همایش ملی آمایش دفاعی امنیتی مناطق کویری و بیابانی ایران برگزار می‌شود

سردار مجید بکایی رئیس گروه آماد و فناوری دفاعی مرکز تحقیقات راهبردی و رئیس همایش ملی آمایش دفاعی ــ امنیتی، مناطق کویری و بیابانی ایران در تشریح ضرورت برگزاری همایش ملی آمایش دفاعی امنیتی مناطق کویری ایران اظهار داشت: بسیاری از پادگان‌ها و مراکز نظامی ما در مناطق کویری یا بیابانی قرار دارند و یکی از موضوعاتی که ما همواره حتی از دوران وزارت دفاع دنبال می‌کردیم کویر و بیابان بود و از همان زمان نیز حس می‌کردیم ما داریم دچار یک انقطاع فرهنگی بین مرکز و شرق کشور می‌شویم و این می‌تواند بسیار خسارت‌زا باشد.

وی در تشریح اهمیت کویر و بیابان در کشور تصریح کرد: هم‌اکنون 9 استان و 70 درصد از وسعت خاک ما دچار این پدیده است، خیلی از دستگاه‌ها به حل این موضوع ورود کردند اما نه به‌عنوان یک طرح راهبردی و ملی که به‌صورت چندوجهی به آن نگریسته شود، بلکه  هرکسی به‌فراخور نیازی که داشته به مسئله پرداخته است و این نمی‌تواند تعیین کننده باشد.

جانشین سابق وزیر دفاع با تأکید بر تعریف موضوع کویر و بیابان در مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی، افزود: در ابتدا خیلی‌ها معتقد بودند ورود به این عرصه شاید خیلی مرتبط با مرکز تحقیقات راهبردی نباشد ولی کار را شروع کردیم و در این رابطه واقعاً منابعی نداشتیم ولی عزممان را جزم کردیم که این کار بزرگ را دنبال کنیم و سعی کردیم که همه فرصت‌های فرارو را شناسایی کنیم و ببینیم چطور می‌شود از این فرصت‌ها برای انجام یک کار بزرگ بهره‌برداری کرد.

بکایی با اشاره به به‌کارگیری دانشجویان و کسر خدمت برای اجرای این طرح افزود: یکی از این فرصت‌هایی که داشتیم  وجود دانشجویان و عزیزان کسر خدمت در در دوره‌های ارشد و دکتری بود که اینها را به خدمت گرفتیم و با پروژه‌هایی که تعریف شد و سازماندهی‌ای که صورت گرفت توانستیم با کویر و بیابان یک ارتباط منطقی برقرار کنیم، البته کار خیلی بزرگتر از این حرفهاست و ادامه دارد.

وی ادامه داد: ما در مرحله اول باید در حوزه کویر و بیابان گفتمان‌سازی کنیم و فکر می‌کنیم تا یک حدودی به این موضوع ورود کردیم و این همایش هم اولین نتیجه‌اش گفتمان‌سازی در بیابان و کویر به‌عنوان یکی از مزیت‌های نسبی کشور است.

رئیس همایش ملی آمایش دفاعی ــ امنیتی با تأکید بر تصویب میز آمایش سرزمینی در معماری دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران خاطرنشان کرد: این میز باید تحقیقات آمایش سرزمین را در کل کشور انجام بدهد، هم‌اکنون 9 استان کشور درگیر با پدیده کویر یا بیابان هستند که کار سازمان‌یافته و همه‌جانبه‌ای تاکنون روی آن صورت نگرفته بنابراین اولویت را روی کویر قرار دادیم.

بکایی با اشاره به حادثه طبس در سال 1359 گفت: حادثه‌ای که در صحرای طبس اتفاق افتاد می‌تواند در خیلی از نقاط دیگر هم بیفتد، آن‌موقع شن‌ها مأمور خدا شدند؛ بنابراین بنای ما این است که بتوانیم از بُعد دفاع و امنیت این مناطق را بررسی کنیم.

وی با اشاره به اینکه از 3 هزار سال قبل در مناطق کویری و بیابانی جمعیت ساکن بوده است، تأکید کرد: کویر و بیابان‌های ما در گذشته جمعیت زیادی داشته است، مردم ما در طول سه هزار سال قبل در این مناطق زندگی می‌کردند، و آثار آن در مناطق خشک و بیابانی کشور مثلاً در اطراف یزد قابل مشاهده است یعنی مردم با کویر خو گرفته بودند، چندین هزار روستا در بیابان و کویر وجود داشت، اما اکنون بسیاری از آن روستاها وجود خارجی ندارد و به مناطقی متروکه و مخروبه تبدیل شده در حالی که قطعاً استقرار جمعیت در آنها یک علت وجودی داشته است.

رئیس همایش ملی آمایش دفاعی ــ امنیتی افزود: بحث دفاع و امنیت با استقرار نیروهای مسلح امکان پذیر نیست بلکه راهبردی که ما دنبال می‌کنیم استقرار جمعیت پایدار است، هم‌اکنون مشکلات و چالش‌های فراوانی در شهرهای بزرگ نه‌ تنها ایران بلکه در جهان وجود دارد و خیلی از مردم علاقمند هستند اگر حداقل رفاهی برایشان فراهم شود به جایی برگردند که آرامش داشته باشند و از تنش‌های شهرهای بزرگ دور باشند. ما باید بتوانیم شرایطی را مهیا کنیم که به همان علتهایی که آن روستاها در قدیم بوده‌اند آنها را دوباره ایجاد کنیم.

بکایی با برشماری فرصت‌ها و نقاط قوت مناطق کویری گفت: در کویر و بیابان بیش از 300 روز آفتابی داریم که میزان تابش خورشید در آن عدد بالایی است، این تابش در اروپا به 40 یا 50 روز در سال بیشتر نمی‌رسد؛ بنابراین ما چندبرابر آنها از انرژی خورشید برخورداریم یا بادهای 120روزه که بسیار معروف است و می‌تواند به‌عنوان منابع انرژی پاک و ارزان مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.

وی گردشگری را از دیگر قابلیت‌های مناطق کویری و بیابانی کشور عنوان کرد و افزود: گردشگری کویر به‌اذعان خیلی از افراد، بسیار زیباتر از و آرامش‌بخش‌تر از کنار دریاست، ولی ما در رسانه‌هایمان کویرهراسی داریم و آن کسانی که کویر را نمی‌شناسند از کویر چشم‌اندازی را ترسیم می‌کنند که بسیار خطرناک و خشن بوده و زندگی کردن در آن غیرممکن است و این اشتباه در ضمیر ناخودآگاه مردم در حال نقش بستن است.

رئیس همایش ملی آمایش دفاعی ــ امنیتی با اشاره به راه‌اندازی 14 کارگروه در حوزه کویر در مرکز تحقیقات  راهبردی افزود: تمام تلاش ما این است که در حوزه کویر بتوانیم گفتمان سازی کنیم و قشر دانشگاهی را با کویر و بیابان به‌صورت دغدغه‌مندانه آشنا کنیم و با احتساب 14 کارگروهی که ایجاد کردیم و 700 نفر از دانشجویان و کسرخدمت‌ها و اساتید راهنمایشان، یک جمعیت چندهزارنفره از اقصی نقاط ایران در حال کار به‌روی کویر و بیابان هستند.

بکایی گفت: عمده استان‌های کویری ما مراکز دانشگاهی بسیار خوبی دارند مانند اصفهان، یزد، خراسان جنوبی، سمنان و کرمان و سیستان و بلوچستان که مراکز بسیار فعالی هستند و همه اینها ظرفیت‌های بسیار بالایی دارند اما طرح جامعی وجود ندارد که این ظرفیت‌های علمی را به هم پیوند بدهد و بتواند در رابطه با یک برنامه توسعه ملی به‌کارگیری نماید.

وی با اشاره به اهمیت راهبردگذاری در حل مشکلات کشور افزود: اگر ما به بحث راهبردگذاری توجه کنیم بسیاری از مشکلات کشور حل می‌شود، ما در برنامه‌ریزی راهبردی ابتدا چشم‌انداز را داریم بعد از اهداف، سیاست‌های کلی را داریم که این سیاست‌ها جهت‌گیری و باید و نبایدها را نشان می‌دهد ولی گویای طریقه وصول به یک هدف نیست.

رئیس گروه آماد و فناوری دفاعی مرکز تحقیقات راهبردی افزود: در چارچوب سیاست‌ها باید راهبرد تنظیم شود و راهبرد به‌جای اینکه سلسله حرف‌های آرمانی باشد، باید مسیری را نشان بدهد که از دل واقعیت‌ها، ما را به هدف برساند، با این‌همه متأسفانه مسئول تنظیم راهبرد در کشور ما مفقود است و در هیچ کجای قانون نمی‌بینیم که راهبردگذاری دقیقاً به‌عهده کدام دستگاه است و هر دستگاهی این کار مهم را وظیفه خودش می‌داند.

بکایی با اشاره به تعدد مراکز راهبردگذاری و اتاق‌های فکر در آمریکا گفت: در آمریکا که دشمن شماره یک ما است، بیش از 2هزار اتاق فکر راهبردی وجود دارد که بعضی از اینها مانند مؤسسه رند در حد میلیارد دلار بودجه سالیانه دارند. دهها هزار نفر در آمریکا دارند  فکر می‌کنند که چگونه منافع نامشروعشان را در منطقه ما حفظ کنند، ولی در مقابل کشور ما چند اتاق فکر رسمی و راهبردی دارد که برای آن هزینه بشود و یک عده در آن کارشان فکر کردن باشد.

وی با تأکید بر جایگاه علمی مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی خاطرنشان کرد: مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی باید این خلأ را پر کند و اگر بتواند شرایطی را به وجود آورد که از پتانسیل‌های موجود در کشور خوب استفاده کنیم و اتاق‌های فکر متعددی را راه‌اندازی کنیم تا افرادی را که نسبت به موضوعات راهبردی علاقه دارند و کار اجرایی کرده‌اند به کار بگیریم.

همایش ملی آمایش دفاعی امنیتی مناطق کویری و بیابانی ایران فردا سه‌شنبه 28 اردیبهشت ماه با حضور شخصیت‌های لشکری و کشوری در سازمان عقیدتی سیاسی ارتش برگزار خواهد شد.