یا مطالبه اجرای آن انجام نگرفته است. درست به همین دلیل سخنرانی و مصاحبه آقای روحانی و تأکید بر گلایه از آمریکا یا بیان اینکه کمیسیون مشترک به آمریکا تذکر داد  و آمریکا هم قول داد که روند را اصلاح کند، فاقد اعتبار حقوقی و اجرایی است.

 

 جالب اینکه در بخش دیگری از برنامه ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا، فرید زکریا از ظریف می‌پرسد: بر اساس آنچه من شنیده‌ام و افرادی که با آنها صحبت کرده‌ام این توافق در ایران چندان محبوب نیست و روحانی و خود شما هم به اندازه زمان بعد از توافق محبوب نیستید، چون این احساس وجود داشت که این توافق قرار است اوضاع را تغییر بدهد و در زندگی مردم، بهبود ایجاد کند. آیا مشکلی که در اینجا هست، این است که- آن طور که بعضی از منتقدان می‌گویند-  شما به مردم وعده سرخرمن دادید و آنها اتفاق نیفتند یا اینکه شما فکر می‌کنید این موانعی که آمریکا باقی گذاشته باعث می‌شود که برخورداری اقتصاد ایران از مزایای تخفیف تحریم‌ها دشوار باشد؟»

 

ظریف در پاسخ ادعا کرد «هنوز هم اکثریت مردم ایران از این توافق حمایت می‌کنند و این موضوع، در نظرسنجی‌های مختلف به اثبات رسیده است. همزمان  بخش زیادتری از مردم ایران اکنون به آمریکا بی‌اعتمادترند. ظریف گفت مردم ایران، مشکل را در عدم پایبندی آمریکا به تعهداتش می‌بینند نه در اینکه دولت کشورشان به آنها «وعده سر خرمن» داده است.

 

وی گفت: «ما به آنها (مردم ایران) گفتیم که این (توافق هسته‌ای) موانع تجارت ایران با بقیه کشورهای دنیا را برمی‌دارد. ما هرگز به آنها نگفتیم که برجام، تحریم‌های اولیه‌ای که آمریکا علیه معامله آمریکایی‌ها با ما دارد را برمی‌دارد.»

 

آقای ظریف توضیح نمی‌دهد که چگونه مردم ایران می‌توانند به آمریکا بی‌اعتماد شده باشند اما به برجام که طرف اصلی اجرا یا عدم اجرای آن آمریکاست و اجرا نمی‌کند، امیدوار باشند؟!

 

 همچنین آخرین پاراگراف اظهارات آقای ظریف که برای رفع مسئولیت انتظار آفرین از سوی دولت و وزارت خارجه است، در واقع برخلاف ژست توپ و تشر، عملا به آمریکا این حق را می‌دهد(!) که تحریم‌ها را در پوشش تحریم‌های اولیه ادامه دهد!  با این وصف دیگر چه جای گلایه از آمریکاست که چرا تحریم‌ها را برنمی‌دارد یا طبق تحریم‌های اولیه به شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی فشار می‌آورد؟! و این در حالی است که رئیس‌جمهور صراحتا اعلام کرد در روز اجرای توافق همه تحریم‌ها بالمره و یکجا لغو خواهند شد»!