بعید است عارف با کناره‌گیری از نامزدی ریاست مجلس برچسب "مرد انصراف" را برای خود برگزیند

مجلس دهم در راه است و این روزها مهمترین موضوع، مربوط به انتخابات هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی است، خیلی ها طی هفته های اخیر به پیش بینی و گمانه زنی در این ارتباط پرداخته اند و خیلی ها هم ترجیح داده اند، سکوت کنند تا ببینند در نهایت سرانجام این ماجرا چه خواهد بود!

حال باید منتظر بود و دید چه اتفاقی می افتد و چه کسی رئیس مجلس می شود، بی تردید کسی که بر کرسی ریاست پارلمان قرار گیرد، نشان می دهد که چه جریانی پیروز واقعی بوده است. اینکه عارف یا لاریجانی رئیس مجلس شوند پیش بینی های بی شماری را در پی داشته است.

در همین ارتباط با دکتر«محمدرضا مرندی»، کارشناس مسائل سیاسی و استاد انشگاه شهید بهشتی به گفتگو نشسته ایم.

آقای مرندی بفرمایید پیش بینی شما در خصوص رقابت آقای لاریجانی و آقای عارف برای تکیه بر مجلس دهم چیست؟

پیش بینی ها عمدتا نشان می دهد که آقای لاریجانی ریس مجلس است یعنی حتی محاسبات بدبینانه هم همین آمار را تأیید می کند، برخی دوستانی که در داخل مجلس هستند و در دوره جدید هم رأی آوردند هم عموما همین نظر را دارند یعنی به احتمال زیاد آقای لاریجانی رییس مجلس دهم خواهد شد.

در جلسه ای هم که دو سه هفته پیش تشکیل شد و فراکسیون اصول گرایانی که با آقای لاریجانی جلسه داشتند با آنهایی که با آقای عارف جلسه داشتند تعدادشان متفاوت بود، تعداد بسیار زیادی از اصول گرایان به نسبت تعداد کم اصلاح طلبان در این جلسه حضور داشتند. اینها همه شواهدی است که دلالت می کند که آقای لاریجانی رییس مجلس خواهد بود.

با این تفاسیر آقای عارف و آقای لاریجانی رأی چه کسانی را در مجلس دارند؟

مسلما آقای عارف رأی اصلاح طلبان و رأی اعتدالیون را خواهد داشت همچنین آقای لاریجانی رأی اصول گرایان را دارند هر چند ممکن است که اصلاح طلبانی هم به سمت آقای لاریجانی متمایل باشند و به ایشان رأی دهند.

آیا مسأله حمایت دولت از ریاست آقای لاریجانی در مجلس دهم می تواند حقیقت داشته باشد؟ اصلا دولت چرا باید به دنبال ریاست آقای لاریجانی باشد؟

بنده هم این را شنیده ام که دولت به نوعی از این امر حمایت می کند از جمله در نشست دو هفته پیش که به نوعی این حمایت صورت گرفت. دلیلش هم می تواند  این است که بالاخره دولت هم بیشتر به سمت اصلاح طلبان متمایل است چرا که این دولت ابتدا می بایست از مجلس رأی اعتماد می گرفته است، مجلسی که عمدتا اصول گرا بودند پس این امری پر واضح است.

هر چند رئیس جمهور در سخنرانی اخیر خود در یزد در کنار آقای عارف از سران اصلاح طلب نام می برد و سعی می کند که آرای آنها را برای خود جلب کند. خصوصا اینکه در حال حاضر پیش بینی های خیلی جدی این است که آقای روحانی در دور بعدی ریاست جمهوری رأی نمی آورد و تنها امیدی که برای آقای روحانی باقی می ماند این است که از اصلاح طلبان برای خودش رأی جمع کند.

آقای هاشمی و رئیس دولت اصلاحات چقدر روی ریاست آقای عارف تأکید دارند؟

رئیس دولت اصلاحات شاید بیشتر روی ریاست آقای عارف تأکید داشته باشد چرا که عضو اصلاح طلبان است اما آقای هاشمی ممکن است ملاحظاتی در این خصوص  داشته باشد؛ هر چند باز هم آقای هاشمی به نظر می آید در چنین شرایطی ترجیح را به آقای عارف بدهد چرا که هر کسی که ریاست مجلس دهم را برعهده بگیرد به نوعی تعیین کننده انتخابات ریاست جمهوری بعدی خواهد بود.

 یعنی اگر آقای عارف رییس مجلس دهم  شود نشان¬دهنده  این است که مجلس در دست اصلاح طلبان است و قاعدتا ریاست جمهوری هم شانس پیروزی اصلاح طلبان را تقویت می کند. اگر هم که برعکس شود یعنی آقای لاریجانی رییس مجلس دهم شود که به احتمال قوی به یقین اینگونه خواهد بود، در این صورت زمینه را برای ریاست جمهوری اصول گرایان دوباره مهیا می کندو این اتفاق هم از جهت روانی و هم از جهت عملی خواهد افتاد.

اصلا به اعتقاد شما انتخاب آقای لاریجانی یا عارف به عنوان رییس مجلس چه مزایایی برای مجلس دهم می تواند داشته باشد؟ حضور هر یک از این دو نفر به عنوان رییس مجلس چه فرقی  برای مجلس دارد؟

اولین اثری که می تواند داشته باشد، اثر روانی آن است. چرا که بالاخره مشخص می شود که کدام طیف یا جناح توانسته است در مجلس برنده باشد و مسلما این امر  انتظارات را از مجلس کاملا متفاوت می کند.

دوم اینکه بالاخره آقای لاریجانی هر چند گاهی وسط بازی می کند اما به هر حال یک اصول گراست و اقتضاعات اصول گرایی را دنبال می کند لذا ملاحظاتی که اصول گرایان دارند و دغدغه آنها برایش اولویت دارد. در حالیکه اگر آقای عارف رییس مجلس باشد آن تعهدات خودش را به جناح اصلاح طلب دارد و قاعدتا مطالبات آنها را دنبال خواهد کرد و این تأثیرات مابعد خود را بر ترکیب دولت و همچنین شرایط و فضای جامعه در انتخابات ریاست جمهوری بعدی خواهد گذاشت.

آیا این فرضیه را هم می توانیم بپذیریم که بعضی از اصلاح طلبان به ریاست آقای عارف اعتماد ندارند؟

خوب ببینید اصلاح طلبان که اختلافات درونی دارند، و اینکه آقای عارف در بین اصلاح طلبان آدم معقول و معتدلی است و به یکسری ارزش هایی پایبند است که برخی از اصلاح طلبان به آن ارزش ها پایبند نیستند همچنین آن تند روی هایی که خیلی از اصلاح طلبان دنبال می کنند را آقای عارف دنبال نمی کنند.

 از طرفی آن عده از اصلاح طلبان تندرو چه در داخل مجلس باشند و چه در خارج از آن از اصول خود پیروی می کنند. خصوصا که برخی از اصلاح طلبان تندرو این ایده را مطرح کردند که باید مجلسی در سایه تشکیل دهند؛ به این دلیل که برخی از  نخبگان آنها نتوانستند به مجلس کنونی راه پیدا کنند لذا از بیرون مجلس طیف اصلاح طلب را در داخل مجلس هدایت کنند.

 قاعدتا اگر اینها بخواهند هدایت کننده جریان اصلاحات در داخل مجلس باشند،  با همان رویکرد ساختار شکنانه و تندرویی  این کار را انجام می دهند که به نظر می آید با رویکرد آقای عارف که یک آدم معقول و ارزشی است، سازگاری نداشته باشد.

 از یک جهت دیگر بالاخره اگر آقای عارف ریاست مجلس را به عهده بگیرد و این جایگاه  برای ایشان ایجاد شود، ممکن است اصلاح طلبان بعدها دیگر نتوانند به راحتی با آقای عارف و با طیف ایشان که حالا موقعیتی پیدا کرده در رقابت¬های بعدی حضور داشته باشند.

در اینجاست که اصلاح طلبان تندرو خیلی متمایل به آقای عارف هم در شرایط عادی نیستند، اگر الان هم به ایشان رضایت می دهند به این دلیل است که بالاخره در مقابل یک اصول گرا می خواهند یک فرد اصلاح طلب را  انتخاب کنند و قاعدتا ایشان را ترجیح می دهند بر یک اصول گرا. ولی اگر قرار باشد در میان خودشان انتخاب کنند به نظر می آید آقای عارف اصلا گزینه آنها نباشد.

بسیاری از اصلاح طلبان اعتقاد دارند که آقای عارف برای انتخاب ریاست مجلس شانسی ندارد، آیا امکانش هست که آقای عارف به نفع آقای لاریجانی کنار بکشد یا انصراف دهند؟  

درست است که آقای عارف شانسی در این رقابت ندارند ولی اینکه بخواهند کنار بکشند، بعید است؛ به این دلیل که آقای عارف حتی در انتخابات ریاست جمهوری که کنار کشید خیلی سعی داشت اینگونه ابراز شود که این کنار کشیدنش به نفع آقای روحانی نبوده است.

 و اینکه اگر این برای ایشان به یک قاعده تبدیل شود و دیگران اینگونه متصور کنند که «عارف همیشه کنار می کشد». لذا در انتخابات بعدی از جمله انتخاب ریاست جمهوری کسی روی ایشان حساب نخواهد کرد چون می گویند که همیشه ایشان می آیند و کنار می کشند، به این جهت است که احتمال دارد آقای عارف این کار را نکند.

اما این امکان هم وجود دارد که  آقای عارف تحت فشار اصلاح طلبان قرار بگیرد و با گرفتن امتیازهایی از آقای لاریجانی بخواهد کنار بکشد که من باز هم آن را بعید می دانم؛ مخصوصا اینکه آقای عارف خیلی زمینه رأی ندارد و توانایی مدیریتی ایشان اصلا قابل مقایسه با آقای لاریجانی نیست.

بنابر این زمانی که افراد در مقام مقایسه این دو نفر قرار می گیرند حتی افراد میانه تیم اصلاح طلبان و اصول گرا قاعدتا به سمت آقای لاریجانی متمایل خواهد شد نه آقای عارف؛ به همین جهت است که من هم فکر می کنم آقای عارف رأی نمی آورد.

 همچنین اگر زمینه رأی برای ایشان وجود داشته باشد، می آید تا حداقل خودش را بسنجد و یک وزن برای اصلاح طلبان از خودش تعریف کند، مگر اینکه اصلاح طلبان به ایشان فشار وارد کنند برای اینکه آن وزن واقعی اصلاح طلبان که پایین است مشخص نشود. ایشان نیاید در انتخابات شرکت کند و آن وزن پایین اصلاح طلبان همچنان پنهان بماند و بتوانند براساس آن وزن پایین یعنی خودشان تحقیق کنند که این وزن بالاست و به اصلاح یک وسیله ای برای چانه زنی برای اینها در مجلس باقی بماند.