روز 26 مرداد سال 1369، میهن اسلامی، شاهد حضور آزادگان سرافرازی بود که پس از سال‌ها اسارت در زندان‌ها و اسارتگاه‌های مخوف رژیم بعث عراق، قدم به خاک پاک میهن اسلامی خود گذاشتند. در این میان، ستاد رسیدگی به امور آزادگان، در 22 مرداد 69 تشکیل شد و به تبادل انبوه اسرا پرداخت. 

این ستاد با مساعدت و همراهی دیگر دستگاه‌ها، تبادل حدود چهل هزار آزاده را با همین تعداد اسیر عراقی انجام داد. آزادگان، با ایمان راسخ خود در برابر همه فشارهای جسمی و روحی دشمنان ایستادند و روابط اجتماعی جامعه کوچک اردوگاهی خود را بر پایه اخلاق حسنه بنا نهادند و از شکنجه‌های مزدوران بعثی، هراسی به خود راه ندادند. آزادگان، صبورتر از سنگ صبور و راضی‌ترین افراد به قضای الهی بودند. اینان سینه‌هایی فراخ‌تر از اقیانوس داشتند که از همه‌جا و همه‌ کس بریده و به خدا پیوسته بودند. آن‌ها آزاده نامیده شدند چون از قید نفس و نفسیات رهایی یافته بودند.

و امروز یادآور بازگشت غرورآفرین مردان و زنان آزاده‌ای است که پس از تحمل سال‌ها شکنجه و دوری از عزیزان خویش، به وطن بازگشتند و به انتظار میلیون‌ها ایرانی پایان دادند. در این روز، شکیبایی مادران، پدران، همسران و فرزندان این آزادمردان به بار نشست و سال‌های نگرانی و شوق دیدار به پایان رسید و وعده الهی تحقق یافت: «و بشر الصابرین».

بازگشت پرستوها

پیام امام خمینی به اسرا و آزادگان 

اگر روزی اسراء برگشتند و من نبودم، سلام مرا به آن‌ها برسانید و بگویید خمینی در فکرتان بود. امام خمینی(ره)

روز تبادل اسرا یکی از خاطره‌انگیز‌ترین روزهای تاریخ انقلاب اسلامی ایران است که شاهد حضور و آزادی مردانی بود که در راه عهد و پیمانی که با خدا بسته بودند، مجاهدت و استقامت ورزیدند و توانستند در سال‌های زجر و شکنجه، با وجود درد و بیماری جسمی، روح و روان خود را حفظ کنند و تقوا و مردانگی خود را مضاعف نمایند تا در بازگشت به ایران اسلامی در صحنه‌های مختلف اجتماعی، سرمشق و نمونه‌ای برای صلابت و استقامت مردان و زنان ایران اسلامی باشند.

آزادگان در کلام معمار کبیر انقلاب

قلم، ناتوان از وصف آزادگان

ما را چه رسد که با این قلم‌های شکسته و بیان‌های نارسا در وصف اسرا که سلامت خویش را از دست داده‌اند، مطلبی بنویسیم یا سخنی بگوییم؟ زبان و بیان، عاجز از ترسیم مقام بلندپایه عزیزانی است که برای اعتلای کلمه حق و دفاع از اسلام و کشور اسلامی جانبازی نموده‌اند. در اقدام شریف ... اسیرانی که در زندان‌های مخوف دشمن، شجاعانه بر سر دشمنان بشریت فریاد می‌کشند، چگونه می‌توان سخن گفت؟

بازگشت پرستوها

آزادگان؛ شیرمردان در بند

اسرا، با استقامت و پایداری و پایمردی خویش، به بنیانی مرصوص مبدل گشته‌اند که نه تهدید ابرقدرت‌ها آنان را به هراس می‌افکند و نه از محاصره‌ها و کمبودها به فغان می‌آیند و نه از خیانت و وحشی‌گری‌های صدامِ دیوانه و افسارگسیخته رو به زوال در زدن شهرها و ویران کردن خانه‌ها و... خم به ابرو می‌آورند و چون گذشته به راه خود که همان راه اسلام عزیز و عزت و شرف و انسانیت است، ادامه می‌دهند و زندگی با عزت را در خیمه مقاومتِ صبر، بر حضور در کاخ‌های ذلت و نوکری ابرقدرت‌ها و سازش و صلح تحمیلی ترجیح می‌دهند.

بازگشت پرستوها

پاسخ به نامه یک آزاده

من ناراحتی شما عزیزان دربند را احساس می‌کنم. شما هم ناراحتی پدرتان را که فرزندان عزیزش دور از وطن هستند، احساس کنید. عزیزان من! سید و مولای همه ما، حضرت موسی‌بن‌جعفر علیه‌السلام، بیش از همه شماها و ماها در رنج و گوشه زندان به سر بردند. برای اسلام عزیز، شما صبر کنید. خداوند فرج را اِنْ‌شاء‌اللّه تعالی نزدیک می‌نماید و پدر پیر شما را با دیدن شما شاد می‌فرماید. به همه عزیزان دربند سلام مرا برسانید. من از دعای خیر فراموشتان نمی‌کنم. خداوند حافظ شما باشد.

آزادگان در کلام مقام معظم رهبری

صبر و استقامت شما به اسلام آبرو بخشید

شماها ده سال، هشت سال ـ کمتر یا بیشتر ـ سخت‌ترین دوران را گذراندید. جوانی و زندگی باطراوت دوران شباب را در راه خدا دادید، اما ضرر نکردید؛ چون با خدا معامله کردید. صبر و استقامت شما، به اسلام آبرو بخشید. خانواده‌های شما با صبر خود اسلام را روسفید کردند و به نظام و جمهوری اسلامی آبرو دادند. در این مدت هشت سال و ده سال و دوران تلخ اسارتِ شما در دست دشمن، ملت ایران با سربلندی از گذرگاه‌های بسیار سختی عبور کرد. این ملت در جاده آسفالته حرکت نکرد. گردنه‌های زیادی را طی کرد و با خطرها مواجه شد...ما به شما و به خانواده‌های شما و به مجاهدت شما افتخار می‌کنیم.

بازگشت پرستوها

شما آبرومند و پیروز و سربلند برگشتید

اینکه ما به اسرایمان، آزادگان می‌گوییم، بی‌وجه نیست. شما که برگشتید، آبرومند و سربلند برگشتید. دین و اعتقاد و دل‌بستگی‌تان به امام و اسلام و انقلاب را حفظ کردید. پیش دشمن، آبروی ملت را حفظ نمودید و ملت را سرشکسته نکردید. این‌ها خیلی ارزش دارد. امروز هم که برگشتید، بحمداللّه پیروز برگشته‌اید... شما آزادگان و عزیزان زندانی و دربند ما و نیز ملت ایران، حجت را بر مسئولان و ما تمام کردید... هیچ کس در نظام جمهوری اسلامی، با داشتن چنین ذخیره‌های ارزشمندی مثل شماها و مثل بقیه آحاد ملت در مقابل دشمنان، یک لحظه احساس ضعف نخواهد کرد... شما عزیزان مثل گذشته به خدا توکل کنید. با خدا ارتباطتان را حفظ کنید. دستاورد دوران اسارت را مثل ذخیره ارزشمندی برای خودتان نگه دارید.

بازگشت پرستوها

شما که آمدید، قدرت این ملت ظاهرتر شد.

شماها که آمدید، قدرت این ملت ظاهر شد. امروز، دشمن از دست‌اندازی به انقلاب مأیوس است، اما از دشمنی پشیمان نیست. ملت ما باید به هوش باشد. اولین وظیفه ما این است که کشورمان را از همه جهت قدرتمند کنیم. امروزه همه برنامه‌های دولت جمهوری اسلامی، در خط قدرت بخشیدن به ایران اسلامی است. اسلام هم پشتوانه ماست. شما به عنوان عناصر ورزیده، امتحان داده، زجرکشیده و آبدیده که از میدان‌های خطر عبور کرده اید، جزو درخشنده‌ترین نگین‌های این مجموعه می‌توانید باشید.

بازگشت پرستوها

و جنگی که هنوز ادامه دارد...