از  آغاز فتنه‌ 88 تا افول آن در دی و بهمن ماه همان سال، رهبر انقلاب بارها در جهت روشنگری و ارائه تحلیل درست از فتنه، از زوایای مختلف آن را مورد بررسی قرار داده‌اند. در طول سال­ های بعد نیز ایشان در بیانات­شان گریزهای مختلفی به این فتنه خطرناک زدند که این امر هم نشان از اهمیت آن فتنه و شناخت صحیح از آن دارد و هم موید این مطلب است که اثرات سو آن هنوز هم جامعه ایرانی را مورد صدمه و زیان قرار می دهد.

در این یادداشت برآنیم واژه شناسی فتنه­ 88 و فتنه گران (بازیگران و میدان داران) آن را در کلام رهبر انقلاب بررسی اجمالی کنیم. آنچه در این واژه شناسی مورد بررسی قرار می گیرد توصیفاتی است که رهبر انقلاب از فتنه‌ 88 و بازیگران آن بیان کرده اند. البته به حقیقت می‌توان گفت که هیچ شخصیتی مانند رهبر انقلاب به روشنگری و آگاه سازی عموم مردم وقت صرف نکرد. آنچه در این یادداشت دنبال می شود فقط واژه شناسی است و گرنه تحلیل­ های معظم له از فتنه کتابی است حجیم و عمیق.

فتنه‌ مضر و مهیب

پس از انتخابات پر شور هفت اسفند که دو مجلس خبرگان و شورای اسلامی توسط مردم انتخاب شدند؛ رهبر انقلاب ضمن اشاره به سلامت انتخابات، این امر را نشانه بطلان ادعای فتنه گران 88 دانستند: «بحمدالله انتخابات، سالم بود و همیشه سالم بوده انتخابات. این نشان داد بی‌اعتباری حرف کسانی را و اقدام کسانی را که یک وقتی یک انتخاباتی مثل سال ۸۸ را نامعتبر دانستند و آن فتنه‌ی مضر و مُهیب را برای کشور به‌وجود آوردند؛ به‌خاطر اینکه متّهم کردند کشور را به اینکه انتخابات انتخابات ناسالمی است» (بیانات در دیدار رئیس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى؛ 94/12/20)

فتنه گران نانجیب

رای نیاوردن آیت الله یزدی و آیت الله مصباح در انتخابات خبرگان اسفند 94 بهانه ای دیگر بود که رهبر انقلاب با اشاره به نجابتی که ایشان علی رغم تمام موج تخریب های داخلی و خارجی که علیه‌شان شد نتایج انتخابات را بپذیرند؛ رفتار فتنه‌گران 88 را نانجیبانه بخوانند: «برخلاف رفتار نانجیبانه‌ ای درست کردند، دشمن را جری کردند، طمع دشمن را برانگیختند؛ این کارها شد. خدای متعال آن فتنه را خاموش کرد وَالّا آن فتنه، فتنه‌ی کوچکی نبود که اینها راه انداختند.» (بیانات در دیدار رئیس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى؛ 94/12/20)

انقلاب رنگی-کودتای رنگی

انتخاب رنگ سبز از سوی میرحسین موسوی به عنوان رنگ تبلیغاتی و انجام مو‌به‌موی آنچه در انقلاب گل سرخ گرجستان، انقلاب نارنجی اوکراین و انقلاب گل لاله‌ای قرقیزستان روی داد در ایران یکی دیگر از ابعاد فتنه‌ی 88 بود که نشان از دخالت­های عامل خارجی در آن داشت. رهبر انقلاب با ارائه تحلیلی جنس فتنه‌ 88 را از جنس انقلاب های رنگی معرفی کردند: «البتّه دوستان ما آن اوقاتی که این قضایا اتّفاق افتاد، به بنده مرتب توصیه کردند که اسم انقلاب رنگی را نیاورم؛ من هم چون معتقد به مشورتم -بالاخره مشاورین نظر دارند و اهل فکرند- اسم انقلاب رنگی نیاوردم امّا خب انقلاب رنگی بود؛ درواقع کودتای رنگی، یک کودتای رنگی ناموفّق.» (بیانات در دیدار مردم قم؛ 94/10/19)

فتنه بزرگ

آنچه در سال 88 اتفاق افتاد آنچنان وسعتی چه در اجرا و چه در تبعاتش داشت که هنوز هم نمی توان تصویر کاملی از آن ارائه کرد. تعبیر رهبر انقلاب برای آن؛ فتنه‌ی بزرگ است

«فتنه، فتنه‌ بزرگی بود. من به شما عرض کنم؛ چند سالی که بگذرد، آن وقت قلم های بسته شده‌ی آگاهان بین‌المللی روان خواهد شد، باز خواهد شد، خواهند نوشت. ممکن است من آن روز نباشم، اما شماها هستید؛ خواهید شنید، خواهید خواند که چه توطئه‌ بزرگی پشت فتنه‌ سال 88 بود. این فتنه خیلی چیز مهمی بود، قصدشان خیلی قصد عجیب و غریبی بود؛ در واقع می­خواستند ایران را تسخیر کنند»(بیانات در دیدار دانش‌آموزان‌ در آستانه ۱۳ آبان؛ 89/08/12)

فتنه؛ بیماری عمیق

فتنه‌ 88  را نباید سطحی نگریست؛ فتنه ریشه‌هایی در گذشته داشت و اهدافی در آینده. در سال­های پس از فتنه یکی از تذکرات رهبر انقلاب توجه به ریشه‌ها و اهداف فتنه بوده است

«فتنه‌ 88 تنها آن چیزی نبود که توی خیابان به وسیله‌ی تعدادی آدم دیده شد؛ این یک چیز ریشه‌ داری بود، یک بیماری عمیقی درست کرده بودند، اهدافی داشتند، زمینه‌ها و مقدمات فراوانی برایش چیده شده بود، کارهای بزرگی شده بود و هدف­ های بسیار خطرناکی دنبال این کار بود، که با این برخوردهای گوناگون سیاسی و امنیتی و اینها حل نمی­ شد؛ یک حرکت عظیم مردمی لازم داشت؛ که این حرکت، حرکت 9 دی بود؛ آمدند بساط فتنه و فتنه‌گران را در هم پیچیدند.» (بیانات در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت ۹ دی؛ 90/09/21)

زنگ بیدار باش

در حقیقت همان طور که انقلاب زنده است و پیش می رود دشمنان انقلاب هم در لباس های مختلف و با طرح ها و نقشه های مختلف به مقابله با آن برمی خیزند. خواب آلودگی و غفلت فرصت را به فتنه گران خواهند داد امری که رهبر انقلاب خطر آن را گوشزد می کنند.

«به نظر من، فتنه‌ سال 88 هم همین بود؛ برای ما یک زنگ بود، یک زنگ بیدارباش بود. بعد از آنی که در یک انتخاباتی، چهل میلیون شرکت می­کنند و همه‌ی ما تا آخر شب، خوشحال، خرسند که پای صندوق­های رأی مردم جمع شدند و تا آخر شب رأی دادند - و البته هنوز عدد گفته نشده بود، همه هم لذت می­بردند - ناگهان از یک گوشه‌ای، فتنه‌ای شروع می­شود؛ ما را بیدار می­کند؛ می­گوید: به خواب نروید، غفلت نکنید، خطرهائی در مقابل شما وجود دارد و آن خطرها اینهاست. (بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری؛ 89/06/25)

واکسینه نظام

یکی از تعابیر قابل تامل رهبر انقلاب از فتنه، قدرت واکسیناسیون آن است. یعنی اگر کشور بیدار و با بصیرت باشد وقوع یک فتنه به مانند یک واکسن برای او عمل می‌کند و تا چند سال او را در مقابل هجوم خطرها بیمه می کند.

«فتنه‌ی سال 88 کشور را واکسینه کرد؛ مردم را بر ضد میکروبهای سیاسی و اجتماعی‌ای که می ­تواند اثر بگذارد، مجهز کرد؛ بصیرت مردم را بیشتر کرد.» (بیانات در اجتماع بزرگ مردم قم‌؛ 89/07/27)

گناه بزرگ جبران ناپذیر

اقدامی که فتنه گران در 88 انجام دادند از این جهت قابل تامل است که خسارت های ناشی از آن آنقدر گسترده و بالا می باشد که امکان جبران آن دیگر فراهم نخواهد بود و به مانند تیری است که از چله کمان رها شده باشد. بزرگ بودن گناه فتنه گران و جبران ناپذیر بودن آن در کلام رهبر انقلاب بارها تکرار شده است.

«این که وقتی آنچه که اتفاق افتاده است، برخلاف میل ما شد، مردم را به شورش خیابانی دعوت کنیم ــ که این در سال 88 اتفاق افتاد ــ یکی از خطاهای جبران‌ناپذیر است.»(بیانات در حرم مطهر رضوی، 92/1/1) «گناه بزرگ فتنه‌گران در سال 88 این بود که اگر خوش بینانه نگاه کنیم و بگوئیم اینها یک شبهه‌ای، خدشه‌ای در ذهن­شان بود، این خدشه را به صورت ایجاد چالش برای نظام اسلامی مطرح کردند. این گناه بزرگ، قابل اغماض هم نیست؛ آثار آن هم همچنان در جامعه‌ی ما موجود است.» (بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛08/03/90) «این کسانی که شما بهشان می­گوئید سران فتنه، کسانی بودند که دشمن اینها را هل داد وسط صحنه. البته گناه کردند. نبایستی انسان بازیچه‌ی دشمن شود؛ باید فوراً قضیه را بفهمد.» (بیانات در دیدار مردم قم در سالروز قیام ۱۹ دی؛ 89/10/19) «گناه بزرگی که برخی از دست‌اندرکاران فتنه‌ها در کشور انجام می­ دهند، امیدوار کردن دشمن است؛ دشمن را امیدوار می­ کنند که می­ تواند منفذی در بین مردم، در بین عوامل گوناگون، در بین مسئولان نظام باز کند. دشمن سال گذشته با کارهای اینها امیدوار شد؛ در حالی که آن انتخابات عظیم، آن حضور به آن عظمت، آن شرکت عظیم مردم در انتخابات، می­توانست کار را خیلی پیش ببرد و ملت ایران را در بسیاری از میدان­ های سیاسی موفق کند. اینها ایجاد فتنه کردند؛ لذا دشمن که از حرکت عظیم مردم مأیوس می­شد، امیدوار شد که بتواند به انقلاب صدمه و ضربه بزند.» (بیانات در دیدار جمعی از مردم استان گیلان‌؛ 89/10/8)

جرزن های سیاسی نادان و ناباب

بازیگران اصلی فتنه‌ی 88 خصوصیاتی داشتند که رهبر انقلاب در برهه‌های زمانی مختلف و نسبت به شرایط بعضی از آن خصوصیات ها را بیان می‌کرده‌اند.

«بدترین خاطره‌ها مربوط به جرزنی‌های سیاسی یک عده آدم نادان، ناباب و بعضاً معاند در قضیه‌ی انتخابات بود. خب، در هر قضیه‌ای، در هر حادثه‌ای ممکن است یک عده‌ای قبول نداشته باشند، معترض باشند. چگونه باید اعتراض را نشان داد؟ قانون، راه معین کرده است. چرا قانون‌شکنی کنند؟ چرا برای مردم هزینه درست کنند؟ چرا کشور را دشمن‌شاد کنند؟ چرا برنامه‌هائی را که عفونت تصمیم‌گیری‌ها و ترفندهای دشمن از آن بلند و آشکار است، اجرا کنند؟»(بیانات در دیدار مردم قم به مناسبت سالروز ۱۹ دی، 90/10/19)

فتنه گران ناسپاس

رهبر انقلاب پس از انتخابات یازدهم ریاست جمهوری؛ شرکت پر شور مردم در انتخابات را نعمت عنوان کردند که به واسطه‌ی آن باید سپاس‌گذار بود و نباید رفتاری مانند فتنه‌گران 88 انجام داد. «این نعمت بزرگ را ناسپاسی نکنیم؛ همچنان که در سال ۸۸ این نعمت الهی را عده‌ای ناسپاسی کردند. همچنین اینکه گاهی شنفته بشود که انتخابات کشور را به عدم سلامت نسبت می­ دهند ــ یعنی تکرار حرف دشمنان ملّت ایران ــ این هم ناسپاسی است.» (بیانات در حرم مطهر رضوی؛ 93/1/1)

فتنه گران قانون گریز

یکی از محوری‌ترین ابعاد فتنه‌ 88 قانون گریزی مدعیان قانون بود. عدم تمکین به رأی مراجع قانونی هیزم فتنه‌ ای شد که روزها و ماها کشور را به تلاطم کشاند. رهبر انقلاب از شاخصه های فتنه گران، قانون گریزی آنها را بیش از دیگر خصوصیات مورد توجه قرار داده‌اند.

«در سال ۸۸ عدم تبعیّت از قانون، لگد زدن به قانون، به کشور لگد زد؛ این را مردم دیدند.»( بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم؛ 92/03/22) «کسانی را وادار کردند که برخلاف قانون، توقعاتی بکنند و بر اساس آن توقعات، سعی کنند مردم را در مقابل نظام قرار دهند؛ که البته به توفیق الهی موفق نشدند.»( بیانات در دیدار دست اندرکاران برگزاری انتخابات‌؛92/02/16) «سال 88 اشکالاتی که وارد شد، خسارتی که به کشور وارد کردند و نگذاشتند کشور و ملت طعم آراء چهل میلیونی را درست بچشد، به خاطر تخلف از قانون بود. یک عده‌ای یا برای خاطر اغراض نفسانی، یا هدفهای خلاف سیاسی، یا هرچه - حالا در آن زمینه نمی­خواهیم قضاوتی بکنیم - از قانون تخلف کردند، خطا کردند، از راه غیر قانونی وارد شدند؛ هم به خودشان صدمه زدند، هم به ملت صدمه زدند، هم به کشور صدمه زدند.»(بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم‌؛92/02/25) «در سال 88 از راه‌های غیر قانونی وارد شدند، کشور را دچار هزینه کردند، برای مردم اسباب زحمت درست کردند، برای خودشان هم اسباب بدبختی و سرشکستگی در زمین و در ملأ اعلی شدند.» (بیانات در دیدار مردم قم،91/10/19) «گناه آتش‌افروزان فتنه‌ 88 همین بود که به قانون تمکین نکردند، به رأی مردم تمکین نکردند.» (بیانات در اجتماع بزرگ مردم کرمانشاه‌؛ 90/07/20)