۵۴۰ روز بعد از ژنو، یکسال پس از برجام

بازپس‌گیری پول‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور و رفع محدودیت‌های نقل و انتقالات بانکی، از جمله عللی است که همواره توسط دولت حجت‌الاسلام روحانی به عنوان یکی از انگیزه‌ها و ضرورت‌های مذاکره با آمریکا درباره مسئله هسته‌ای و رسیدن به یک توافق  جامعه اعلام می‌شد. 

بعد از توافق ژنو در سوم آذر 92 اعلام شد که ایران در ازای پذیرفتن  محدودیت‌های مهمی برای برنامه هسته‌ای خود، تا حصول توافق نهایی مبلغی به میزان 4.2 میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده خود را دریافت خواهد کرد.

همچنین بعد از توافق اصلی در وین(برجام) اعلام شد که ایران مجموعاً به 100 میلیارد دلار از دارایی‌های خود دسترسی پیدا خواهد کرد.

مسئولان دولتی و بویژه مدیران اقتصادی دولت بارها در سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهای خود تاکید می‌کردند که ورود این دلارها به ایران بخش مهمی از مشکلات اقتصادی را  حل خواهد کرد. رئیس کل بانک مرکزی مکرراً تاکید می‌کرد با رسیدن به این دستاورد، ارز در کشور تک نرخی خواهد شد و راه برای رشد اقتصاد هموارتر می‌شود. 

امروز بیش از 540 روز از توافق ژنو و نزدیک به یکسال از حصول برجام در وین می‌گذرد، با این حال آخرین اخبار حاکیست که "حتی یک دلار" از این دارایی‌ها از طریق سیستم بانکی وارد کشور نشده است و محدودیت‌های بانک مرکزی ایران در این زمینه عملاً مشابه ایام پیش از مذاکرات هسته‌ای به قوت خود باقی است.

برخی مسئولان دولتی در واکنش به این مسئله اعلام می‌کنند دارایی‌های ایران آزاد شده و در حساب‌های بانک مرکزی در سوئیس و یا عمان قرار دارد. با این حال حقیقت آن است که دولت ایران به دلیل تحریم دلاری و بانکی، تاکنون نتوانسته است  حتی یک دلار از این دارایی‌ها را از طریق مبادلات رسمی بانکی به کشورمان بازگرداند. 

به نظر می‌رسد موافقان حداکثری برجام در کشور و از جمله برخی مقامات دولتی تا پیش از این تصور می‌کردند آمریکایی‌ها پس از مذاکرات اجازه خواهند داد دارایی‌های کشور به صورت رسمی و بدون کمترین دردسری وارد ایران شود با این حال "تجربه برجام" نشان می‌دهد آمریکایی‌ها هیچ تمایلی برای اعمال آزادانه اراده دولت ایران نسبت به دارایی‌های خود ندارند. 

در گزارش‌های بعدی جزئیات بیشتری در این درباره  و سایر تجربیات شکل‌گرفته پس از توافق برجام منتشر خواهد شد.