بیشترین انتقادات مردم از دولت چیست؟

در ایران هم پس از انقلاب اسلامی، دولت‌های متعددی روی کار آمدند که هیچ‌کدام‌شان از انتقادات مردم مستثنا نبوده‌اند. هر دولتی به فراخور عملکردش در سیاست، اقتصاد و فرهنگ بخشی از انتقادات را به خود اختصاص داده است. عمده‌ی انتقادات وارده، در چهارسال دوم هر دولت مطرح می‌شدند که این اتفاق بیشتر از همه ناشی از آشفتگی دولت‌ها در برنامه‌ریزی‌ها و برخی از مواضع آنها بوده است.

این انتقادات در دولت یازدهم هم ادامه دارد. گرانی، رکود بی‌سابقه، بیکاری، عدم رونق اقتصادی و البته عملکرد دولت در سیاست خارجی بیشترین انتقادات مردم به دولت تدبیر و امید است. چرا که روحانی با وعده‌ی حل مشکلات بیکاری، رکود، تورم و تحریم‌ها به پاستور رفت و حتی برای برخی از آنها وعده‌ی صد روزه داد، اما اکنون با گذشت دو و نیم سال از روحانی‌شدن پاستور، خبرهایی مانند کوچک‌تر شدن سفره‌های مردم، افزایش چشمگیر تعداد بیکاران و سایه‌انداختن رکود بر ساختار اقتصادی کشور را می‌شنویم.

مسلما این کارنامه‌ی خاکستری بیشتر از هر چیز دیگری به نقد نیاز دارد. چرا که بنا به گفته‌ی معاون اول رئیس‌جمهور در آذرماه سال 92 که مدعی شده بود «دولت دیگر فرصت اشتباه کردن ندارد»1 باید عملکرد دولت خصوصا در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی مورد نقد و بررسی جدی قرار گیرد.

یکی از لازمه‌های نقد صحیح آن است که عملکرد دولت برای مردم شفاف باشد. یه این معنا که مردم بتوانند از کلیات و جزئیات یک برنامه‌ی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی توأما باخبر باشند؛ چرا که پنهان‌کاری و نامحرم‌دانستن مردم خصوصا در یک نظام سیاسی اسلامی اصلا کار درستی نیست.

این روزها ظاهرا برخی از اقدامات کابینه‌ی حسن روحانی جنبه‌ی مخفیانه و محرمانه پیدا کرده است. مثلا وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در توافق با پژو موضوع پرداخت خسارت به ایران دیده شده است، مبلغ خسارت را اعلام نکرد و گفت: «همه‌ی قراردادهای خارجی از جمله قرارداد پژو محرمانه است.» پیش از او، بیژن زنگنه وزیر نفت مدعی شده بود که «قراردادهای جدید نفتی نیز محرمانه هستند.» قراردادهای جدید نفتی موسوم به  IPC که در وزارت نفت زنگنه رونمایی شده است یکی دیگر از مسائل حیاتی اقتصاد کشور است که مردم از دسترسی به جزئیات آن محروم مانده‌اند.

بانک مرکزی نیز در جدیدترین گزارش خود از عملکرد دولت، باز هم نرخ رشد اقتصادی را اعلام نکرد و بر سیاست محرمانه بودن اقدامات دولت صحه گذاشت. سیاستی که در تمامی طول مدت مذاکرات هسته‌ای نیز بارها از سوی نفرات ارشد تیم مذاکره‌کننده خطاب به مردم ایران مطرح شده بود.

همه‌ی این محرمانه‌ها در حالی است که دولت مدام به انتقاد پذیری و نقد از خود می‌بالد و مانند گره‌زدن تمام و کمال مشکلات اقتصادی به تحریم‌ها، سیاست خود را کاملا به نقد از دولت وابسته کرده است؛ چرا که روحانی پس از پیروزی در انتخابات92 گفته بود:«مردم را باید محرم و صاحب کشور بدانیم و باید با آنان حرف زده و صحبت آنان را با روی گشاده بشنویم... اگر مطمئن شوند راهی را که دولت آغاز کرده، راه درستی است تمامی مشکلات را تحمل می‌کنند.»2

این‌که مردم چگونه می‌توانند نسبت به درستی راهی که دولت در قراردادهای سیاسی و اقتصادی آغاز کرده، اطمینان حاصل کنند نیازمند محرم دانستن آنها در امور جاری کشور است که متأسفانه عدم تحقق آن، حجم انتقادات را نسبت به دولت یازدهم دو چندان کرده است؛ انتقاداتی که ظاهراً شنونده‌ای ندارند.

1. سخنرانی اسحاق جهانگیری در مراسم تودیع و معارفه وزرای ورزش و جوانان 2/9/92

2. سخنرانی حسن روحانی در دیدار علما و روحانیون 12/4/92