حسن روحانی؛ فاقد پایگاه اجتماعی رای ساز/ اصلاح طلبان خود را معادل دولت تعریف نمی کنند

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- «محمد عبداللهی» کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی اختصاصی برای «پارس» در واکاوی مقبولیت ناپایدار جریان اعتدال و نوع رفتارهای دولت در هم گرایی با اصلاح طلبان نوشت:

ابتدا بایستی شاکله ای از سبد رای آقای روحانی و جریان اعتدال ترسیم و سپس نتایج انتخابات را بر اساس آن تحلیل کرد. سه نوع رای را می توان در یک سبد رای متصور بود که عبارت اند از: آرای ایدئولوژیک، سیاسی و عاطفی. آقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 1392 هیچ یک از این عقبه های رای ساز را نداشت. در حقیقت ایشان اجاره نشین رای دیگران بود؛ همان گونه که آقای هاشمی رفسنجانی به تازگی در سخنرانی حسینیه جماران خویش به این موضوع اشاره داشتند. بر طبق نظرسنجی ها نیز حداکثر رای ایشان حدود 10 % بود. اما چندین عامل مهم باعث شد که نتایج به صورت دیگری رقم بخورد. اولا، اجماع سازی فراگیر جریان اصلاحات با پرچم داری آقای هاشمی به وجود آمد و موجب ایجاد موج سیاسی در کشور شد. ثانیا، خطاهای فاحش و تکثر جریان اصول گرایی عامل دوم تغییر نتایج بود که منجر به پیروزی آقای روحانی با یک اختلاف رای جزئی شد. بنابراین بایستی خطای تحلیلی القا شده از سوی رسانه های دولتی تبیین و تصحیح شود؛ چرا که آقای روحانی دارای یک پایگاه اجتماعی رای ساز نیست.

به عنوان نمونه در سفر اخیر رئیس جمهور به یزد توسل شدن وی به آقای عارف به عنوان صاحب رای اول تهران و یک چهره اصلاح طلب قابل مشاهده است تا اینکه خلاء پایگاه اجتماعی وی ترمیم شود. در انتخابات هفتم اسفند نیز وزن جریان اعتدال در کشور مشخص شد؛ به گونه ای که حداکثر بیست درصد از آرای کل کشور در سبد رای این جریان قرار داشت. بنابراین با توجه به این سبد رایی که جریان اعتدال از آن برخوردار است، اتکای آقای روحانی به آن موجب شکست وی در انتخابات ریاست  جمهوری 1396 خواهد بود، مگر اینکه اصلاح طلبان همچنان ایشان را به عنوان گزینه خویش بپذیرند و در مقابل آقای روحانی نیز در این معامله سهم ایشان را از قدرت محفوظ دارد تا اینکه در انتخابات آتی نیز یک اجماعی حاصل شود.

شکاف های بین جریان اعتدال و اصلاح طلب جدی است که بعضا مورد غفلت واقع می شود. عدم موفقیت دولت آقای روحانی در حوزه اقتصادی و معیشتی در حال تبدیل شدن به یک بحران برای این دولت است؛ لذا حمایت های همه جانبه جریان اصلاحات از دولت می تواند به این معنا باشد که ایشان پای کارنامه ضعیف دولت را امضا می کنند و آن ها نیز در این ناکارآمدی دخیل هستند اما اصلاح طلبان به قدری عاقل هستند که ناکارآمدی های دولت را به پای خویش ثبت نکنند. بنابراین شکاف موجود در بین این دو جریان فعال و جدی است. چنان که در آینده نیز در در صورت ملموس تر شدن ضعف های دولت در حوزه اجرایی به ویژه در حوزه اقتصادی، شکاف های فیمابین روزبه روز بیشتر خواهد شد؛ لذا اصلاح-طلبان فاصله خویش را از دولت حفظ می کنند و خود را معادل دولت تعریف نمی کنند. بنابراین سبد رای آقای روحانی بدون حمایت اصلاح طلبان و بعضا اصول گرایان معتدل قابل اتکا نیست و دولت نیز به این مساله واقف است.

اراده غربی ها برای آینده سیاسی ایران، امتداد یافتن مسیری است که آقای روحانی از سال 1392 آغاز کرده است. با مراجعه به ادبیات تولیدی غرب در این زمینه مشخص می شود که کلیدواژه «میانه روها» کلیدواژه پرتکراری در رسانه ها و اندیشکده های غربی است. میانه روی در سیاست از نظر آن ها، معادل عمل گرایی است. عمل گرایی نیز معادل غیر ایدئولوژیک بودن و نفی افراط گری تعریف می شود؛ لذا تاکیدات رئیس جمهور به مقابله با افراط گری، خاستگاه داخلی ندارد، بلکه در خارج از کشور تولید می شود. پس اراده غرب امتداد چنین مسیری است که منافع غرب را به مخاطره نیاندازد و در وجه مطلوب آن، منافع آن ها به صورت حداکثری تامین شود.

بنابراین مطلوب حداقلی برای غرب عبارت است از اینکه یک گفتمان انقلابی که آن ها به افراط گرایی تعبیر می کنند، برگزیده نشود تا اینکه موقعیت منطقه ای، بین المللی و هژمونی غرب به چالش کشیده نشود. جریان اصلاح طلب غرب گرا در داخل کشور نیز بعد از انتخابات 88 پذیرفته است که قادر نیست به ساختار حاکمیت کشور به خاطر فتنه 88 ورود رسمی پیدا کند. بنابراین آن ها ترجیح داده اند که یک دوران گذاری را طی کنند. سعید حجاریان در این باره می گوید که دوران اعتدال، دوران عادی شدن شرایط برای بازگشت اصلاح طلبان است؛ لذا جریان اعتدال را به عنوان یک جریان پایدار ترسیم نمی کند.

لذا در یک و نیم سال آینده نیز هم گرایی محتاطانه جریان اصلاح طلب و اعتدال ادامه پیدا خواهد کرد. غربی ها نیز تلاش خواهند کرد که تصویر دولت آقای روحانی در داخل کشور مثبت شود. ائتلاف حال حاضر در ذیل خطوط اختلاف شکل گرفته است. خطوط اختلاف بر سر جای خویش باقی است، با این حال یک ائتلاف استراتژیک ایجاد شده است تا اینکه جریان انقلابی قادر به بازگشت نباشد.