دیوان محاسبات بازوی نظارتی مجلس
دیوان محاسبات یکی از نهادهای وابسته به مجلس است که وظیفه نظارت بر همه فرایندهای مالی کشور را بر عهده دارد.
دیوان محاسبات، سازمانی دولتی است که در امور مالی و اداری مستقل است؛ یکی از نهادهای وابسته به مجلس شورای اسلامی است که وظیفه نظارت بر همه فرایندهای مالی کشور را بر عهده دارد و به عنوان بازوی نظارتی مجلس عمل میکند.
دیوان محاسبات بازوی نظارتی مجلس
دیوان محاسبات کشور به کلیه حسابهای وزارتخانه، مؤسسات، شرکتهای دولتی و سایر دستگاههایی که به نحوی از بودجه کل کشور استفاده می کنند به ترتیبی که قانون مقرر می دارد رسیدگی یا حسابرسی می نمایدکه هیچ هزینه ای از اعتبارات مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد.
دیوان محاسبات حسابها و اسناد و مدارک مربوطه را برابر قانون جمع آوری و گزارش تفریغ بودجه هر سال را به انضمام نظارت خود به مجلس شورای اسلامی تسلیم می نماید. این گزارش باید در دسترس عمومی گذاشته شود.
اهداف
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مقررات جاری مربوط اهداف دیوان محاسبات کشور
عبارتند از :
الف- اعمال کنترل و نظارت مستمر مالی به منظور پاسداری از بیت المال.
ب - عدم تجاوز هرگونه هزینه از اعتبارات مصوب در بودجه کل کشور.
ج- مصرف هرگونه وجهی از بودجه کل کشور در محل مصرف قانونی تعیین شده.
د- کنترل عملیات و فعالیتهای مالی کلیه وزارتخانه ها، مؤسسات شرکتهای دولتی و سایر دستگاهه ایی که به نحوی از انحاء از بودجه کل کشور استفاده میکنند.
هـ- بررسی و حسابرسی وجوه مصرف شده و درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار در ارتباط با سیاستهای مالی تعیین شده در بودجة مصوب با توجه به گزارش عملیاتی و محاسباتی مأخوذه از دستگاههای مربوطه
و- تهیه و تدوین گزارش تفریغ بودجه بانضمام نظرات خود و ارائه آن به مجلس شورای اسلامی.
وظایف و اختیارات
وظایف و اختیارات دیوان محاسبات کشور بر اساس مقررات جاری مربوط عبارتست از :
الف - حسابرسی یا رسیدگی کلیه حسابهای درآمد و هزینه و سایر دریافتها و پرداختها و نیز صورتهای مالی دستگاهها از نظر مطابقت با قوانین و مقررات مالی و سایر قوانین مربوط و ضوابط لازمالاجرا، اعم از وزارتخانه ها، مؤسسات، شرکتهای دولتی و سایر واحدها که به نحوی از انحاء از بودجه کل کشور استفاده مینمایند و هر گونه واحد اجرایی که بر طبق اصول 44 و 45 قانون اساسی مالکیت عمومی بر آنها مترتب است و یا واحدهایی که شمول مقررات عمومی در مورد آنها مستلزم ذکر نام است.
ب - بررسی وقوع عملیات مالی در دستگاهها به منظور اطمینان از حصول و ارسال صحیح و بموقع درآمد و یا انجام هزینه و سایر دریافتها و پرداختها
ج- رسیدگی به موجودی حساب اموال و دارائیهای دستگاهها
د- بررسی جهت اطمینان از برقراری روشها و دستورالعملهای مناسب مالی و کاربرد مؤثر آنها در جهت نیل به اهداف دستگاههای مورد رسیدگی
هـ - اعلام نظر در خصوص لزوم وجود مرجع آنترل آننده داخلی و یا عدم آفایت مرجع کنترل کننده موجود در دستگاههای مورد رسیدگی با توجه به گزارشات حسابرسیها ویرسیدگیهای انجام شده جهت حفظ حقوق بیت المال
و- رسیدگی به حساب کسری ابواب جمعی و تخلفات مالی و هرگونه اختلاف حساب مأمورین ذیربط دولتی در اجرای قوانین و مقررات مربوط
ز- اقدام در حفظ حقوق بیت المال در حدود قوانین و مقررات مالی
ح- تنظیم دادخواست علیه مسئول یا مسئولین خاطی از مقررات مالی و طرح در هیئت های مستشاری
ط- رسیدگی به مورد کسری ابوابجمعی مسئولین و طرح دادخواست علیه آنها و صدور آراء متناسب با موضوع مطروحه
رسیدگی و انشاء رأی
-1 عدم ارائه صورتهای مالی – حساب درآمد و هزینه- دفاتر قانونی و صورتحساب کسری و یا اسناد و مدارک در موعد مقرر به دیوان محاسبات کشور.
-2 تهیه زائد بر اعتبار و یا عدم رعایت قوانین و مقررات مالی.
-3 عدم واریز بموقع درآمد و سایر منابع تأمین اعتبار منظور در بودجه عمومی به حساب مربوط و همچنین عدم واریز وجوهی که به عنوان سپرده یا وجه الضمان و یا وثیقه و یا نظائر آنها دریافت میگردد.
-4 عدم پرداخت به موقع تعهدات دولت که موجب ضرر و زیان به بیت المال میگردد.
-5 سوء استفاده و غفلت و تسامح در حفظ اموال و اسناد و وجوه دولتی و یا هر خرج یا تصمیم نادرست که باعث اتلاف یا تضییع بیت المال شود.
-6 گزارشهای حسابرسی و گواهی حسابهای صادره توسط دیوان محاسبات کشور.
-7 پروندههای کسری ابوابجمعی مسئولین ذیربط.
-8 ایجاد موانع و محظورات غیرقابل توجیه از ناحیه مسئولین ذیربط دستگاهها در قبال ممیزین و یا حسابرس ها و سایر کارشناسان دیوان محاسبات کشور در جهت انجام وظایف آنان
-9 پرداخت و دریافتهائی که خلاف قوانین موجود به دستور کتبی مقامات مسئول صورت گیرد.
10 -تأیید و یا صدور رأی نسبت به گزارشات حسابرسان داخلی و خارجی شرکتها و مؤسسات و سازمانهای مربوط.
11 -اعمال مجازات اداری متخلفین علاوه بر صدور رأی نسبت به ضرر و زیان وارده به بیت المال.
12 -ارسال پروندههای مربوط به وقوع جرم به مراجع قضائی جهت تعقیب متهمین.
13 -پروندههای مسئولین امر که بدون سوء نیت ضرری به بیتالمال وارد آرده اند.
14 -تخلفات ناشی از دستور رئیس جمهوری و معاون اول و وزراء و صدور حکم مبنی بر جبران ضرر وارده و اعلام گزارش نحوه تخلف به مجلس شورای اسلامی.
15 -تعقیب جرائم عمومی از طریق مراجع قضائی
ک- اجراء آراء دیوان محاسبات کشور و اعلام گزارش موارد بلااجراء به مجلس شورای اسلامی
درخواست تأمین خواسته و یا محکوم به
ن- ایجاد هماهنگی و وحدت رویه در انجام وظایف هیئتهای مستشاری
س - صدور رأی در خصوص تفریغ بودجه و گزارش نهایی آن
ع - حسابرسی و رسیدگی به حسابهای درآمد و هزینه، صورتهای مالی، اسناد و مدارک مربوط به دستگاهها
ف - تهیه دستورالعمل مربوط به مدت و نحوه نگهداری، حفظ اسناد دفاتر، صورت حسابهای مالی و مدارک مزبور که توسط دستگاهها به دیوان محاسبات کشور ارسال می شود و یا مدارکی که توسط دیوان محاسبات کشور تهیه میگردد بصورت عین و همچنین طرز تبدیل آنها به عکس یا فیلم و یا میکروفیلم و یا میکروفیش یا نظائر آن و همچنین طریقه محو اسناد و مدارک مزبور
ض- تعیین نحوه حفظ و نگهداری و بایگانی صورت حسابهای مالی و اسناد و مدارک مربوط در دستگاهها
ق - رسیدگی به موضوعاتی که حسب مورد از طرف مجلس شورای اسلامی ارجاع میشود.
ر - تحقیق و تفحص در کلیه امور مالی کشور
ش - عضویت در سازمانهای بین المللی مربوط نظیر سازمان بین المللی مؤسسات عالی حسابداری (اینتوسای) و سازمان آسیائی مؤسسات عالی حسابداری ( آسوسای )
ارکان تشکیلات
ارکان تشکیلات دیوان محاسبات کشور عبارتست از :
الف- رئیس کل
ب- دادستان
ج- معاونین
د- مستشاران
الف- رئیس کل :
رئیس کل دیوان محاسبات کشور عالیترین مقام دیوان محاسبات کشور است که پس از افتتاح هر دوره قانونگذاری به پیشنهاد کمیسیون دیوان محاسبات، بودجه و امور مالی مجلس شورای اسلامی و تصویب نمایندگان ملت انتخاب میشود.
رئیس کل دیوان محاسبات شور مطابق مقررات مربوط عهده دار مسئولیت تحقق کلیه اهداف و وظایف و اختیارات دیوان محاسبات کشور میباشد و بالطبع جهت اداره ک لیه امور دیوان محاسبات شور از هر گونه اختیارات حقوقی، اجرائی، اداری، مالی مطابق مقررات برخوردار است و سایر ارکان دیوان محاسبات کشور وفق وظایف محوله تحت نظر رئیس کل دیوان محاسبات کشور انجام وظیفه مینمایند.
ب - : دادستان
دادستان دیوان محاسبات کشور پس از افتتاح هر دوره قانون گذاری به پیشنهاد کمیسیون دیوان محاسبات و بودجه مجلس شورای اسلامی و تصویب نمایندگان ملت انتخاب میشود.
دادسرای دیوان محاسبات کشور از یک دادستان و تعداد کافی دادیار و یک دفتر تشکیل میشود و وظایف آن عبارتست از :
-1 اقدام در جهت حفظ حقوق بیت المال در حدود قوانین و مقررات مالی کشور
-2 رسیدگی و تنظیم دادخواست و طرح آن در هیئتهای مستشاری یا مراجع قضایی در موارد بشرح زیر :
الف- موارد کسری ابواب جمعی مسئولین
ب- عدم ارائه صورتهای مالی، حساب درآمد و هزینه دفاتر قانونی و صورتحساب کسری و یا اسناد و مدارک در موعد مقرر به دیوان محاسبات کشور
ج- تهیه زائد بر اعتبار و یا عدم رعایت قوانین و مقررات مالی
د- عدم واریز به موقع درآمد و سایر منابع تأمین اعتبار منظور در بودجه عمومی به حساب مربوط و همچنین عدم واریز وجوهی که به عنوان سپرده یا وجه الضمان و یا مثیقه و یا نظائر دریافت
میگردد.
- هـ عدم پرداخت به موقع تعهدات دولت که موجب ضرر و زیان بیت المال میگردد.
و- سوء استفاده و غفلت و تسامح در حفظ اموال و اسناد و وجوه دولتی و یا هر خرج و یا تصمیم نادرست که باعث اتلاف یا تضییع بیت المال شود.
ز- موارد مطروحه در گزارشهای حسابرسی و گواهی حسابهای صادره توسط دیوان محاسبات کشور
ح- ایجاد موانع و محظورات غیرقابل توجیه از ناحیه مسئولین ذیربط دستگاهها در قبال ممیزین و یا حسابرسها و سایر کارشناسان دیوان محاسبات کشور در جهت انجام وظایف آنان
ط- پرداخت و دریافتهایی که خلاف قوانین موجود به دستور کتبی مقامات مسئول صورت گیرد.
ی- موارد مطروحه در گزارشات حسابرسان داخلی و خارجی شرکتها و مؤسسات و سازمانهای مربوط
ک- تعقیب جزایی متخلفین نسبت به ضرر و زیان وارده به بیت المال در مراجع قضائی و اعلام گزارش به رئیس کل دیوان محاسبات کشور
-3 مراقبت مستمر در اجرای آراء صارده تا حصول نتیجه و اعلام موارد عدم اجراء آراء از طرف دستگاهها یا اشخاص حقوقی به مجلس شورای اسلامی
-4 ابلاغ و اجراء آراء صادره از سوی هیئتهای مستشاری و محکمه تجدیدنظر به دستگاههای اجرایی
-5 درخواست تجدیدنظر یا اعاده دادرسی نسبت به آراء صادره از هیئتهای مستشاری طبق مقررات مربوط
-6 پیشنهاد صدور احکام دادیاری به رئیس کل دیوان محاسبات کشور
-7 درخواست هر گونه اطلاعات و یا اسناد و مدارک از هیئتهای مستشاری طبق مقررات مربوط
-8 درخواست تأمین خواسته یا محکوم به از محکمه تجدیدنظر
-9 حضور در جلسات رسیدگی هیئتهای مستشاری و محکمه تجدیدنظر بعنوان مدعیالعموم بیت المال و سایر کمیسیونهای ذیربط حسب مورد
10 -عضویت و حضور در جلسات هیئت عمومی دیوان محاسبات کشور
11 -رسیدگی به موارد مطروحه از طرف رئیس کل دیوان محاسبات کشور
دادستان دیوان محاسبات کشورمسئولیت حسن انجام وظایف دادسرای دیوان محاسبات کشور را دارد و صرفاً برخی از وظایف قابل تفویض ایشان قابل واگذاری به دادیاران دادسرا میباشد و
میتواند به هر یک از دستگاهها در جهت انجام وظایف دادسرا مراجعه نماید.
وظایف شعب دادیاری دادسرای دیوان محاسبات کشور مطابق وظایف دادسرا از طرف دادستان تعیین و به تصویب رئیس کل دیوان محاسبات کشور میرسد.
ج – معاونین :
دیوان محاسبات کشور مطابق بند (الف) ماده (15 (قانون دیوان محاسبات کشور مصوب 11/11/1361 مجلس شورای اسلامی چهار معاون دارد که صرفاً بر اساس ساختار سازمانی در
محدوده وظایف و اختیارات تعیین شده از سوی رئیس کل دیوان محاسبات کشور انجام وظیفه مینمایند.
برخی از وظایف و اختیارات رئیس کل عبارتست از :
-1 پیگیری کلیه امور قضایی در محاکم عمومی و رسیدگی و حسابرسی کلیه دستگاههای اجرایی
-2 شرکت در جلسات مجلس شورای اسلامی و پاسخگویی به تذکرات و سئوالات مطروحه و کلیه موارد ارجاعی از سوی مجلس شورای اسلامی
-3 ارائه گزارش تفریغ بودجه به مجلس شورای اسلامی همراه با نظرات تفصیلی و تحلیلی دیوان محاسبات کشور
-4 ارائه گزارش عملکرد دیوان محاسبات کشور به مجلس شورای اسلامی
-5 ارائه آئین نامه مقررات مالی، استخدامی و تشکیلات دیوان محاسبات کشور جهت تصویب در مجلس شورای اسلامی
-6 تهیه و تنظیم و صدور دستورالعملهای اداری و تدوین آئین نامه های اجرایی قوانین مربوط به امور دیوان محاسبات کشور
-7 تعیین و اعمال سیاستهای اجرایی دیوان محاسبات کشور در کلیه مراحل و مراتب گردش امور و ارکان دیوان
-8 انجام امور مربوط به هیئت عمومی و شورایعالی حسابرسی
-9 اجرای امور مربوط به تحقیق و تفحص در امور مالی شرکت
10 -تهیه گزارش عملکرد دیوان محاسبات کشور و ارزیابی عملکرد مال دستگاههای مشمول حسابرسی
11 -سازماندهی و بررسی، ایجاد و اصلاح تشکیلات و تعیین خط مشی ها و روشهای انجام امور دیوان محاسبات کشور
12 -تأمین و نگهداری نیروی انسانی متخصص مورد نیاز دیوان محاسبات کشور بر اساس خط مشیهای ابلاغ شده از سوی مجلس شورای اسلامی
13 -تأسیس و اداره مرکز آموزشی اختصاصی به منظور بهسازی و تجهیز نیروی انسانی متخصص مورد نیاز دیوان محاسبات کشور
14 -تربیت افراد ماهر و حرفه ای و کارآمد مورد نیاز از طریق مراکز اختصاصی آموزشی یا سایر مراکز آموزش عالی و تخصصی کشور
15 -نظارت و ارزشیابی نتایج حاصل از انجام وظایف افراد و ارزیابی عملکرد واحدها از نظر لزوم انطباق با اهداف و وظایف و سیاستهای دیوان محاسبات کشور
16 -تهیه و تدوین و تصویب طرح طبقه بندی مشاغل و آئین نامه های مورد نیاز
17 -تعیین تشکیلات تفصیلی دیوان محاسبات کشور در جهت اصلاح ساختار به منظور دستیبابی به اهداف دیوان محاسبات کشور در جهت اصلاح ساختار به منظور دستیابی به اهداف دیوان محاسبات کشور در محدوده مقررات مربوط و این آئین نامه میباشد.
18 -نظارت بر حسن عملکرد کارآنان از طریق انجام بازرسی و ارزیابی برنامهای، متناوب و غیرمترقبه
19 -کسب اطلاعات و آمار مورد نیاز دیوان محاسبات کشور از مجموعه اطلاعات و آمار موجود در کشور و واحدهای مختلف و ایجاد مراکز اطلاع رسانی مطلوب با فعالیت حسابرسی دیوان محاسبات کشور
20 -ایجاد بایگانی منظم و کارآمد اسناد مالی
21 -بررسی و مطالعه تطبیقی و برقراری ارتباط فرهنگی و اداری و مالی و محاسباتی با دیگر نظامات آشور و سایر کشورها
22 -معرفی منطقی و مرتب نقش و جایگاه دیوان محاسبات کشور به مردم و دستگاههای دولتی و عمومی
23 -تهیه و تدوین بودجه دیوان محاسبات آشور و اجرای آن بعد از تصویب توسط مجلس شورای اسلامی
24 -انعقاد قراردادهای همکاری داخلی و خارجی جهت تبادل اطلاعات و روشها و نحوه انجام فعالیتهای مرتبط با اهداف دیوان محاسبات کشور بر اساس مقررات مربوط
25 -انجام امور وظایف شورای اداری دیوان محاسبات کشور
26 -بررسی مقررات و تهیه پیشنویس مقررات در زمینه وظایف محوله
27 -انجام کلیه مقررات مالی و محاسباتی و اداری در جهت اداره امور دیوان محاسبات کشور و تهیه تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور
28 -بررسی و انجام اقدامات لازم جهت پیوستن « عهدنامهها و مقاوله نامهها و قراردادها و توافق نامه ها و موافقتنامه های بین المللی در محدوده مقررات مربوط. این گونه وظایف که از اهم
وظایف و اختیارات رئیس آل دیوان محاسبات کشور محسوب میگردد صرفاً بر اساس تفویض اختیار و تعیین شرح وظایف هر یک از چهار معاون دیوان محاسبات کشور انجام میپذیرد.
د- هیئت های مستشاری :
دیوان محاسبات کشور دارای حداکثر هفت هیئت مستشاری میباشد هر هیئت مرکب از سه مستشار است که یکی از آنها رئیس هیئت خواهد بود، که توسط رئیس کل دیوان محاسبات کشور از بین افراد امین، متدین، کاردان انتصاب و پس از تایید کمیسیون دیوان محاسبات و بودجه مجلس شورای اسلامی منصوب میگردند و افزایش تعداد هیئت های مستشاری و تعیین رؤسای هیئتها و صدور حکم مستشاران از وظایف رئیس کل دیوان محاسبات کشور است.
هیئتهای مستشاری در موارد زیر رسیدگی و انشاء رای می نمایند :
-1 عدم ارائه صورتهای مالی، حساب درآمد و هزینه، دفاتر قانونی و صورتحساب کسری و یا اسناد و مدارک در موعد مقرر به دیوان محاسبات کشور
-2 تعهد زائد بر اعتبار و یا عدم رعایت قوانین و مقررات مالی
-3 عدم واریز به موقع درآمد و سایر منابع تأمین اعتبار منظور در بودجه عمومی به حساب مربوط و همچنین عدم واریز وجوهی که به عنوان سپرده یا وجه الضمان و یا وثیقه و یا نظائر آنها دریافت میگردد.
-4 عدم پرداخت به موقع تعهدات دولت که موجب ضرر و زیان به بیت المال میگردد.
-5 سوء استفاده و غفلت و تسامح در حفظ اموال و اسناد و وجود دولتی و یا هر خرج یا تصمیم نادرست که باعث اتلاف یا تضییع بیت المال بشود.
-6 رسیدگی و صدور رأی نسبت به گزارشهای حسابرسی و گواهی حسابهای صادره توسط دیوان محاسبات کشور
-7 پروندههای کسری ابواب جمع مسئولین مربوط
-8 ایجاد موانع و محظورات غیرقابل توجیه از ناحیه مسئولین ذیربط دستگاهها در قبال ممیزین و یا حسابرسها و سایر کارشناسان دیوان محاسبات کشور در جهت انجام وظایف آنان
-9 پرداخت و دریافتهایی که خلاف قوانین موجود به دستور کتبی مقامات مسئول صورت گیرد.
10 -تأیید و یا صدور رأی نسبت به گزارشات حسابرسان داخلی و خارجی شرکتها و مؤسسات و سازمانهای مربوط
11 -اعمال مجازات اداری در صورت احراز وقوع تخلف ضمن صدور رأی نسبت به ضرر و زیان وارده متخلفین
12 -اعلام رأی نسبت به ضرر و زیان وارده در مواقعی که وقوع جرم احراز میشود و ارسال پرونده به مراجع قضائی از طریق دادسرای دیوان محاسبات کشور جهت تعقیب
13 -رأی به جبران ضرر بیت المال توسط مسئولینی که بدون سوء نیت ضرری به بیت المال وارد کرده باشند.
14 -رأی بر جبران ضرر حاصله از تخلفاتی که ناشی از دستور رئیس جمهور و نخست وزیر (معاون اول رئیس جمهور) و وزراء بوده و اثر مالی داشته باشد و تنظیم و ارائه گزارش لازم به رئیس کل جهت تقدیم به مجلس شورای اسلامی
15 -رسیدگی به جزائم عمومی که از طریق دادستان دیوان محاسبات کشور در مراجع قضائی مطرح میشود به لحاظ وظایف دیوان محاسبات کشور
16 -عضویت در هیئت عمومی دیوان محاسبات کشور
17 -ارائه اسناد و مدارک مورد تقاضای دادستان دیوان محاسبات کشور
18 -تصحیح و رفع ابهام آراء و احکام صادره توسط هیئتهای مستشاری
19 -صدور قرار بر حسب مقتضیات پروندههای مطروحه
20 -اعلام موارد اعاده دادرسی حسب مورد به محکوم علیه یا دادستان
21 -رسیدگی و صدور رأی در خصوص پروندههای مطروحه ناشی از قوانین مربوط به دیوان محاسبات کشور
22 -انجام کلیه مواردی که بموجب قوانین و مقررات بعهده هیئتهای مستشاری محول میگردد
23 -سایر موارد ارجاعی از طرف رئیس کل دیوان محاسبات کشور در محدوده مقررات و مقتضیات اهداف و وظایف دیوان محاسبات کشور
هیئت عمومی دیوان محاسبات کشور
هیئت عمومی مستشاران دیوان محاسبات کشور با حضور حداقل سه چهارم از مستشاران اصلی دیوان محاسبات کشور با دعوت و به ریاست رئیس کل دیوان محاسبات کشور برای رسیدگی
به موارد زیر تشکیل میگردد و تصمیمات هیئت عمومی با رأی اکثریت مطلق حاضرین در جلسه معتبر است :
-1 ایجاد هماهنگی و وحدت رویه در انجام وظایف هیئت مستشاری
-2 صدور رأی در خصوص تفریغ بودجه و گزارشهای نهائی آن
-3 سایر مواردی که رئیس کل دیوان محاسبات کشور تشکیل هیئت عمومی را لازم بداند.
ارسال نظر