در سالیان اخیر تغییر و تحولات گسترده در نوع و ساختار جنگها موجب شده روشهای جدیدی پا به عرصه تهدیدات امنیتی بگذارد که از آن با عنوان «بیوتروریسم» یاد می‌شود.

بر این اساس، طی چند سال گذشته در کشور ما نیز برخی چهره‌های سرشناس انقلابی که در زمینه‌های علمی، فرهنگی و سیاسی فعالیت داشتند به صورت ناگهانی دچار امراض و بیماریهای ناشناخته و خطرناکی شدند که عمدتاً منشاء بیماری آنها پس از یک سفر خارجی و یا فعالیت در بیرون از مرزهای کشور آغاز شده که شائبه ترور بیولوژیک این افراد را قوت می‌بخشد.

در همین راستا این خبرگزاری تلاش دارد در سلسله گزارشات و مصاحبه‌های با افراد صاحب‌نظر در این حوزه  به معرفی این نوع از حملات تروریستی و اهداف پشت‌پرده آن بپردازد.

** چرا بیوتروریسم؟

امروز شاید بتوان به جرأت گفت که جنگ سخت و لشکرکشی از یک نقطه از جهان به نقطه دیگر و یا استفاده از  سلاح‏های غیر متعارفی همچون هسته‌‌ای دیگر خطر بالفعل نیستند، زیرا حتی کشورهای که ادعای داشتن ارتشهای کلاسیک قدرتمند و تا بن دندان مسلح را دارند با توجه  به هزینه‌های گزاف مالی و تبعات جنگ سخت چندان رغبتی به ورود در این حوزه را ندارند.

به دلیل ویژگیهای همچون توان تولید بالا، نگهداری و  انتشار آسان، قابلیت تکثیر برای عوامل میکروبی زنده، دشواری بسیار در ردیابی فرد یا افراد متخاصم، گستردگی عمل‏کرد از انسان تا دام و محصولات کشاورزی و بسیار محسنات دیگر، موجب شده که ترورهای بیولوژیک امروز تبدیل به سلاح نظام سلطه در برابر کشورهای آزادی‌خواه و استقلال طلب شده و اینگونه ترورها به نیابت از جنگ سخت وارد عرصه شوند و شخصیتهای و اقتصاد نظامهای دارای زاویه فکری با نظام استکبار را  مورد هدف قرار دهند بدون اینکه کشورها بتوانند این ادعای استفاده از اینگونه ترورها ضد شخصیتها و اقتصاد خود را به اثبات برسانند.

 به طور نمونه می‌توان به  ادعای اروپا درباره  شیوع جنون گاوی از سوی  سازمان‏های جاسوسی امریکا و استرالیا با هدف ضربه اقتصادی به صادرات گوشت اروپا و یا ادعای  چین درباره شیوع سارس از سوی امریکا برای دور کردن این کشور از رشد اقتصادی اشاره کرد اگرچه تمامی این اتهامات در حد اتهام باقی ماند.ولی آن‏‌چه مسلم است این است که هر روز بسیاری از مناطق جهان در معرض خطر یک حمله بیوتروریستی هستند.

بدیهی است که امروز دیگر نیروهای نظامی، تنها جمعیت در معرض خطر برای حملات بیولوژیک نیستند بلکه اقشار مختلف در معرض خطر بوده و به منظور دفاع در مقابل اثرات ناتوان کننده بالقوه یک حمله، نیازمند کسب آگاهی نسبت به اصول اساسی همه گیرشناسی عوامل مورد استفاده در جنگ بیولوژیک می‏‌باشند. طبق نظر کارشناسان سازمان بهداشت جهانی ( W.H.O) در حال حاضر 17 کشور جهان قابلیت تولید چنین موادی را دارند.و به دلیل اینکه  تولید مواد بیولوژیک   ارزان و به راحتی قابل استفاده ضد اهداف هستند به عنوان بمب اتمی فقرا The Poor Man,s Atom Bomb یا PMAB نامیده می‌شوند و  استفاده و انتشار یک سلاح بیولوژیکی بسیار ارزان‏‌تر از بمب اتم است و کم‏تر احساسات جهانیان را برمی‌انگیزد.

البته لازم به ذکر است  انتقال عوامل هم ترور بیولوژیکی از کشوری به کشور دیگر به آسانی انجام می‌شود حتی می‌توان عامل ترور را  در وسیله مسافرهای معمولی آسان در غالب کپسول به عنوان دارو حمل کرد بدون اینکه دستگاه‌های امنیتی به ماهیت این عوامل ترور  پی ببرند.

ذکر این نکته نیز لازم است که عوامل ترورها  از راه‏‌های مختلفی در جوامع هدف مورد استفاده قرار می‏‌گیرند. انتشار عوامل بیماری‌زا در هوا، آب، مواد غذایی‌، انواع مواد کنسرو شده، اسباب‌بازی، پاکت نامه، هدایا پستی، حشرات ناقل، خون و.... سابقه داشته است. استفاده از عامل بیوتروریسم بر اساس اهداف  تعیین می‏‌گردد. در صورتی که تروریسم قصد گسترش وسیع بیماری را داشته باشد از عواملی نظیر آبله انسانی استفاده می‏‌کند که به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‏‌شود و باعث آلودگی وسیع می‏‌شود و در صورتی که قصد آن مورد هدف قرار دادن شخص خاصی باشد از عواملی نظیر انتراکس (عامل سیاه زخم ) استفاده می‏‌کند.

تعاریف:

** ترور چیست؟

در فرهنگ سیاسی، ترور از ریشه لاتین terror به معنای ترس و وحشت گرفته شده و به رفتار و اعمال فرد یا گروهی اطلاق می‌شود که از راه ایجاد ترس، وحشت و استفاده از زور می‏‌خواهد به هدف سیاسی خود برسد. در زبان فارسی هم ترور به معنای ترس زیاد، بیم و هراس و خوف و وحشت است و تروریست به عامل ترور، طرفدار ترور، آدم کش یا کسی که برای رسیدن به هدف خود کسی را به طور غافلگیرانه بکشد یا ایجاد وحشت و هراس کند، گفته می‏‌شود.

** بیوتروریسم چیست؟

بر اساس تعریف پلیس بین الملل درسال 2007 بیوتروریسم عبارت است از منتشر کردن عوامل بیولوژیکی یا سمی با هدف کشتن یا آسیب رساندن به انسان‏‌ها، حیوانات و گیاهان با قصد و نیت قبلی و به منظور وحشت‌آفرینی، تهدید و وادار ساختن یک دولت یا گروهی از مردم به انجام عملی یا برآورده کردن خواسته‏ای سیاسی یا اجتماعی.

** حمله بیوتروریستی چیست؟

عبارت است از پخش کردن ویروس، باکتری، میکروب یا دیگر عوامل بیماری‌زا و سمی که موجب بروز بیماری و مرگ در میان انسان‏ها، حیوانات و گیاهان می‏‌شود.

** بیوتروریسم‏ها چه کسانی هستند؟

معمولا برخی دولتهای استکباری، گروه‏‌ها، جنب‏های سیاسی و فرقه‏‌های مذهبی یا اشخاصی هستند که توانایی تولید و به کارگیری سلاح‏های بیولوژیک را دارند. به طور مثال جنبش استقلال‌طلب قبیله مائومائو در کنیا که از سم برای کشتن ماموران حکومت استعماری بریتانیا استفاده کردند. فرقه مذهبی راجنیشی در سال 1984 با آلوده کردن ظروف سالاد یازده رستوران در آمریکا با باکتری (تایفیموریوم سالامونا) موجب مسمومیت 750 نفر شدند. در سال 1993 فرقه مذهبی آئوشینریکوی باسیل سیاه زخم را در ناحیه کامیرو در متروی توکیو منتشر کرد.

 برخی از جنگهای بیولوژیکی:

اولین اسناد ثبت شده از کاربرد میکرو ارگانیسم‏ها به عنوان یک سلاح بیولوژیکی، به رومیان مربوط می‏‌شود که از اجساد حیوانات مرده برای آلوده کردن چاه‏‌ها و منابع آب دشمنان استفاده می‏‌کردند بعدها قوم تاتار  در سال 1346 میلادی در شهر کافا که هم اینک Feodissia نام دارد با پرتاب کردن اجساد مردگان ناشی از طاعون، توانستند با اقدامات بیولوژیکی مقاومت شهر را از بین ببرند و در سال 1710 میلادی نیز روس‏ها از همین روش ( روش قوم تاتار ) در حمله به سوئد استفاده کردند.

در شروع جنگ جهانی دوم، در سال 1941 هواپیماهای ژاپنی، کک‏های آلوده به طاعون را در قسم‏‌هایی از چین پراکنده ساختند. هواپیماهای ژاپنی در هر مرحله 15 میلیون کک را بر روی 11 شهر چین اسپری نموده و اپیدمی طاعون بوقوع پیوست که بین سال‏‌های 1937 و 1947 با بیش از 2000 حمله، مرگ94000 نفر بوقوع پیوست.

البته پس از جنگ جهانی دوم انگلستان و امریکا نیز به دنبال تحقیقات بیشتر بر روی سلاحها و آزمایشات بیولوژیکی سوق پیدا کرده‌اند.