حضور ایران در 4 میدان نبرد مختلف

 

موارد دیگر در مقایسه با دو مورد مذکور به نسبت از شدت و اهمیت کمتری برخوردارند: یکی نزاع منطقه‌ای با عربستان و دیگری تلاش‌ها علیه اسرائیل در جنوب لبنان و بلندی‌های جولان که بسیار تحت تأثیر جنگ سوریه قرار دارند.

 

بنابر این گزارش، اما نزاع جدیدی که ممکن است ایران در آن درگیر شود مبارزه با گروه‌های افراطگرا در افغانستان است. عملکرد ایران در هر یک از این میدان‌های جنگ چگونه است؟ تهران در هر یک از آن‌ها اهداف کوتاه‌مدت را دنبال می‌کند.

 

سوریه

 

ایران تاکنون در سوریه هزینه‌های زیادی را پرداخت کرده؛ اما در عوض به نظر می‌رسد نصیب چندانی نبرده است. هر روز تعداد بیشتری از نیروهای سپاه پاسداران ایران و به تازگی نیروهای ویژه ارتش این کشور در سوریه به خصوص در جنوب حلب اطراف شهر «خان طومان» کشته می‌شوند. منطقه‌ای که در 6 مه (17 اردیبهشت) 16 نیروی سپاه پاسداران ایران در آن کشته شدند. از این تاریخ به بعد نیز حدود 22 نفر دیگر نیز جان باخته‌اند.

 

در ادامه این گزارش آمده است: منفعتی که ایران از حضور در سوریه کسب کرده، گسترده‌شدن نیروهای شیعه در سرتاسر منطقه از لبنان تا عراق و جنوب آسیاست. 

 

نیروهای شیعه در سوریه بسیار متنوع هستند. نیروهای حزب‌الله لبنان اصلی‌ترین بخش آن‌ها را تشکیل می‌دهند که به حفظ نفوذ ایران در منطقه کمک زیادی می‌کنند. از زمان درگیری ویرانگر حزب‌الله و اسرائیل در سال 2006، هر دو طرف در دهه گذشته همواره تلاش کرده‌اند از نزاعی دیگر دوری کنند. جنگ در سوریه برای حزب‌الله فشارها و سختی‌های زیادی به همراه دارد. اما در نهایت جنگ سوریه جنبش حزب‌الله را از گذشته توانمندتر و باتجربه‌تر خواهد کرد.

 

عراق

 

در عراق نیروهای شیعه در حال کسب پیروزی در مقابل داعش هستند. اما به تنهایی نمی‌توانند این گروه تروریستی را نابود کنند. در سوریه نیروهای زمینی ایران از جانب هوا از سوی جنگنده‌های روسی حمایت می‌شوند.

 

 در عراق نیز نیروهای این کشور روی حمایت هوایی آمریکا برای مبارزه با داعش حساب می‌کنند. این مسئله برای نیروهای عراقی تا حدودی شرم‌آور و ناراحت‌کننده است. 

 

از طرف دیگر دست بالای نیروهای حامی ایران در عراق گروه‌های مبارز سنی عراقی و حتی نظامیان شیعه این کشور را که بیشتر وطن‌پرست هستند را آزرده و در عین حال نگران کرده است. 

 

در خوشبینانه‌ترین حالت می‌توان گفت حضور ایران در عراق از افراطگرایی بیشتر، جنگ داخلی و تجزیه این کشور جلوگیری می‌کند؛ اما نمی‌توان این حقیقت را کتمان کرد که تهران ساختارهای سیاسی و امنیتی عراق را «ایرانیزه» می‌کند و این همان مسئله‌ای است که عراقی‌ها را نگران می‌کند.

 

عربستان

 

پرسش مهمی که در رابطه ایران و عربستان مطرح می‌شود این است که تنش‌ها میان دو طرف تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟ در شرایط کنونی گرچه ایران و عربستان در حال کاهش شدت جنگ در یمن هستند، اقدام بحرین در لغو تابعیت روحانیان شیعه برجسته، احتمال قیام شیعیان این کشور را افزایش داده است. در صورت بالا گرفتن اعتراضات در بحرین امکان دارد عربستان مانند سال 2011 وارد عمل شود و مشخص نیست واکنش ایران در مقابل این اقدام چگونه خواهد بود.

 

در 6 ماه گذشته روابط عربستان و ایران به دنبال اعدام روحانی شیعه برجسته این کشور بسیار پرتنش بوده است. این تنش‌ها پیامدهای زیادی برای تهران و ریاض داشته است. با این وجود دو طرف تاکنون از آغاز جنگی علنی علیه یکدیگر خودداری کرده‌اند. اما مشخص نیست با روی کار آمدن شاهزاده «محمد بن سلمان» جوان و جاه‌طلب روابط دو کشور به کدام سمت خواهد رفت. 

 

تغییرات جدیدی که ایران در ساختار وزارت خارجه خود ایجاد کرده است نشان می‌دهد این کشور تمایلی به دامن زدن به تنش‌ها با عربستان ندارد.  

 

افغانستان

 

در افغانستان ظهور گروه‌های افراطگرا نزدیک مرزهای شرقی ایران در یک سال گذشته زنگ خطر را برای این کشور به صدا درآورده است. طالبان در این مناطق با گروه تروریستی داعش درگیر است. تهران به همین دلیل از طالبان به عنوان مانعی برای جلوگیری از ورود تروریست‌های داعش به خاک ایران استفاده می‌کند.

 

به ادعای این گزارش، «ملا اختر منصور،» سرکرده طالبان، ماه گذشته مدت کمی پس از خروج از ایران در پاکستان بوسیله جنگنده‌های آمریکایی هدف قرار گرفت و کشته شد. این مسئله که تهران تا کجا در موضوعات امنیتی افغانستان مداخله خواهد کرد بستگی به تهدیدی دارد که از جانب این کشور برای تهران وجود دارد؛ اما بسیار بعید است که این مداخله به اندازه حضور ایران در سوریه و عراق پررنگ شود.

 

در پایان این گزارش آمده است: توافق هسته‌ای ایران احتمال حمله آمریکا و اسرائیل را به این کشور به شدت کاهش داده است. مقامات ایران می‌دانند که حضور نیروهای این کشور در درگیری‌های منطقه در سال آینده میلادی وارد فاز جدید خواهد شد و دامنه آن وسیع‌تر می‌شود. 

 

آن‌ها امیدوارند سوریه در این سال به ثبات برسد، داعش در عراق عقب رانده شود، فشار بر اسرائیل شدت یابد، از تنش‌ها با عربستان کاسته و در نهایت تهدید تروریستی از جانب افغانستان برطرف شود. تمام این مسائل در کنار هم موقعیت ایران را در خاورمیانه تثبیت می‌کند. کسب پیروزی در تمام این میدان‌ها چندان آسان نیست؛ اما حفظ آن نه تنها راحت نخواهد بود، بلکه می‌توان امکان آن را صفر دانست.