خاطره عبداللهیان از تبانی«کری» و«جبیر» در مذاکرات سوریه

سال گذشته برای اولین‌بار ایران به دعوت رسمی بان کی‌مون به نشست‌های گروه «تماس بین‌المللی سوریه» دعوت شد. حضور بدون پیش‌شرط، دعوت رسمی و تقاضای برخی شخصیت‌های سیاسی موجب شد تا ایران این درخواست را بپذیرد و محمدجواد ظریف به همراه حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وقت وزارت امور خارجه در تاریخ 8 آبان‌ماه سال 1394 در نشست وین 2 حضور پیدا کرد.

این حضور باعث شد تا اهمیت و حساسیت این دور از مذاکرات دو چندان شود و رسانه‌های گروهی مختلف از این منظر نگاه ویژه‌ای به این مذاکرات داشتند.

ایران از آن تاریخ به بعد همواره در نشست‌های مختلف این گروه حضوری موثر و پررنگ داشته و بر حق مردم سوریه جهت تعیین سرنوشت خود و حل این بحران 5 ساله از طریق سیاسی تاکید کرده است.

بر اساس اخبار منتشر شده از این نشست‌ها، برخی از کشورهای حاضر در این اجلاس به طور مشخص عربستان سعودی بدون داشتن منطق قوی و متقن؛ نقش غیرسازنده و منفی در این نشست‌ها ایفا کرده است چنان که این کشور و برخی دیگر از کشورهای هم‌سویش ضمن حمایت از گروه‌های تروریستی و تکفیری فعال در میدان سوریه، به موضوعاتی بعضا  وارد شده‌اند که تصمیم‌گیری در مورد آن‌ها اساسا در صلاحیت مردم سوریه است نه بازیگران خارجی این بحران.

 این کشورها عموما از روند دموکراتیک در سوریه حمایت نکرده و اصرار دارند به جای مردم سوریه در خصوص سرنوشت رییس این کشور تصمیم‌گیری کنند.

در همین راستا آمریکایی‌ها نیز براساس منافع‌شان در ارتباط با این بحران و تشدید آن همواره تلاش داشته‌اند نقش موذیانه‌ خود را به نحو احسن ایفا کنند گرچه همین موضوع بعضا باعث موضع‌گیری متفاوت و حتی متضاد مقامات این کشور در ارتباط با این بحران و سرنوشت آن شده است و آن‌ها در این ارتباط سیاست "یکی به نعل، یکی به میخ زدن" را درپیش گرفته‌اند.

حسین امیر عبداللهیان، دیپلمات ارشد کشورمان که در چندین دوره از مذاکرات صلح سوریه در مقام معاون وزیر امور خارجه حضور داشته است، هفته گذشته در گفت‌وگوی ویژه خبری در این ارتباط به بیان خاطره‌ای از سومین دور مذاکرات صلح وین که در تاریخ 23 آبان‌ماه در هتل«امپریال» این شهر پرداخت و نمونه‌ای از تبانی عربستان و آمریکا را در جریان مذاکرات مطرح کرد .

او در این ارتباط گفت:‌ در سومین دور مذاکرات وین که ایران نیز در آن حضور داشت، قرار بود که آقای ظریف به همراه آقای روحانی به ایتالیا و فرانسه بروند بنابراین نمی‌توانستند در نشست حضور پیدا کنند و ریاست هیات ایرانی بر عهده من بود. من نیز شامگاه جمعه یک روز قبل از برگزاری اجلاس به وین رفتم. همان‌طور که اشاره شد با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده قرار نبود که آقای ظریف در این جلسه حضور پیدا کنند ولی با توجه به حملات انتحاری صورت گرفته در پاریس و به تعویق افتادن سفر آقای روحانی به این دو کشور اروپایی تصمیم بر این گرفته شد که آقای ظریف نیز در این اجلاس حضور پیدا کند و ایشان روز شنبه با تاخیر وارد محل برگزاری نشست شدند.

امیر عبداللهیان افزود:‌ در نوبت صبح این جلسه که هنوز آقای ظریف وارد وین نشده بودند من با آقای کری و عادل الجبیر چالشی داشتم و آن این بود که وزیر خارجه عربستان که همگان آگاه هستند این کشور از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کند اعلام کرد که اگر نظر ما در این مذاکرات تامین نشود به حمایت از نیروهای مسلح ادامه می‌دهیم. شب قبل از این نشست نیز نشست چهارجانبه وزیران خارجه ترکیه، عربستان، قطر و آمریکا برگزار شده بود و در این جلسه عربستان سعودی مسوول جمع کردن معارضان سوری شده بود به نحوی که از بین آن‌ها آلترناتیو بشار اسد را انتخاب کنند. در جلسه صبح وقتی این موضوع مطرح شد ایران و برخی از کشورهای هم‌سو تاکید کردند که نمی‌توان از سوی جمع چنین مسوولیتی را به عربستان واگذار کرد و مخالفت خود را با گنجاندان چنین بندی در بیانیه پایانی اجلاس  اعلام کردند.

وقتی آقای ظریف نیز به جلسه پیوستند ایشان نیز با این موضوع مخالفت کردند و چالش ما در این زمینه ادامه پیدا کرد. در مقطعی از جلسه که وقت استراحت بود آقای کری، عادل الجبیر کنار کشید و به گوشه‌ای از سالن برد و بعد از چند دقیقه حرف زدن هر دو برگشتند.

بعد از بازگشت آقای کری گفت:‌ با عادل توافق کردیم که این بند حذف شود آن موقع این را دستاوردی دانستیم به بابت تلاش‌هایی که در آن جلسه برای حذف این موضوع کرده بودیم. سه روز بعد، نشست معارضان در ریاض برگزار شد. من در همان موقع به آقای دی‌میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه زنگ زدم و به این موضوع اعتراض کردم. آقای دی‌میستورا گفت که ما نیز این رفتار آمریکایی‌ها را قبول نداریم.

او ادامه داد: در واقع ما فهمیدیم که جان کری در آن چند دقیقه به عادل الجبیر گفته که بگذار این بند را حذف کنیم تا ایران از پای میز مذاکره بلند نشود و بعد شما بروید کار خود را انجام دهید.